5.12.12

Για πάντα μαζί



Για πάντα μαζί
Έρωτας είναι να γερνάς με αυτόν που ποθείς και να αντέχεις
Στάθης Τσαγκαρουσιάνος


Ένα παλιό εντιτόριαλ της LifO, απο τα χρόνια που δεν είχαμε φτιάξει ακόμα το LiFO.gr

Έχω δει πολλές εκδηλώσεις έρωτα και πολλές μ’ έχουν πείσει. Με έναν παράξενο τρόπο, όμως, αυτό που θυμάμαι επίμονα είναι ο έρωτας μιας γηραιάς κυρίας για τον πεθαμένο άντρα της. Ήμουν 25 ετών όταν συνάντησα τη Σέμνη Καρούζου. Εκείνη στα 82, ένας θρύλος της αρχαιολογίας. Αυτή, με τον άντρα της, Χρήστο, θεμελίωσαν το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας
βρήκαν σε μάντρες της Αττικής και τάφρους τους κούρους και τα κύπελλα με την αποσβολωτική τέχνη. Ήταν τύχη που μιλούσα μαζί της. Έμενε στο σπίτι τους στη Δεινοκράτους, μου φέρθηκε με ευγένεια και χωρίς κοκεταρίες.

Βασικά η συζήτηση στράφηκε στην αρχαία τέχνη, το κάλλος και τον έρωτα. Δεν ένοιωθα πολλά πράγματα, διότι δεν είχα εμπειρίες μέσω των οποίων να τα ερμηνεύσω. Όμως με εντυπωσίασαν δύο πράγματα: η εγγύτητα, η φιλικότητα που ένοιωθε για τον Ηρόδοτο (σαν να μιλούσε για κάποιον που έμενε δίπλα της) και η στιγμή που μου έδειξε το κλειστό δωμάτιο του άντρα της.

Δεν είχε πειράξει τίποτα. Στο γραφείο του ήταν μισάνοιχτα ακόμα τα χαρτιά του. Μερικά ρούχα του στην καρέκλα. Τα αντικείμενά του. Δεν υπήρχε τίποτα το ακραίο ή παράξενο. Μόνο η οριστική καθήλωση ενός ανθρώπου πάνω σε έναν άλλο. Σκέφτηκα: «Αυτό λοιπόν είναι ο έρωτας!», ή εν πάση περιπτώσει «ένα άλλο είδος έρωτα» — διότι ως τότε πίστευα ότι ο έρωτας είναι αυτή η σκοτεινή θύελλα που περιγράφει η Σαπφώ, που λύνει τα μέλη και είναι φωτιά που τρέχει κάτω από το δέρμα μας.

Αργότερα είδα την ίδια καθήλωση στην αγαπημένη μου νόνα
τη γιαγιά μου. Είχε ενεργή σεξουαλική σχέση με το νόνο μου έως βαθέος γήρατος, και μετά πέντε παιδιά που είχαν γεννήσει. Δεν τερατολογώ. Όταν πέθανε ο παππούς, η γιαγιά έμεινε στο σπίτι μόνη. Δε μετακίνησε ούτε πιάτο. Έζησε τα λίγα χρόνια που της απέμειναν συνομιλώντας με τη σκιά του μοναδικού άντρα που την άγγιξε!

Έκτοτε, έχουν αλλάξει πολλά. Η χημεία του έρωτα έχει αποκωδικοποιηθεί, η απιστία είναι μια παράμετρος κατανοητή και συνηθισμένη, η σεξουαλικότητα πειραματίζεται, η οικογένεια έχει γίνει από κύκλος σκορποχώρι. Ερωτεύονται ακόμα οι άνθρωποι, ασφαλώς. Αν και πιο απότομα. Πιο υστερικά. Πιο σεξουαλικά. Στην ξαφνική θύελλα που θολώνει το μυαλό τους έχουν πια πολλούς τρόπους να προστατευτούν και μια σχεδόν γιάπικη γνώση τού τι θέλουν να πάρουν. Θέλουν σεξ, βεβαίως. Και θέλουν αυτή την εμμονή που είναι και γλυκό βάσανο
και παραδοσιακά ταυτίζουμε με τη ρομαντική αγάπη. Αλλά είναι κακομαθημένοι, οικονομικά αυτάρκεις και ανεξάρτητοι [αυτά για τον Φλεβάρη του 2006, όταν τα έγραφε ο Τσαγκαρουσιάνος στη Lifo]. Και με τις πρώτες δυσκολίες, την κάνουνε λαθραία στο σκοτάδι. Έτσι, ελάχιστοι φτάνουν πια στο τρίτο και πιο ένδοξο στάδιο του έρωτα: την ισόβια σχέση. Τη γέννηση παιδιών από αγάπη. Η μάχη με το χρόνο υποβιβάζεται σε καλοπέραση του σεξ με ολίγη από στούμφο.

Ίσως γι’ αυτό ο ισόβιος έρωτας της γηραιάς κυρίας με είχε πείσει, όπως δε μ’ έπεισαν ποτέ τα μανιοκαταθλιπτικά μειράκια του Χόλυγουντ. Αυτό είναι έρωτας. Να γερνάς με κάποιον άλλον. Να κάνεις μαζί του παιδιά. Να μιλάς μαζί του ακόμα κι όταν έχει πεθάνει. Να θυσιάζεις την εφίδρωση για τη συγκίνηση και τη βλαμμένη ανεξαρτησία (τι να την κάνεις πια!) για το βαθύ δεσμό. Το λένε και οι «επιστήμονες»: ο έρωτας δε γεννήθηκε για fun, γεννή­θηκε για να επιβιώσουμε.

Ασχέτως αν όλοι έχουμε κάνει το κουσούρι μας παντιέρα…

Πηγή: Lifo, 9 Φεβρουαρίου 2006
http://www.lifo.gr/team/retrolifo/34192

25.11.12

Φίλοι της Αριστεράς, μην κατεβάζετε τον σκούφο πάνω στα μάτια!



