Ποίηση στα χρόνια της Χολέρας

Η ποίηση, το μπουρδέλο και η Τσατσά…
Gazmend Kapllani

Ποίηση και πολιτική: ιδού μια μυστηριώδης σχέση. Υπήρχαν καλοί ποιητές που ασχολήθηκαν με την πολιτική. Υπήρχαν και πολιτικοί που ασχολήθηκαν με την ποίηση. Σε γενικές γραμμές όμως, από μια εμπειρική παρατήρηση, στις χώρες όπου η πολιτική είναι σε βαθιά κρίση ανθούν οι ποιητές – πολιτικοί. Στο κοινοβούλιο της Αλβανίας, π.χ., οι μισοί βουλευτές γράφουν ποιήματα. Όσο πιο μπανανία είναι μια χώρα τόσο πιο πολύ ο οίστρος ρέει στις φλέβες εκείνων που διοικούν την μπανανία.
Γράφω αυτό το κείμενο γιατί διαπιστώνω ότι στην Ελλάδα τα καινούργια, «αντισυστημικά», κόμματα που δημιουργούνται επιλέγουν ποιητικά ονόματα. Την αρχή έκανε η «Σπίθα» του κ. Θεοδωράκη. Μοιάζει σαν τίτλος βιβλίου με ινδιάνικα παραμύθια. Ή σαν τίτλος μαγαζιού που πουλάει κάρβουνα. Μετά ήρθε το «Πανελλήνιο Άρμα Πολιτών». Σαν τίτλος μοντέρνας βουκολικής ποίησης δεν μοιάζει; Εάν η πολιτική κρίση βαθαίνει, σύντομα προβλέπω την δημιουργία άλλων κομμάτων με ονόματα όπως «Πανελλήνιο Έλκηθρο Πολιτών». Πρόεδρός του θα είναι ενδεχομένως κάποιος Βασίλης που θα γίνει Άγιος και θα υπόσχεται τα πάντα στους πάντες. Αλλά αυτό που τρέμω πιο πολύ από όλα είναι όταν σκέφτομαι ότι κάποιοι –στο βάθος– έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν σκέψεις από τώρα για το κόμμα με τίτλο «Πανελλήνιο Άρμα - Μάχης Πολιτών». Θα έχει ως σύμβολό του την δραχμή και ο ύμνος του θα αρχίσει με τους στίχους «να καεί να καεί το μπουρδέλο η Βουλή»… Όσοι φωνάζουν αυτό το σύνθημα με το μπουρδέλο –συνειδητά ή ασυνείδητα– στρώνουν τον δρόμο για μια μεγάλη Τσατσά…

Πηγή: μπλογκ «Υπάρχουμε… Συνυπάρχουμε;», 28 Μαΐου 2011
http://gazikapllani.blogspot.com

«Τολμήστε»!

Η μπόρα που έρχεται και το φως στο βάθος!

«Τολμήστε»!
Η κραυγή ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών

«Θέλουμε να εκφράσουμε με τον πιο σαφή τρόπο την αγωνία μας για τη δραματική κατάσταση του τόπου. Η ισότιμη ένταξή μας στην Ευρώπη, αναγκαία για την επιβίωση της Ελλάδας ως σύγχρονης προηγμένης χώρας, αλλά και οι σημαντικές πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές κατακτήσεις που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της, απειλούνται σήμερα σοβαρά. Ως υπεύθυνοι πολίτες νοιώθουμε την ανάγκη να μιλήσουμε, καθώς οι φωνές του λαϊκισμού και της ανευθυνότητας κυριαρχούν στο δημόσιο λόγο, κρύβοντας από τους περισσότερους Έλληνες τη σοβαρότητα της κατάστασης και προτείνοντας λύσεις καταστροφικές, ανεδαφικές ή εξωπραγματικές σε στιγμή κρίσης.
Απευθύνουμε έκκληση σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου, σε όποια θέση και αν βρίσκονται: στον πρωθυπουργό, την κυβέρνηση και τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος, αλλά και τον αρχηγό και τους βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης και τους αρχηγούς και τους βουλευτές των άλλων κομμάτων. Τους καλούμε όλους να αλλάξουν νοοτροπία, να παραμερίσουν τις ιδιοτέλειες, τις προσχηματικές αντιμαχίες, εσωκομματικές και εξωκομματικές, τους υπολογισμούς, τους συμψηφισμούς, καθώς και τις αγκυλωμένες στο παρελθόν ιδεολογικές και πολιτικές περιχαρακώσεις και να αναλάβουν επιτέλους στο ακέραιο τις ευθύνες τους. Τους ζητούμε να μιλήσουν με ειλικρίνεια στους έλληνες πολίτες για τους κινδύνους που απειλούν τη χώρα, για τον αγώνα και τις θυσίες που απαιτεί η σωτηρία και η ανάκτηση της αξιοπρέπειάς της, και να εργαστούν σκληρά και συστηματικά για τη νέα στροφή. Ο τόπος χρειάζεται μια ηγεσία ευθύνης και εθνικής ανασυγκρότησης που, σε συνεργασία με τους ευρωπαίους εταίρους μας, θα κάνει τα απαραίτητα για τη σωτηρία. Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο, και μόνο συντονισμένες ενέργειες, βασισμένες σε ένα νέο πνεύμα ομοψυχίας μπορούν να αποτρέψουν πλέον την καταστροφή. Όσοι αγνοούν προκλητικά τα σημεία των καιρών και, επιδεικνύοντας ασυγχώρητη ιδιοτέλεια, επιμένουν να επενδύουν στην κατάρρευση με οδηγό το δικό τους προσωπικό ή κομματικό συμφέρον, θα χρεωθούν στο ακέραιο την καταστροφή της χώρας. Υπάρχει ακόμη καιρός να σωθούμε, αν αυτοί που εκπροσωπούν τον λαό και παίρνουν τις αποφάσεις για λογαριασμό του, όπου κι αν βρίσκονται, είτε στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση, είτε σε άλλους συλλογικούς φορείς ή όργανα, τολμήσουν να κάνουν το καθήκον τους.
Οι κατακτήσεις της σημερινής Ελλάδας στηρίχθηκαν σε κόπους και θυσίες γενεών. Δεν έχουμε δικαίωμα, πολιτικοί και πολίτες, να τις εγκαταλείψουμε ούτε να αφήσουμε κανέναν να τις καταστρέψει. Δεν έχουμε δικαίωμα να υποθηκεύσουμε το μέλλον και τα όνειρα των νέων και των επερχόμενων γενεών».