Στην εφημερίδα «Δρόμος της Αριστεράς» δημοσιεύτηκε πρόσφατα (Σάββατο 20-10-2012, σ. 22) μία παρέμβαση του Θανάση Ν. Παπαθανασίου, Δρ. Θεολογίας, εκπαιδευτικού και αρχισυντάκτη τού περιοδικού “Σύναξη” την οποία και αναδημοσιεύουμε. Νομίζουμε ότι αξίζει να προσεχτούν όχι μόνο οι επισημάνσεις του για τις οικονομιστικές λογικές που ελλοχεύουν στους κόλπους της Αριστεράς αλλά και τα όσα γράφει για το χρέος της διοικούσας Εκκλησίας: αυτή η τελευταία «οφείλει να σταματήσει να συντηρεί θρησκευτικότητες βάναυσα αντίθετες προς το ευαγγέλιο».

Φίλοι της Αριστεράς, μην κατεβάζετε τον σκούφο πάνω στα μάτια!
Θανάσης Παπαθανασίου

Κύριε Παπαθανασίου, σε πρόσφατο κείμενό σας* σημειώνατε ότι τα συμφέροντα του άγριου καπιταλισμού και η αστοργία για την έννοια του δημόσιου χώρου άφησαν το μεταναστευτικό ζήτημα να βαλτώσει. Στο ίδιο κείμενο “εγκαλούσατε” την Αριστερά λέγοντας οτι με τη στάση της επι του θέματος, άφησε την πολύτιμη συνηγορία της υπέρ της ανθρωπιάς να ακούγεται αφερέγγυα, διευκολύνοντας έτσι, την δημοφιλία του μισαλλόδοξου λόγου. Θα ήθελα να αναπτύξετε αυτή σας την άποψη.
 