Υπογράφουν, από τα γράμματα και τις τέχνες:

Θανάσης Βαλτινός
Κική Δημουλά
Απόστολος Δοξιάδης
Τάκης Θεοδωρόπουλος
Αθηνά Κακούρη
Μένης Κουμανταρέας
Γιάννης Κουνέλης
Πέτρος Μάρκαρης
Τάσος Μπουλμέτης
Βασίλης Παπαβασιλείου
Διονύσης Σαββόπουλος
Γιώργος Σκαμπαρδώνης
Aλέκος Φασιανός

Από την ακαδημαϊκή - επιστημονική κοινότητα:

Νίκος Αλιβιζάτος
Νάσος Βαγενάς
Γιάννης Βούλγαρης
Γιώργης Γιατρομανωλάκης
Άγγελος Δεληβοριάς
Γιώργος Δερτιλής
Αρίστος Δοξιάδης
Ορέστης Καλογήρου
Στάθης Καλύβας
Βάσω Κιντή
Ανδρέας Κούρκουλας
Νίκος Μουζέλης
Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος
Γιώργος Παγουλάτος
Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου
Παύλος Σούρλας
Γιάννης Στουρνάρας
Σταύρος Τσακυράκης
Χαρίδημος Τσούκας

Πηγή: μπλογκ «Ιδιωτική Οδός», 2 Ιουνίου 2011
http://panagiotisandriopoulos.blogspot.com

Φωτογραφία: Δημ. Κράλλης. Άνδρος 2011.

Αυτοδικία και αγανάκτηση

A.
Κολομβία, με πρωτεύουσα τη Μπογκοτά!
Κωνσταντίνος Φ. Σισκάκης

Ας το βάλουμε καλά στο μυαλό: Η αυτοδικία είναι η χειρότερη και, κυρίως, αναποτελεσματικότερη μορφή τιμωρίας απέναντι σε οτιδήποτε νομίζουμε άδικο. Η μεγάλη κατάκτηση του δυτικού κόσμου ονομάζεται «φυσικός δικαστής», κερδήθηκε πραγματικά με αίμα και είναι μια απο τις πρωταρχικές δικλείδες ασφαλείας σε κάθε δημοκρατικό πολίτευμα, σε κάθε ευνομούμενη πολιτεία Φαντάζεστε τι θα γινόταν αν καθένας έπαιρνε το νόμο στα χέρια του, όποτε έκρινε ότι κάτι ήταν αντίθετο με την αίσθησή του περί δικαίου;
Αν λοιπόν, ως παρορμητικός λαός, παρασυρθούμε από τη γνωστή μας «ιερή αγανάκτηση» απέναντι σε ένα πολιτικό σύστημα το οποίο δείχνει αδύναμο να διαχειριστεί τα προβλήματα που δημιούργησε, τότε θα έχουμε χάσει την γιγάντια ευκαιρία να κερδίσουμε κάτι από όλη αυτή την κρίση (και) αυτογνωσίας μας ως λαού. Το γιούρτωμα του κ. Πάγκαλου, οι προπηλακισμοί του κ. Χατζηδάκη, τα κινήματα του «δεν πληρώνω» ή τα πρόσφατα γεγονότα με τους αγανακτισμένους δεν μπορεί να έχουν την παραμικρή αξία, αν στις επόμενες εκλογές, και αν υποθετικά δεν αλλάξει κάτι δραματικά, οι πολίτες στείλουν ξανά στη Βουλή τα ίδια πρόσωπα. Δεν καταλαβαίνουμε ότι στο όνομα μιας ανώριμης, αψυχολόγητης και χωρίς ορθολογικά κριτήρια αντίδρασης, αυτό που στην ουσία κάνουμε, είναι να εκτονώνουμε, απλώς, το θυμό μας! Κερδίζουμε, όμως έτσι, κάτι το ουσιαστικό; Μπορούμε να προχωρήσουμε ελπίζοντας πως κάτι διδαχτήκαμε;
Ας μην υποτιμούμε ένα από τα μεγαλύτερα δημοκρατικά μας όπλα, την ψήφο! Η ψήφος, όμως, και η σωστή της χρήση προϋποθέτει μνήμη, αλλά γι΄ αυτό, τι να πούμε τώρα; Αυτό που θα είναι πραγματικά εφιαλτικό, είναι αυτό που θα μπορούσε να προκύψει μέσα από αυτές τις πράξεις αυτοδικίας, τις προτάσεις ή ευχές για την αλλαγή του πολιτικού συστήματος, την κατάργηση της πολιτικής, το «κάψιμο» της Βουλής και άλλα παρόμοια φαιδρά! Η νότιος Αμερική μπορεί τελικά να είναι πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά μας, αυτό που κυοφορείται όμως, αν δεν βάλουμε μυαλό, μπορεί να μας φέρει δίπλα! Και τότε, κανείς δεν θα μπορεί να κρυφτεί πουθενά! Εξάλλου, πέρασαν πολλά χρόνια από το 1967;

Β.

Πολίτες και πελάτες
Gazmend Kapllani

Εκείνοι που επιτίθενται στους πολιτικούς αυτές τις μέρες νομίζω πως δεν είναι πολίτες αλλά απογοητευμένοι και οργισμένοι πελάτες. Δεν ζούμε την κατάρρευση της αξιοπιστίας του πολιτικού κόσμου. Αυτή είχε συμβεί προ πολλού. Ζούμε το τέλος της πελατοκρατίας, γιατί απλά δεν υπάρχουν πια χρήματα για παζάρια και ρουσφέτια. Το θέμα είναι βαθύτερο από τους «εγκάθετους του ΣΥΡΙΖΑ». Εάν ο κάθε λαός έχει την εξουσία που του αξίζει και η κάθε εξουσία έχει τον λαό που της αξίζει. Για αυτόν τον λόγο, όσοι θέλουν κάτι άλλο και καλύτερο από το τωρινό, αντί για πέτρες να ρίξουν ιδέες για την αντικατάσταση του μισοπεθαμένου πολιτικού συστήματος. Όσοι πετάνε και ανέχονται τις πέτρες ενάντια στους πολιτικούς, στρώνουν τον δρόμο για να έρθει στην εξουσία ο χουλιγκανισμός των γηπέδων…

Πηγή: μπλογκ «Υπάρχουμε… Συνυπάρχουμε;»,  3 Ιουνίου 2011
http://gazikapllani.blogspot.com

Απογραφή 2011

Α.
Απογραφή 2011.
Ή πως, αν θες να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα, πρέπει πρώτα να το μετρήσεις!
Κωνσταντίνος Σισκάκης