Βασικό νεύρο του καπιταλισμού, και δη στη νεοφιλελεύθερη αγριάδα του, είναι η εννόηση των πάντων ως οικονομικών αξιών. Ο ίδιος ο άνθρωπος γίνεται πρωτίστως αναλώσιμο. Παρ’ όλο που ο καπιταλισμός συνοδεύει τις φιλελεύθερες δημοκρατίες, οι οποίες διακηρύσσουν την αξία και τα δικαιώματα του ατόμου, η οικονομίστικη λογική υπερισχύει. Γι’ αυτό, άλλωστε, βλέπουμε σήμερα στην Ευρώπη την πολιτική να σαρώνεται από τη λογιστική. Σε περιόδους ευμάρειας ο καπιταλισμός παράγει τον εγωκεντρικό και άπληστο καταναλωτή, σε περιόδους διασάλευσης της νηνεμίας ευνοεί την αναβίωση του δουλεμπόριου. Ειδικά η άτακτη μετανάστευση υπονοεί ανθρώπους ευτελείς στην αναχώρησή τους και ανυπόστατους στην άφιξή τους.
Απέναντι σ’ αυτά βρίσκονται όσοι αρνούνται την εμπορευματοποίηση των πάντων και πιστεύουν στην ιερότητα του ανθρώπου, η οποία μεταφράζεται σε αλληλεγγύη προς κάθε αναγκαιμένο αδιάκριτα. Έχουμε, ωστόσο, περάσει σε μισοσκόταδους καιρούς που αυτό το πρόταγμα της αλληλεγγύης φέρνει συχνά σε αμηχανία τους υποστηρικτές του. Η πανανθρώπινη ανθρωπιά (κοντολογής ο άνθρωπος στην αυθεντικότερη μορφή του: σε στάση αγάπης προς τον ολότελα ξένο, κι όχι προς τον βιολογικά, πολιτισμικά ή ιδεολογικά συγγενή) έχει ως κύριο επιχείρημα τον πόνο, ή μάλλον το ότι δεν αντέχεται ο πόνος του άλλου και η αδικία. Επιχείρημα ιλιγγιωδώς σημαντικό για την ανθρωπιά, μα πολύ αδύναμο απέναντι σε λογιστικούς ρεαλισμούς. Θεμελιώδες χρέος, λοιπόν, είναι να μην υποσταλεί η σημαία της ανθρωπιάς. Οι μισαλλόδοξες ιδέες μουσκεύουν ήδη τον πλατύ κεντρώο χώρο, τον λεγόμενο χώρο των νοικοκυραίων. Με όρους πολιτικής θεολογίας θα έλεγα ότι έχει ήδη εκκολαφθεί το δαιμονικό, όπως είχαν ονομάσει στη Γερμανία την ανάδυση του ναζισμού οι αντιναζιστές Χριστιανοί. Και μαζί χρειάζεται δουλειά πάνω σε μια σειρά αντιφάσεων, παραλείψεων και εκκρεμμοτήτων, ώστε η σημαία να παραπέμπει σε κάτι αληθινό. Για να αντιμετωπίσει τους κακούς λύκους μέσα στην ιστορία, η Κοκκινοσκουφίτσα χρειάζεται να μην κατεβάζει πάνω στα μάτια τον σκούφο για τον οποίον δικαίως καμαρώνει!
Παραδόξως, το δικό της πρόταγμα της ανθρωπιάς το ροκανίζει η Αριστερά, όποτε η ίδια κλείνεται σε οικονομίστικες λογικές. Οι αριστεροί που ανοίγονται σε διάλογο με ανθρώπους άλλων εννοιολογικών εργαλείων ή διαφορετικής αριστερότητας, είναι ομολογουμένως ευάριθμοι και δεν κατορθώνουν να δώσουν τον τόνο. Αξίζει, λ.χ., να συζητηθεί κατά πόσο η μονοδιάστατη ερμηνεία του ανθρώπου απλώς ως αθροίσματος των κοινωνικών του σχέσεων πτωχεύει το ανθρώπινο φαινόμενο, προωθεί την αποδοχή κοινωνικών αυτοματισμών και μειώνει την ετοιμότητα για εκπλήξεις στην ιστορία.
Είπα ότι ο νεοφιλευθερισμός ευνοεί την κατασκευή ανυπόστατων ανθρώπων. Αλλά, από ολότελα διαφορετική σκοπιά, μπορεί να ενέχεται σε κάτι τέτοιο και η Αριστερά. Συνήθως νοεί τους μετανάστες απρόσωπα, ισοπεδωτικά και πατερναλιστικά, σαν συμπαγή μάζα ή σαν αγαθούς αγρίους. Αλλά τον συγκεκριμένο, τον ενυπόστατο άνθρωπο τον συνιστούν οι πολλές και ταυτόχρονες ταυτότητές του: ο πολιτισμός του, η τάξη του, η θρησκεία του, το αξιακό του σύστημα (αλλιώς κινούμαστε στην πλατωνικότερη μεταφυσική, παθιαζόμενοι όχι με τον ένσαρκο άνθρωπο, αλλά με την ιδέα του ανθρώπου). Αν νομίζεις ότι ξοφλάς ξεπετώντας όλα αυτά απλώς ως «εποικοδομήματα», θα περιέλθεις σε αδυναμία να αναμετρηθείς με τη σημερινότητα: σε αδυναμία να διακρίνεις τις υποκουλτούρες στα σπλάχνα κάθε εθνοτικότητας, σε αδυναμία να αντιληφθείς ότι κάθε πολιτισμός συντίθεται από φωτεινά και σκοτεινά σημεία, ότι ο εθνικισμός και ο φονταμενταλισμός είναι κακά όπου κι αν φυτρώνουν. Κληρονόμοι οι αριστεροί μιας ματιάς ριζικά αντιουσιοκρατικής, στην πλειονότητά τους σκέφτονται με εντυπωσιακά ουσιοκρατικό τρόπο, μιλώντας αφηρημένα για «θρησκεία» και όντας απρόθυμοι να διακρίνουν μεταξύ θεολογιών που παράγουν θεοκρατία και θεολογιών που θεωρούν τη θεοκρατία βλασφημία. Το