Μπροστά σε κάθε υποψία οργανικής βλάβης είναι αυτονόητη η διενέργεια ιατρικών εξετάσεων. Εξετάσεις οι οποίες θα δώσουν ένα αντιπροσωπευτικό αποτέλεσμα της υγείας μας εκείνη τη στιγμή. Τις περισσότερες φορές τα αποτελέσματα αυτά θα βοηθήσουν τον γιατρό να κατανοήσει και, στη συνέχεια, να θεραπεύσει το νόσημα. Βεβαίως, τα φάρμακα θα παίξουν ένα πρωτεύοντα ρόλο στην ίαση, δεν παύει όμως να θεωρείται εξίσου σημαντική και η καταγραφή των μετρήσεων, η λεπτομερής απεικόνιση όλων των συμπτωμάτων.
Κάθε σύγχρονο και ευνομούμενο κράτος πρέπει να κάνει το ίδιο πράγμα ακριβώς. Δεν χρειάζεται καν να μετράει τα αποτελέσματα δυσλειτουργιών ή συμπτωμάτων εκ των υστέρων. Καταγράφοντας προσεκτικά, και κυρίως επιστημονικά, τις δομές του, τις ανάγκες, τους πολίτες της χώρας, τον οικιστικό, κτηματολογικό και δασικό του χάρτη έχει στα χέρια του ένα υπερπολύτιμο αγαθό. Μια σειρά στοιχείων που μπορούν να μεταμορφωθούν, με τη βοήθεια της Στατιστικής Υπηρεσίας, σε ένα πρώτης τάξης επιστημονικό εργαλείο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Γιατί έπρεπε να βρεθούμε στο χείλος της αβύσσου για να προσπαθήσουμε να μετρήσουμε, επιτέλους, τον Δημόσιο τομέα; Γιατί, αναρρωτιέται κανείς, τα Δημόσια Νοσοκομεία δεν υπέβαλαν ως τώρα ισολογισμούς; Γιατί σπεύδουμε, στον 21ο αιώνα, να δημιουργήσουμε Κτηματολόγιο; Γνωρίζουμε, μήπως, από πότε το έχει καταφέρει η γείτονα Αλβανία; Και ίσως το πιο σοβαρό: Πώς μια κυβέρνηση, που καλείται να αντιμετωπίσει την πιο σοβαρή κρίση των τελευταίων ετών, λαμβάνει μέτρα χωρίς να μπορεί να συμφωνήσει στο ποιο ακριβώς είναι το ύψος του ελλείμματος (μια ματιά στις δηλώσεις του Αλέκου Παπαδόπουλου φτάνουν για να βάλουν σε πολλές σκέψεις); Μήπως, τελικά, η ανυπαρξία μετρήσεων εξυπηρέτησε και γιγάντωσε τη μεγαλύτερη παθογένεια που προέκυψε στη νεώτερη ιστορία της χώρας μας;
Όμως, αν μια συντεταγμένη πολιτεία έχει καταγράψει με σοβαρότητα και υπεύθυνα τα του οίκου της –όπως, νομίζω, κάθε εχέφρων πολίτης έχει κάνει για τον εαυτό του– έχει τη δυνατότητα να σχεδιάσει και να παράσχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες στον Πολίτη. Μπορεί, επίσης, να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις σε μια ρευστή κοινωνική πραγματικότητα σαν κι αυτή που ζούμε, αφού θα μπορεί να μετρήσει και να αξιολογήσει τα προβλήματα.
Αν ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό(;) κράτος έχει καταγράψει τις ανάγκες του, την έκταση του Δημόσιου τομέα, το έμψυχο δυναμικό που τον απαρτίζει, τότε, προφανέστατα, δεν θα μπορούσε σε καμιά περίπτωση να δικαιολογήσει τους αριθμούς τους οποίους μαθαίνουμε σήμερα, κι αυτούς με κάθε επιφύλαξη!
Αν ένα κράτος έχει προχωρήσει στη λεγόμενη (ας μου επιτραπεί ο σαρκασμός των εισαγωγικών) «ηλεκτρονική διακυβέρνηση», αυτό σημαίνει ότι οι Πολίτες του θα μπορούν να ολοκληρώσουν αυτό που χρειάζονται στην Εφορία, το ΙΚΑ ή την Πολεοδομία σε υποπολλαπλάσιο χρόνο και χωρίς «υπόγειες διαδρομές» κάθε τύπου.
Έτσι, αν διαβάσεις στον τύπο ότι μια Κύπρια ολοκλήρωσε την μεταβίβαση και τακτοποίηση όλων των κτηματικών της υποθέσεων, στο αρμόδιο γραφείο της Κερύνειας, σε λιγότερο από μία ώρα (διαβάστε σχετικά, στο http://meropbird.blogspot.com), θα νοιώσεις μια γλυκειά μελαγχολία να σε συνεπαίρνει. Κι αν, κατά τύχη, ακούσεις για καμιά ανάλογη περίπτωση «Κουτόφραγκων» στην Ευρώπη, σκέψου πόσο τυχεροί είμαστε που έχουμε τόσο ήλιο και φως και «έξω καρδιά» αντίληψη, και θα σου περάσει!
Αυτά τα λίγα με αφορμή την Απογραφή του 2011, που ήδη ξεκίνησε και απασχολεί ποικιλοτρόπως –θετικά ή αρνητικά, συνωμοσιολογικά και αντιπολιτευτικά– πολλούς από μας. Πρέπει, επιτέλους, να αποφασίσουμε σε τι χώρα θέλουμε να ζήσουμε. Κι αν αποφασίσουμε το αυτονόητο, τότε δεν έχουμε άλλη λύση. Πρέπει να μετρήσουμε και να μετρηθούμε. Τα πάντα και στο καθετί!


Β.
Εσείς ενδιαφέρεστε να απογραφείτε?

Εμείς απογραφήκαμε! Ένα νέο κορίτσι πολύ συμπαθητικό μας απέγραψε. Οι ερωτήσεις αναμενόμενες. Αυτό όμως που μου έκανε εντύπωση είναι ότι, απ’ ότι μου είπε η κοπέλα – απογραφέας, ένα ποσοστό περίπου 20% των πολιτών (ίσως και παραπάνω) αρνείται να απογραφεί. Δεν ανοίγουν καν την πόρτα. Της φωνάζουν από μέσα «δεν ενδιαφερόμαστε να απογραφούμε»!! Λες και έχουν να κάνουν με πλασιέ! Χριστός κι Απόστολος! Δεν το περίμενα και προβληματίζομαι. Τι είναι αυτό που κάνει τους πολίτες να αρνούνται την απογραφή?
- Φοβούνται, λόγω της εγκληματικότητας, να ανοίξουν την πόρτα?
- Ξέρουν ότι πρόκειται για απογραφή, αλλά αρνούνται εσκεμμένα να συμμορφωθούν, θεωρώντας ότι μ’ αυτό τον τρόπο κάνουν αντίσταση στα οικονομικά μέτρα? (κάπου διάβασα ότι έχει δημιουργηθεί και κίνηση «δεν απογράφομαι»!)
- Πιστεύουν σε θεωρίες συνομωσίας για μυστικές υπηρεσίες που θα χρησιμοποιήσουν για κάποιο ύποπτο σκοπό τα στοιχεία που θα δώσουν?
- Ή έχουν χάσει κάθε εμπιστοσύνη στην πολιτική εξουσία, ώστε αδιαφορούν ακόμα και για τα αυτονόητα καθήκοντα τους ως πολίτες?

Ό,τι και να συμβαίνει από τα παραπάνω, είναι λυπηρό. Για όλους μας και κυρίως για τη χώρα μας και το μέλλον της.
---------------------------------------------------------
Υ.Γ. Σύμφωνα με το νόμο 3832/2010 (άρθρο 8), στον πολίτη που αρνείται να απογραφεί, κατ’ αρχάς του τάσσεται αποκλειστική προθεσμία προκειμένου να δεχτεί να απογραφεί. Αν και πάλι δεν συμμορφωθεί, του επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ύψους 1000 έως 50.000 ευρώ. Δεν πιστεύω, όμως, ότι θα ενεργοποιηθούν οι κυρώσεις.

Πηγή: http://meropbird.blogspot.com
11 Μαΐου 2011

Το πραγματικό Μνημόνιο!

Ένα πολύ σπουδαίο κείμενο που ακουμπάει μύχιες σκέψεις πολλών από μας για την κρίση και την αντιμετώπισή της μέσα στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Μια προσπάθεια επανα-εκκλησιαστικοποίησης της ζωής, μια επιστροφή στην κοινοτική κουλτούρα, μια ελπίδα αμυδρά, ένα πραγματικό Μνημόνιο! 