μεταναστευτικό συνυφαίνεται με τα σύνθετα ζητήματα του κομμουνιταρισμού, δηλαδή της αξίωσης των θρησκευτικο-πολιτισμικών κοινοτήτων να είναι περίκλειστες και αυτόνομες. Ο ακραιφνής κομμουνιταρισμός δημιουργεί γκέτο όπου δεν φτάνει το φως του δημοσίου χώρου, νοούμενου ως του πολύτιμου φόρουμ όπου όλες οι προτάσεις νοηματοδότησης τους ανθρωπίνου βίου εκτίθενται, αναμετριώνται και λογοδοτούν. Αλλά πώς να δεις έγκαιρα τον κίνδυνο του γκέτο, όταν έχεις μείνει κολλημμένος στην πιο αστική αντίληψη, ότι η θρησκεία αφορά τα ιδιωτικά ανήλιαγα (σαν τη σχέση καταναλωτή και σαμπουάν) κι όχι τον δημόσιο χώρο; Τα γκέτο δεν είναι κακά απλώς επειδή έχουν κακές συνθήκες υγιεινής, αλλά, πολύ περισσότερο, επειδή υποθάλπουν σκοταδισμό και φονταμενταλισμό.
Απερίφραστος ή μασκαρεμένος σε κοινοβουλευτική λαϊκιστική δεξιά, ο εθνικοσοσιαλισμός μιλά κατά της πλουτοκρατίας, υπέρ του λαού, κατά της υποτέλειας. Πώς θα εξηγήσει πειστικά η Αριστερά σε τι διαφέρει ο δικός της αντιπλουτοκρατικός λόγος, η δική της επίκληση του λαού; Μένοντας σε αδούλευτη συνθηματολογία, οι δύο λόγοι θα φαίνονται όλο και πιο συγγενείς, και θα σπρώχνονται όλο και περισσότεροι πολίτες στο νεοναζισμό, αφού αυτός φαντάζει αποτελεσματικότερος. Φρονώ ότι εδώ χρειάζεται ιδιαίτερα να ανακριθούν δυο ζητήματα: η βία και η αγάπη. Για τους ναζί είναι αδύνατη η αμφισβήτηση της βίας, ενώ είναι μπορετή για την Αριστερά. Για τους ναζί η αγάπη (η αγάπη η αληθινή, η πανανθρώπινη) είναι κουσούρι. Για την Αριστερά είναι μεδούλι – αν βέβαια δεν εγκλωβιστεί κανείς στον βιολογισμό που τη σνομπάρει ως υπερεκτιμημένη χημική διαδικασία, όπως έλεγε ο Αλ Πατσίνο στον «Δικηγόρο του Διαβόλου».
Η διοικούσα Εκκλησία είναι χρεώστης: οφείλει να σταματήσει να συντηρεί θρησκευτικότητες βάναυσα αντίθετες προς το ευαγγέλιο. Ναζισμός, φασισμός, μισαλλοδοξία αποτελούν τον αντίποδα του Χριστιανισμού και μόνο χύμα μπορεί να λεχθεί αυτό. Οι παπάδες και οι πιστοί που επιμένουν στις ενορίες να φτιάχνουν φαγητό για τους πάντες, έλληνες και μετανάστες αδιάκριτα, επειδή δέχονται τον Χριστό μέσα στην ιστορία ως ξένος και άστεγο, αποτελούν την ορθόδοξη εκκλησία, σε αντιδιαστολή προς τους θρησκευάμενους που είτε κρυφομισούν τη δημοκρατία είτε διαπρέπουν στα συστημικά παιχνίδια. Αυτό οφείλει παράλληλα να εκφραστεί με λόγο, ως ομολογία και μαρτυρία. Το γενναίο κείμενο του παπα-Δημήτρη Θεοφίλου, «Σιωπηρή συνενοχή ή αντίδραση στον φασισμό;», ένα διαμάντι που βρίσκεται στο διαδίκτυο από τις αρχές Ιουλίου και θέτει την ιεραρχία ενώπιον των ευθυνών της, εκφράζει την ψυχή μας. Παρόμοια, το κίνημα της «Χριστιανικής Δημοκρατίας» στις αρχές του Σεπτέμβρη υπέβαλε στην Ιερά Σύνοδο «Αίτημα πνευματικής καταδίκης του Εθνοφυλετισμού – Νεοναζισμού», ενώ ήδη λειτουργεί στο facebook η «Πρωτοβουλία Χριστιανών κατά του Εθνοφυλετισμού, Νεοφασισμού, Νεοναζισμού». Στη συγκυρία αυτή η Αριστερά βρίσκεται ξανά μπροστά σε ένα στοίχημα, και μάλιστα σε ένα στοίχημα που την φέρνει σε θέση αντίστοιχη προς αυτήν της Ιεράς Συνόδου, όοο κι αν αυτή η φράση θα κάνει πολλούς αριστερούς που θεωρούν καθήκον τον αντικληρικαλισμό, να βγουν από τα ρούχα τους! Τη στιγμή που οι «Χρυσαυγίτες» κάνουν το ανουσιούργημα να εμφανίζονται ως δυνάμεις κρούσης ενός μισαλλόδοξου ελληνικού «χριστιανισμού» (αποκρύπτοντας τον διακηρυγμένο παγανισμό τους, τώρα που διεμβολίζουν τους νυκοκυραίους), η μεν Σύνοδος θα είναι ένοχος αποστασίας αν δεν αποκηρύξει ρητά αυτή την «προστασία», η δε Αριστερά θα είναι ένοχη σκοταδισμού αν αναλίσκεται σε συνειρμούς που ταυτίζουν τον Χριστιανισμό με τους βιαστές του! Είναι οδυνηρό, μα, σε αμφότερες τις περιπτώσεις, οι ένοχοι θα χορεύουν (καθένας με το δικό του μπρίο) στα τύμπανα που κρούει η «Χρυσή Αυγή»! Όλως αλλιώτικα, όμως, χτυπά η καρδιά του ευαγγελίου, παρόλο που η ηχορύπανση χρόνων πολλών έχει βαλθεί να το επικαλύψει. Θα κατεβάσετε τον σκούφo πάνω στ’ αυτιά, φίλοι;