ΕΝΑ ΒΛΕΜΜΑ
Κανείς δεν μπορεί να γλιτώσει μόνος του
Nίκος Γ. Ξυδάκης

Με τεντωμένα νεύρα, ακροποδητί, φτάσαμε στο Πάσχα, με άνοιξη που διστάζει να ξεμυτίσει, με κλίμα που περιγράφει τον μέσα καιρό, καιρό κρύο και θαμπό. Θα το θυμόμαστε κι αυτό το Πάσχα, αχνό, όπως αχνό θυμόμαστε το περασμένο, παραμονές του Μνημονίου, θα το θυμόμαστε μες στις προφητείες για τη χρονιά του ‘11, σκληρή χρονιά, για όσους ξεπέφτουν και δυστυχούν, για όλους όσοι αγωνιούν, για όλους όσοι μαζεύονται να πιουν ένα ούζο με νηστίσιμα και γυρνάνε την κουβέντα στον παρόντα ζόφο και μαυρίζουν.
Αλλά έχουν και οι προφητείες τις διαψεύσεις τους, έχουν και οι ζόφοι τα φώτα που τους διαλύουν. Αίφνης, παρά τη σύγχυση και την απαισιοδοξία, όλο και περισσότεροι Ελληνες κατανοούν ότι από τη συμφορά δεν μπορείς να κρυφτείς ατομικά. Ακόμη κι αν γλιτώσεις μια περιουσία κι ένα εισόδημα, μια δουλειά, είναι δύσκολο να ζήσεις σε μια χώρα όπου οι περισσότεροι θα δυστυχούν, όπου οι κάδοι απορριμμάτων στις αστικές συνοικίες θα ‘ναι καβατζωμένοι από πρωινούς κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, όπου οι ζητιάνοι θα περνούν ανά τρίλεπτο στο καφενείο, και στις χωματερές θα αλληλοεξοντώνονται συμμορίες ρακομεταλλοσυλλεκτών, ένυλα slum που διαχέονται στο ιστορικό κέντρο και στις παρυφές, άυλα slum, ψυχικά, που διαχέονται σε όλη τη δημόσια σφαίρα: Πώς γλιτώνεις από αυτά;
Δεν γλιτώνεις. Ακόμη κι αν υψώσεις τοίχους με ηλεκτροφόρα συρματοπλέγματα στην παρ’ ημίν suburbiana, ακόμη κι αν το χρήμα έχει παρκάρει από καιρό στα νησιά Cayman, αφορολόγητο και θρασύ, ακόμη κι αν οι μετακινήσεις γίνονται πίσω από φυμέ τζάμια, ακόμη κι έτσι, ο ζόφος και ο κοχλασμός θα εισβάλει από διάπλατες πόρτες μιντιακές: δεν κρύβεται, δεν θάβεται, δεν αποσιωπάται.
Δεν γλιτώνει λοιπόν κανείς. Ούτε ο πλούσιος ούτε ο μεσαίος. Ολοι θα ζούμε, ζούμε ήδη, σε μια υπόκωφη δυστοπία, με σιωπηρές πτωχεύσεις και αποδράσεις, με αιτήσεις μετανάστευσης, με απεγνωσμένες φυγαδεύσεις μικροαποταμιεύσεων, ανάμεσα σε σκονισμένα ενοικιαστήρια και οργισμένες αφίσες, σε έναν ακήρυκτο εμφύλιο, όπου συμφύρονται θύματα και θύτες αδιακρίτως, ενοχοποιημένοι και έξαλλοι εν ταυτώ. Ομως, βλέπεις, ακούς, αφουγκράζεσαι, νιώθεις, ότι δεν πάει άλλο έτσι, όλοι να αλληλοϋποβλέπονται, όλοι να ενοχοποιούνται, όλοι να αδρανούν, όλοι να αναζητούν δοχείο για τη χολή που τους ανεβαίνει στο στόμα.
Κανείς δεν μπορεί να γλιτώσει μόνος του. Αλλά πώς θα αναγνωριστούν αυτοί οι πολλοί μόνοι σε ένα ενοποιημένο σύνολο, προσωρινό έστω, σε ένα όλον που θα ενώνει πολλαπλασιαστικά τις δυνάμεις, ώστε να αντέξουν το βάρος της συγκυρίας και να διαπλεύσουν τον μακρύ καιρό της κρίσης; Αυτός ο κοινός παρονομαστής αναζητείται τώρα, που θα συνενώσει σκόρπιες και ανομοιογενείς δυνάμεις προς κάποιο μίνιμουμ στόχο. Καλύτερα: ένας τελεστής, με τη μαθηματική έννοια· μια σχέση που θα μπορεί να δράσει πάνω σε όλη την υπάρχουσα ζοφερή σχέση και να τη μετασχηματίσει, να οδηγήσει σε μια ριζικά άλλη κατάσταση συνολικά.
Η κρίση οδηγεί σε υπερβάσεις και επανευρέσεις. Υπέρβαση των γνωστών εργαλείων, εννοιολογήσεων, συνηθειών· επανεύρεση μέσων, εργαλείων, εννοιών, στόχων. Υπέρβαση των γνωστών ομαδώσεων ανά επάγγελμα, συντεχνία, κλάδο, συμφέρον, λόμπι, κλαν, συνλαμογικό γκρουπ· επανεύρεση άλλων πυρήνων για συσπείρωση: από το συγκεκριμένο ένυλο μικροπεδίο της κοινότητας έως το αφηρημένο, υπερβατικό μακροπεδίο της πατρίδας. Νέοι στόχοι: σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, επείγει η υπεράσπιση της δημοκρατικής τάξης, της ουσίας της, και όχι η περιστολή και η συρρίκνωσή της για δήθεν πρακτικούς λόγους. Επείγει η ριζική αναθεώρηση του κυρίαρχου οικονομισμού υπέρ των λατρευομένων αγορών, αυτού που μάς οδήγησε εν πολλοίς στον παρόντα ζόφο. Επείγει η επανεπινόηση του πολιτικού. Η πολιτική κοινωνία οφείλει τώρα, περισσότερο από ποτέ πριν, να ανασυνταχθεί και να απαιτήσει δικαιοσύνη: δίκαιη φορολογία, δίκαιη κατανομή βαρών, τιμωρία κλεφτών, επίορκων και φοροφυγάδων. Δικαιοσύνη στο υλικό και στο ηθικό πεδίο, αλληλένδετα. Πώς καλούνται να θυσιαστούν μαζικά οι αδύναμοι, όταν κανείς επιφανής της κλεπτοκρατίας δεν έχει πληρώσει, δεν έχει τιμωρηθεί; Η επανεπινόηση του πολιτικού άρα περνάει, πρώτα απ’ όλα, από την απονομή δικαιοσύνης. Χωρίς υστερία, χωρίς δημαγωγία· ψυχρά, με ιστορική ευθύνη. Τότε, μπορούμε να δούμε και τους άλλους όρους του συνανήκειν, τους υπερβατικούς και προωθητικούς - ώστε να δράσει ολοκληρωμένα ο τελεστής.
Ο υπόκωφος εμφύλιος που ζούμε τροφοδοτείται από οργή, από φόβο και σύγχυση. Τροφοδοτείται όμως και από δόλια φερέφωνα, όρνια αγορών, νεοδωσίλογους αριβίστες που πλασάρονται σε θέσεις κυριαρχίας πατώντας σε κοινωνικά ερείπια. Αλλά ο εμφύλιος, έτσι όπως διεξάγεται τώρα, τυφλός και πανδαμάτωρ, συδαυλισμένος κιόλας από τους αριβίστες, θα αφανίσει τους αδύναμους, θα πλήξει σφοδρά τους μεσαίους, θα ψαλιδίσει ακόμη και τους αστούς. Αυτό τον σωρό ερειπίων, το σωρό της αδικίας, ας δούμε πρώτα απ’ όλα: ορθώνεται και φράζει το μέλλον.

Πηγή: εφημερίδα «Καθημερινή», 23 Απριλίου 2011
Ζωγραφική: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης προσωπογραφημένος από τον Νίκο Εγγονόπουλο, 1953

Μακριά από τον Πολιτισμό. Πολύ μακριά!

«Όταν θάρθει το τέλος σας, θα το δείτε, live!»*

Φημολογούμενη δολοφονία του Οσάμα Μπιν Λάντεν από αμερικανούς κομάντο – Χολυγουντιανό τρέϊλερ – Η δολοφονία βήμα προς βήμα στα δελτία ειδήσεων – Ο Πρόεδρος Ομπάμα παρακολουθεί την επιχείριση σε “real time”: ο Οσάμα Μπιν Λάντεν έχει «βαφτιστεί» Τζερόνιμο – Ακούγονται ζητωκραυγές – Ξέφρενα γλέντια στήνουν οι Αμερικανοί στους δρόμους – Δεν έχει αποφασιστεί αν θα δοθούν στη δημοσιότητα οι φωτογραφίες του νεκρού – Ίσως, αυτό απαιτηθεί από το ιερό δικαίωμα στην Ενημέρωση – Ομπάμα: «Μεγάλη ημέρα για τις ΗΠΑ!», «Η δικαιοσύνη αποδόθηκε!» – Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας δεν έχει τελειώσει, επισημαίνουν ειδικοί…

*Γκράφιτι σε τοίχο της Αθήνας

Ζωγραφική: «Μακριά από τον πολιτισμό», Φώτης Κόντογλου. Αυγοτέμπερα, 1957.

 
Φωτογραφία: http://www.nooz.gr/world/nea-stoixeia-gia-tin-epidromi-erxontai-sto-fos

Θανάσης Βέγγος

Καλέ μου άνθρωπε…

Βαθιά τραγική φιγούρα ακόμα και στις πιο κωμικές στιγμές, ένας άνθρωπος με δική του γλώσσα, σημαία και νόμισμα, όπως είπε και ο Σπύρος Παπαδόπουλος. Δεν γνωρίσαμε πολλούς ανθρώπους με αυτή την ποιότητα. Φανέρωσε μέσα από την κινηματογραφική (μόνο;) αδυναμία, τις δυσκολίες, την ειλικρίνεια, την ταπείνωση, τη διακριτικότητα και την αθόρυβη ζωή του, ένα εκκλησιαστικό πρόσωπο με όλη τη σημασία της λέξης. Τον αγαπήσαμε και θα τον θυμόμαστε για πάντα. «Εχω τραβήξει πολύ κουπί στη ζωή μου», ήταν τα τελευταία λόγια δικά του που άκουσα. Δακρυσμένος…

Φωτογραφία: Ιδιόχειρη αφιέρωση του Θανάση Βέγγου στην Πειραματική Ερασιτεχνική Θεατρική Σχολή της Κατερίνης