* «Προεκλογική συζήτηση που έλειψε», περιοδικό Σύναξη 122 (2012), σσ. 89-90.
O Θανάσης Παπαθανασίου είναι δρ Θεολογίας, εκπαιδευτικός, αρχισυντάκτης του περιοδικού «Σύναξη»
Πηγή: μπλογκ «Ενάντια στον Αντισημιτισμό»
http://enantiastonantisimitismo.wordpress.com/2012/11/02/athanasios-papathanasiou-dromos-tis-aristeras

3.11.12

Ανομία



Νόμος, δίκιο και «επανάσταση»
Πάσχος Mανδραβέλης


Σε μια δημοκρατία όλα επιτρέπονται εκτός από εκείνα που απαγορεύονται ρητώς από τον νόμο. Σε μια δικτατορία όλα απαγορεύονται εκτός από εκείνα που ρητώς επιτρέπονται από τον νόμο. Στην Ελλάδα ακόμη ψάχνουμε να βρούμε τι είναι νόμος. Μην είναι ότι ψηφίζει η Βουλή; Μην είναι το «δίκιο του εργάτη»; Μην είναι το «δίκαιο που παράγει η επανάσταση», όπως γράφουν διάφοροι καθηγητές σε έντυπα και μπλογκ;
Αν θεωρήσουμε ότι νόμος είναι οι αποφάσεις του «επαναστατικού υποκειμένου» τότε πρέπει να ορίσουμε το «επαναστατικό υποκείμενο». Δηλαδή και η 17 Νοέμβρη –ήταν, δεν ήταν πενήντα νοματαίοι– την «επανάσταση» έπαιζε. Νομιμοποιούνται 27 δολοφονίες στο όνομα της «επανάστασης», όπως έγραφαν στις αιματοβαμμένες προκηρύξεις της; Οταν η Χρυσή Αυγή αποκτήσει το πλούσιο λεξιλόγιο της Αριστεράς μπορεί πιθανώς να αυτοπροσδιοριστεί ως φορέας της επανάστασης, που μάχεται τις αδικίες της σύγχρονης πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Κάτι αντίστοιχο δεν έγραφε και στο μακροσκελές παραλήρημά του ο καταδικασθείς για 77 δολοφονίες Νορβηγός ακροδεξιός;
Το ίδιο πρόβλημα έχουμε και με το «δίκιο του εργάτη». Κάποιοι πρέπει να το προσδιορίσουν. Αυτοί πρέπει να συναπαρτίζουν ένα σώμα ευρύτερο του πολιτμπιρό ενός κόμματος ή το Δ.Σ. ενός σωματείου. Κι αυτό για πολύ πρακτικούς λόγους: μπορεί το πολιτμπιρό ενός κόμματος να αποφασίσει το α ως «δίκιο» και το πολιτμπιρό ενός άλλου κόμματος να αποφασίσει το -α. Μπορεί το Δ.Σ. ενός σωματείου να αποφασίσει ότι νομιμοποιείται να κλείνει το κέντρο της Αθήνας κάθε μέρα, αλλά το «δίκιο» του εμπορικού συλλόγου λέει ούτε μία ώρα. Συνεπώς, όταν τα μερικά «δίκια» συγκρούονται χωρίς να υπάρχει ο καθολικά αποδεκτός κανόνας της πλειοψηφίας, ο μόνος τρόπος να υπερισχύσει το ένα δίκιο έναντι του άλλου είναι να παίζουμε ξύλο. Για την ακρίβεια αυτό κάναμε πριν εφεύρουμε τη Δημοκρατία. Παρά τα κοινοβουλευτικά ελλείμματά της είναι καλύτερη λύση από το να σκοτωνόμαστε στους δρόμους.
Αυτά τα ζητήματα δεν έχουν ξεκαθαρίσει στην ελληνική πολιτική συζήτηση με αποτέλεσμα διάφοροι να κουρσεύουν τις έννοιες του δικαίου και των νόμων για να καταλήξουμε στη χώρα της γενικευμένης ανομίας. Ρωτήθηκε, για παράδειγμα, ο κ. Τσίπρας από τον δημοσιογράφο του ΑΠΕ κ. Νίκο Ρούμπο αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα έκανε κατάληψη στο Harvard, επειδή διδάσκει εκεί ο κ. Γιώργος Παπανδρέου. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης απάντησε: «Η κλίμακα της αντίστασης και της διαμαρτυρίας νομιμοποιείται από την αποδοχή της από το κοινωνικό σύνολο και από το δημοκρατικό των διαδικασιών μας μέσα από τις οποίες λαμβάνονται αυτές οι αποφάσεις… το ερώτημά σας είναι λίγο οξύμωρο, διότι στο Harvard θα ήταν λίγο δύσκολο να γίνει κατάληψη».
Ας προσπεράσουμε την ειλικρίνεια του κ. Τσίπρα. Προφανώς στα δικά μας «απροϋπόθετα» πανεπιστήμια η κατάληψη δεν είναι σχήμα οξύμωρο, διότι είναι εύκολη. Τα ερωτήματα είναι δύο. Πώς πιστοποιείται «αποδοχή (σ.σ.: μιας παρανομίας, όπως είναι η κατάληψη) από το κοινωνικό σύνολο»; Πώς ορίζεται το «δημοκρατικό των διαδικασιών μας μέσα από τις οποίες λαμβάνονται αυτές οι αποφάσεις»; Δηλαδή: με δεδομένο πως είναι διάχυτη η αίσθηση ότι πολλοί Ελληναράδες κρυφογελούν κάτω από τα ανατολίτικα μουστάκια τους για τα πογκρόμ εναντίον μεταναστών, σύμφωνα με τη θεωρία του κ. Τσίπρα το μόνο που πρέπει να πιστοποιήσουμε για το «δίκιο ή άδικο» του αγώνα της Χρυσής Αυγής είναι αν τα μέλη στην Τ.Ο. Ραφήνας ψήφισαν πριν εφορμήσουν στο πανηγύρι;