allisroad*
O Θανάσης Βέγγος ήταν Εσύ
Πάνος Μιχαήλ

Κανένα ηλεκτροσόκ δε προκαλεί στο δέκτη του το είδος της δόνησης που προκαλεί ο θάνατος ενός αγαπημένου (καλλιτεχνικού) προσώπου. Τhat’s a fact.
Οι καλλιτέχνες, φωνές ανάλαφρες και τραγικές ταυτόχρονα υπάρχουν ως η εσωτερική φωνή μιας κοινωνίας που γνωρίζει πως τίποτα δε πρόκειται ν’ αλλάξει στην ουσία μετά το τέλος της παράστασης, καμιά αγχωτική νοσταλγία δε θα καταφέρει να ραγίσει το μασίφ οικοδόμημα της πραγματικότητας, τίποτα δε θα ξεθεμελιώσει τις στερεότητες που θα μας οδηγήσουν στα μελλοντικά αδιέξοδα.
Μονάχα η αίσθηση θα μείνει. Αυτή η μαγική αίσθηση που συμβαίνει όταν ερμηνευτής, κοινό και έργο ενώνονται, αποκτούν και χάνουν την ίδια στιγμή τον εαυτό τους και μετασχηματίζονται σε κάτι άλλο για λίγο. Ένας κοινός χτύπος καρδιάς που μέσα του υπάρχει και πάλλεται η φωνή μιας κοινωνίας.
Δεν συμβαίνουν εύκολα αυτά. Ο Θάνασης Βέγγος, που πέθανε σήμερα, υπήρξε από τους λίγους τυχερούς καλλιτέχνες που πέρασε στο αίμα των δεκτών του με ένα τρόπο καθημερινό, ανάλαφρο και τραγικό ταυτόχρονα και βαθιά σπαραχτικό. Είτε μέσα στη πρώτη του κινηματογραφική ντελιριότητα είτε στην ύστερη την πιο μελωδική ερμηνευτική σινεματική του φάση.
Mην προσπαθήσεις να διαχωρίσεις αυτές τις 2 ταυτότητες. Το υποκριτικό νευρόσπαστο της πρώτης περίοδου ήταν στη πραγματικότητα ο (δανεισμένος) καθρέφτης μέσα στον οποίο ο μεταπολεμικός θεατής ερχόταν σε επαφή με το ειδωλό του παιγμένο από τον Βέγγο ως ενσωματωμένη φωνή, πρόσωπο και κινησιολογία ενός πονεμένου ανθρώπου που στη πραγματική του ζωή δε μπορούσε να φωνάξει και να αντισταθεί και που στο πανί αντίκρυζε τη χαραγμένη απόγνωση παιγμένη ως ροκ εν ρολ λούπα.
Αν στη δεκαετία του 50 και του 60 μεγάλο μέρος του κόσμου ξεγέλαγε τη μιζέρια του αγκυροβολώντας στα βουγιουκλακικά φιλμικά βοσκοτόπια ένα άλλο μεγάλο κομμάτι έβρισκε στις κωμικές αναπαραστάσεις κομμάτια και αποσπάσματα από την πραγματική ζωή κωδικοποιημένα και φιλτραρισμένα με ένα τρόπο που το κάνανε να ανακουφίζεται μέσα από τη κωμική διαδικασία αλλά την ίδια στιγμή (όταν παίξιμο και σενάριο ήταν σπινθηροβόλα) να γνωρίζει την ήττα του και να την παραδέχεται.
Ο Βέγγος υπήρξε ο κατεξοχήν ηττημένος κωμικός φιλμικός ήρωας. Ένας ηττημένος σε συνεχή απόγνωση, γιατί γνωρίζει την ήττα και δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να την αποτρέψει αλλά η σπαραχτική προσπάθεια του σε κάθε πλάνο να της ξεφύγει μας προκαλεί το γέλιο. Είναι η μάσκα μας, μια μάσκα γνωστή και τραγική. Και δοσμένη με ένα παίξιμο εντελώς μοντέρνο. Αν ο Ηλιόπουλος ενσάρκωσε ιδανικά τον ραφιναρισμένο έλληνα μικροαστό παιγμένο πάνω στις λεπτές κωμικές αποχρώσεις ο Βέγγος κινήθηκε στο εντελώς αντίθετο άκρο.
Οι δικοί του ήρωες, είναι συνεχώς στη πρίζα, η αθλιότητα των καταστάσεων που βιώνει δε προλαβαίνει να κολλήσει πάνω του, το συνεχές στριφογύρισμα ως ανθρώπινη σβούρα μέσα και έξω τον βοηθάει να ξεγλιστράει, μας βοηθάει ως θεατές να ελπίσουμε και μεις πως θα ξεγλιστρήσουμε. Το ντελίριο ως αγώνας, η κινηματογραφική αναπαράσταση ως μακιγιάζ της ήττας, το είδωλο του σινεμά ως η φωνή μιας κοινωνίας.
Δε ξέρω πότε συνέβη το καθοριστικό βήμα προς τη μυθοποίηση. Σύνεβη ερήμην του βέβαια γιατί λόγω χαρακτήρα και ιδιοσυγκρασίας κινήθηκε πάνω από κομματικά και καλλιτεχνικά στεγανά καμιά φορά και με εκείνη τη γλυκιά αφέλεια που κουβαλάν όσοι γνωρίζουν πως τους αγαπάνε αλλά η έλλειψη ματαιοδοξίας τους προστατεύει από στείρες σφυγμομετρήσεις (του κενού συναισθήματος).
Το σίγουρο ήταν πως άνηκε στην γενιά εκείνη που τα δομικά της συστατικά μπλέχτηκαν αξεδιάλυτα με τη εποχή που τους δέχτηκε μεγιστοποιώντας το σήμα τους και βοηθώντας τους να οικοδομήσουν συλλογικές αναμνήσεις τέτοιες που μόνο μέσα από αυτούς έβρισκε διέξοδο ώστε να εκφραστεί.

Ο θάνατος του καλλιτέχνη είναι
η τελευταία ερωτική πράξη με το κοινό του.
Το κοινό το ξέρει, το νιώθει για αυτό θρηνεί
(πολλές φορές σπασμωδικά).
Να θυμάσαι.
Τίποτα δε σταματάει στην Τέχνη.
Όλοι και όλα πεθαίνουν για να ξαναγεννηθούν.

NoMiraclesHere, ιστοσελίδα περιοδικού Lifo, 3 Μαΐου 2011
http://www.lifo.gr/team/nomiracleshere#blogtop