Πηγή: εφημερίδα «Η Καθημερινή», 23 Σεπτεμβρίου 2012
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_23/09/2012_496504


***


Το παρελθόν και το μέλλον της ανομίας
Στάθης Ν. Καλύβας*


Δεν πιστεύω ότι μπορεί κανείς να διαφωνήσει με τη διαπίστωση πως στην Ελλάδα ισχύει ένα άτυπο αλλά εκτεταμένο καθεστώς ανομίας, που καλύπτει περιπτώσεις μεγάλης διαφθοράς αλλά και καθημερινές πρακτικές ευρείας έκτασης, όπως η φοροδιαφυγή, η μαζική αντιγραφή στα πανεπιστήμια, το παράνομο παρκάρισμα ή το κάπνισμα σε χώρους όπου απαγορεύεται. Εκεί που αρχίζουν να εμφανίζονται οι διαφωνίες είναι όταν επιχειρούνται η διασάφηση του περιεχομένου της ανομίας, ο εντοπισμός της ρίζας της, η περιγραφή των συνεπειών της και η αναζήτηση της διαδικασίας που οδηγεί στην ανατροπή της.
Ο όρος ανομία εισάγεται στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Γάλλο κοινωνιολόγο Emile Durkheim και αφορά την κατάρρευση των κανόνων που διέπουν την καθημερινή συμβίωση. Στη χώρα μας χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα καθεστώς ευρείας ατιμωρησίας και ουσιαστικής απουσίας κυρώσεων. Στην πράξη, η πλημμελής εφαρμογή του νόμου ισοδυναμεί με την επιλεκτική και, επομένως, αυθαίρετη εφαρμογή του. Η ανομία είναι επομένως διφυής: αφορά τόσο διάχυτες ατομικές συμπεριφορές που συχνά αποκτούν έναν κοινωνικό αυτοματισμό και φθάνουν να θεωρούνται φυσιολογικές, όσο και κρατικές πολιτικές που επιτρέπουν την ύπαρξη και τον πολλαπλασιασμό των συμπεριφορών αυτών. Οι συνέπειές της είναι τεράστιες: διαβρώνει τον κοινωνικό ιστό, αυξάνει τη βία και υπονομεύει την οικονομική ανάπτυξη.
Μολονότι όλοι δέχονται πως η ανομία διαποτίζει ολόκληρη την κοινωνία, ο καβγάς αφορά το αν θα πρέπει να τονίζεται και να στηλιτεύεται η «μεγάλη» ανομία των λίγων ή η «μικρή» ανομία των πολλών. Πρόκειται για αποπροσανατολιστική συζήτηση, αφού και οι δύο αποτελούν πτυχές του ιδίου φαινομένου. Ο επιμερισμός των ευθυνών ανάμεσά τους είναι, επομένως, και αδύνατος και άσκοπος.
Ποιες είναι οι ρίζες της ανομίας και πώς έφθασε στο σημείο να κυριαρχήσει; Εδώ και αρκετά χρόνια, η πολιτική ηγεσία επέλεξε την πλημμελή εφαρμογή του νόμου για να μπορεί να καλύπτει δικές της αμαρτίες. Ετσι, ουσιαστικά παραχωρήθηκε στην κοινωνία το «προνόμιο» να παρανομεί στο πλαίσιο ενός άτυπου κοινωνικού συμβολαίου που επέτρεπε στις ελίτ να χρησιμοποιούν τις μάζες ως άλλοθι και το αντίστροφο, στο πλαίσιο της αντίληψης πως «όλοι τα ίδια κάνουν». Στη συνέχεια, το κράτος έχασε και την ικανότητα να εφαρμόζει τον νόμο εξαιτίας της βαθμιαίας διάβρωσής του και της επικράτησης μιας ευρύτατης αρνησιδικίας. Σύμφωνα με νέα στοιχεία, το σύνολο των αδίκαστων υποθέσεων στο Ελεγκτικό Συνέδριο έχει πλέον ξεπεράσει το όριο των 30.000, τα αδίκαστα κακουργήματα στο εφετείο ξεπερνούν τις 5.500, ενώ στο μεγαλύτερο ειρηνοδικείο της χώρας οι νέες δίκες προσδιορίζονται για το 2018. Οσο συνεχίζεται η αρνησιδικία, αυξάνεται η παρανομία, που πλέον συμπεριλαμβάνει και την αυτοδικία καθώς και φαινόμενα εκτεταμένης πολιτικής βίας, αρχικά από το αριστερό άκρο του φάσματος και πλέον και από το δεξιό. Οι δολοφόνοι της Μarfin κυκλοφορούν ελεύθεροι χωρίς να θεωρείται πως κάτι τέτοιο αποτελεί βαθύτατη προσβολή της έννοιας της δικαιοσύνης, οι κατηγορούμενοι για τις τρομοκρατικές ενέργειες και τους φόνους του ΕΛΑ εξαφανίζονται μέσα στη γενική αδιαφορία, ενώ ομάδες μπράβων οργανώνουν καθημερινά δημόσιους ξυλοδαρμούς αθώων ανθρώπων χωρίς να παρενοχλούνται καν. Οπως ένα μικρόβιο, η ανομία μολύνει τα πάντα στο πέρασμά της και εκφυλίζει κράτος και κοινωνία.
Πώς έγινε δυνατή μια τέτοια εξέλιξη; Πηγαίνοντας πολύ πίσω στον χρόνο, θα μπορούσε κάποιος να παραπέμψει στην οθωμανική περίοδο ή στον τρόπο με τον οποίο δομήθηκε το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Πρέπει όμως να παραδεχθούμε πως τα πράγματα δεν ήταν πάντοτε έτσι. Μολονότι η Ελλάδα διαθέτει πλούσια ιστορία πολιτικών διώξεων και παρακρατικής δραστηριότητας, υπήρξαν πρόσφατες σχετικά περίοδοι όπου ο νόμος εφαρμοζόταν και οι άνθρωποι λειτουργούσαν μέσα σε ένα πλαίσιο που οριζόταν από τον σεβασμό στους κανόνες.
Το σημείο τομής είναι μάλλον η χούντα, που προσέδωσε σε μια σειρά από έννοιες, όπως η τάξη, η ιεραρχία, ή ο νόμος, έναν βαθύτατα αντιδημοκρατικό χαρακτήρα. Το αποτέλεσμα ήταν, μετά τη Μεταπολίτευση, η έννοια της δημοκρατίας να ταυτιστεί πρακτικά με την ανομία και η εφαρμογή του νόμου, ιδιαίτερα όταν έθιγε κάποιες ομάδες, να ισοδυναμεί με την καταπίεση και την αντιδημοκρατική αυθαιρεσία. Αν και ανάλογες τάσεις παρατηρήθηκαν σε άλλες χώρες με αυταρχικό παρελθόν, το μεταπολιτευτικό καθεστώς όχι μόνο απέτυχε να συμμαζέψει τα πράγματα αλλά, με τον Ανδρέα Παπανδρέου στο τιμόνι της χώρας, ουσιαστικά θεσμοποίησε αυτή τη διάχυτη αντίληψη και τη μετέτρεψε σε καθεστωτική ιδεολογία.
Πώς ξεφεύγει μια χώρα από την ανομία; Το θετικό στοιχείο είναι πως για να γίνει αυτό δεν απαιτείται η συνολική αλλαγή της κοινωνικής κουλτούρας, κάτι που θα απαιτούσε δεκαετίες. Από τη στιγμή που ο νόμος αρχίσει να επιβάλλεται με συστηματικό τρόπο, οι άνθρωποι θα ξαναμάθουν να τηρούν τους κανόνες. Και πώς επιτυγχάνεται η συστηματική επιβολή του νόμου; Με την απόφαση της πολιτικής ηγεσίας, ξεκινώντας για συμβολικούς λόγους από την κορυφή. Μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο; Βεβαίως. Το ερώτημα είναι εάν θέλει. Η ευθύνη είναι επομένως σαφής. Εκείνο που είναι σίγουρο είναι πως όσο συνεχίζει η κάθε πολιτική ηγεσία να μη θέλει, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να παγιωθεί πλήρως η ανομία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον της χώρας.

* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Yale.
Πηγή: εφημερίδα «Η Καθημερινή», 30 Σεπτεμβρίου 2012
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_30/09/2012_497163


***


Όριο σημαίνει ελευθερία
Ηλίας Mαγκλίνης


Οι ακραίες καταστάσεις ευνοούν τα άκρα. Τούτη η αυτονόητη αλήθεια έχει μια ακόμα, επίσης αυτονόητη, παράμετρο: όσο θα παρατείνεται η κρίση τόσο τα άκρα θα ενδυναμώνονται. Το βάθος της ηθικής, αξιακής, πολιτισμικής κρίσης που περνάει η χώρα όμως δεν έγινε ξαφνικά ορατό μετά το 2008. Είναι γνωστό ότι η κρίση σοβούσε πολλά χρόνια τώρα: σε επίπεδο κορυφής (κυβερνήσεων, κομμάτων, τοπικών αυτοδιοικήσεων, ΜΜΕ) αλλά και στο επίπεδο των απλών ψηφοφόρων. Οσο και αν το ψάρι, όπως λέγεται, βρωμάει από το κεφάλι και οι πολίτες έχουμε ευθύνη και μάλιστα μεγάλη.
Οταν λέμε ότι η κρίση σοβούσε, πάει να πει ότι πολύ πριν από την άνοδο της ακροδεξιάς και του νεοναζισμού, πριν όμως και από τους νεκρούς της Marfin, το πλιάτσικο και τους βανδαλισμούς στο κέντρο της πρωτεύουσας κ.ο.κ., τα άκρα, σε ένα ευρύτερο φάσμα, γνώρισαν μετά το 1974 προνομιακή μεταχείριση στη χώρα μας. Ηδη δηλαδή ζούσαμε ακραίες καταστάσεις στην Ελλάδα (μα πολύ πιο σποραδικές και σαφώς σε χαμηλότερη ένταση συγκριτικά με όλα όσα ζούμε μετά το 2008 - ’9).
Είναι ειρωνικό, αλλά η μακροβιότερη περίοδος πολιτικής σταθερότητας, ειρήνης και ευμάρειας (επίπλαστης ή μη) στη χώρα μας συνοδεύθηκε και από μια σταδιακή περιφρόνηση κάθε αίσθησης ορίων. Προσοχή: η έννοια των ορίων δεν ταυτίζεται με την καταστολή και τον αυταρχισμό. Οριο, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο, στην ουσία του, σημαίνει ελευθερία: σημαίνει ότι ξέρω πού βρίσκομαι και πού πατάω, γνωρίζω τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μου και πορεύομαι με βάση αυτά τα δεδομένα και ανάλογα με τις ικανότητές μου. Οριο σημαίνει ελευθερία, διότι εμπεριέχει τόσο τη λογική όσο και το αίσθημα, όχι το ένα ή το άλλο. Είναι το όριο που θέτουμε με τον εαυτό μας βάσει ενός, ας πούμε, «υπαρξιακού συμβολαίου», μα και με την κοινωνία, την πολιτεία, βάσει ενός κοινωνικού συμβολαίου. Το σημαντικότερο: όριο σημαίνει ελευθερία, διότι βρίσκεται στον αντίποδα της περιχαράκωσης, της στατικότητας: γνωρίζω τα όριά μου σημαίνει ότι σταδιακά, με προσπάθεια, τα διευρύνω, μέσα από μικρές υπερβάσεις, εγκαθιδρύοντας νέα όρια και πάλι. Είναι μια αέναη κίνηση προς τα εμπρός που δεν γίνεται αυθαίρετα, αλλά μέσα στο πλαίσιο της συνύπαρξης με άλλους ανθρώπους γύρω μας, άλλες κοινότητες, άλλες χώρες κ.λπ. Η ελληνική πολιτική τάξη και κατ’ επέκταση η ελληνική κοινωνία μετά το 1974 μοιάζει να πορεύθηκε χωρίς καμία συναίσθηση τέτοιων ορίων: τις περισσότερες φορές αφεθήκαμε σε ένα «άγεσθαι και φέρεσθαι» χωρίς συναίσθηση καθήκοντος και υποχρεώσεων, δίχως στέρεο πρόσωπο, αλλά με διαδοχικά προσωπεία που άλλαζαν ανάλογα με τους καιρούς. Η χειρότερη κληρονομιά που άφησαν η στρατοκρατική δικτατορία και η λειψή μετεμφυλιακή δημοκρατία (με τις ωμές, διαρκείς παρεμβάσεις των σωμάτων ασφαλείας) ήταν ότι κάθε στοιχειώδης αίσθηση ορίου ταυτίστηκε με την καταστολή, τον αυταρχισμό, τον χωροφύλακα, τον συνταγματάρχη. Με άλλα λόγια, το όριο δεν ήρθε ποτέ εκ των έσω, ως μια εσωτερική αναγκαιότητα, αλλά επιβλήθηκε από εξωτερικούς παράγοντες. Τώρα, το γιατί ως πολιτεία και ως κοινωνία δεν διαθέταμε την ωριμότητα, τη συναίσθηση αυτών των εσωτερικών ορίων, του αυτοπροσδιορισμού δηλαδή, είναι μια άλλη, τεράστια κουβέντα.
Σε κάθε περίπτωση, τα ανακλαστικά ορισμένων από τους ανθρώπους που ανήλθαν στην εξουσία μετά το 1981 ήταν απότοκα τέτοιων τραυματικών βιωμάτων. Για άλλους, η καταστολή και οι αστυνομεύσεις αποτέλεσαν το ιδανικό άλλοθι για την εδραίωση μιας κουλτούρας της αυθαιρεσίας, κουλτούρα που διαπέρασε όλο το πολιτικό - ιδεολογικό φάσμα. Κάπως έτσι φτάσαμε στο σημείο το «νόμιμο να είναι και ηθικό» και αυτό να λέγεται ευθαρσώς από υπουργό αστικού, συντηρητικού κόμματος. Είναι και αυτό ένα άκρο: είναι το άκρο που καθιστά τη διαφθορά αυτονόητη, την εξουσία απεριόριστη. Οπως άκρο ήταν η εξιδανείκευση της τρομοκρατίας και η ανοχή των βανδαλισμών από την ελληνική Αριστερά: εδώ έχουμε το άκρο που θέλει τη (δική μας) βία όχι μόνον αυτονόητη, μα και επιβεβλημένη, αγιασμένη. Καλούμαστε λοιπόν να θέσουμε εκ νέου τα όριά μας. Εδώ που φτάσαμε, κάτι τέτοιο θα γίνει (αν γίνει) με πόνο.

Πηγή: εφημερίδα «Η Καθημερινή» 21 Οκτωβρίου 2012
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_21/10/2012_499393


***


Περί των φαινομένων ανομίας: προάγγελος εξέγερσης
Μόδεστος Σιώτος


Πληθαίνουν τα φαινόμενα ανομίας στη χώρα. Από το περίφημο κίνημα «δεν πληρώνω, δεν πληρώνω», τη φοροδιαφυγή, τις συνεχείς απεργίες στα μέσα μεταφοράς μέχρι και τις καταλήψεις σε πανεπιστημιακά κτήρια και το κάπνισμα στις καφετέριες, η ανομία κερδίζει έδαφος. Καταστάσεις γενικευμένης ανυπακοής που δείχνουν πως ο μέσος έλληνας δεν λαμβάνει υπόψη του τους νόμους του ελληνικού κοινοβουλίου. Τι ακριβώς σημαίνει, όμως, αυτό;
Πιστεύω ότι η απάντηση έχει δύο σκέλη.
Πρώτον, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού, έχει απονομιμοποιήσει στη συνείδηση του το σύστημα. Διαισθάνεται την απουσία κάποιου κοινωνικού συμβολαίου μεταξύ κυβερνόντων και κυβερνώμενων αφού πιστεύει –και έχει δίκιο- ότι π.χ. τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν από τις αυξήσεις στη φορολογία ή τον ΦΠΑ, δεν θα χρησιμοποιηθούν προς όφελος του πολίτη και του συνόλου της κοινωνίας αλλά προορίζονται για να εξυπηρετηθούν οι δανειστές μας, να αγοραστούν όπλα από τη Γερμανία και τη Γαλλία, να διασωθούν όσοι επιχειρηματικοί κολοσσοί έχουν απομείνει στη χώρα μας. Ο έλληνας θεωρεί ότι και το ένα ευρώ παραπάνω που θα δώσει ο φορολογούμενος φεύγει εκτός της χώρας και είναι πεπεισμένος πως δεν θα ξαναγυρίσει στη τσέπη του. Κοινώς, αισθάνεται ότι τον κλέβουν. Γι’ αυτό το λόγο, δεν πληρώνει.
Από την άλλη, όμως, σε μία ευνομούμενη κοινωνία το νόμο τον επιβάλλει το κράτος και όχι μεμονωμένοι πολίτες. Στις οργανωμένες δυτικές κοινωνίες, υπάρχει μία νοητή αλυσίδα, όσον αφορά τη διατύπωση και εφαρμογή των νόμων, που ξεκινά από τον πρωθυπουργό και συνεχίζει στον αρμόδιο υπουργό, στον διευθυντή του υπουργείου, στους επικεφαλής των τμημάτων και καταλήγει στον εκάστοτε δημόσιο υπάλληλο, ο οποίος και εξασφαλίζει την εφαρμογή του νόμου. Στην Ελλάδα, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Η εντολή που θα δώσει ο πρωθυπουργός χάνεται κάπου στη πορεία. Αυτό μπορεί να συμβαίνει είτε γιατί το κράτος μας έχει τις υποδομές της Ζάμπια (που ας μην υπερβάλλουμε δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο) είτε γιατί η απονομιμοποίηση των κρατικών εντολών έχει αγγίξει και τους κρατικούς φορείς. Ο ελεγκτής στο μετρό συμπονά το συνομήλικο συμπολίτη του που του εξηγεί ότι βγάζει 700 ευρώ το μήνα και έχει δύο παιδιά. Ο δημοτικός αστυνόμος κάνει τα στραβά μάτια όταν περνά απέξω από τις καφετέριες και βλέπει τον κόσμο να ντουμανιάζει διότι σε δύο ώρες που σχολάει, θα πάει και εκείνος στο καφέ τις γειτονιές του να πιεί ένα φρέντο και να κάνει και ένα τσιγαράκι. Η «συνειδησιακή» ανομία, δηλαδή, αποκτά όλο και περισσότερο έδαφος και αγγίζει και τους κρατικούς υπαλλήλους. Ως εκ τούτου, υπάρχει τεράστια δυσκολία στο να εφαρμοστεί οποιαδήποτε νομοθεσία.
Μιλώντας καθαρά αντικειμενικά, πιστεύω ότι όλα αυτά τα φαινόμενα είναι προάγγελος εξέγερσης. Όταν ένα ποσοστό γύρω στο 35-40% του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων πολιτών που εργάζονται για το δημόσιο, αδιαφορεί για τους νόμους του κράτους, αδιαφορεί και για τη διάσωση του συστήματος που εκπροσωπούν αυτοί οι νόμοι. Δεν θεωρώ διόλου απίθανο μέχρι το τέλος του έτους, το ποσοστό αυτό να έχει ξεπεράσει το 50-60%. Και τότε, εάν υπάρξει μία σπίθα που θα μπορούσε να δυναμιτίσει τη κατάσταση, ποιος ξέρει τι μπορεί να συμβεί.

Πηγή: Protagon.gr, 8 Φεβρουαρίου 2012
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=5208


***


Τελευταίο οχυρό
Ανδρέας Πετρουλάκης


Οι διεφθαρμένοι πολιτικοί, οι φοροφυγάδες επιχειρηματίες, οι επίορκοι δημόσιοι λειτουργοί και οι λοιπές παθογενείς υποκατηγορίες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Κρύβονται μέσα στους πολλούς, συχνά με την ανοχή των πολλών και σίγουρα δυσφημώντας τους. Δηλαδή οι υπηρέτες του συστήματος που το οδήγησαν μέχρι εδώ διατρέχονται από μια κάθετη ανομία που διαπερνά όλα τα εντός συστήματος στρώματα. Φτάνει όμως και έξω από αυτά. Οι αμφισβητίες του συστήματος επίσης διατρέχονται από την ίδια ανομία. Ανάμεσα στους καλούς διαδηλωτές που είναι οι πολλοί, ανάμεσα σε εξοργισμένους νέους που πετροβολούν άσφαιρα, παρεισφρέουν οι επιβουλείς της περιουσίας και της σωματικής ακεραιότητας συμπολιτών μας. Και φυσικά δυσφημούν τους κοινωνικούς αγώνες.
Με αυτήν την ανομία μάθαμε να ζούμε, συμφιλιωθήκαμε μαζί της και έφτασε να μας φαίνεται αυτονόητη σαν φυσικό φαινόμενο. Με τον ίδιο τρόπο που όταν πάμε στην πολεοδομία είμαστε έτοιμοι να συναλλαγούμε με τον ανέντιμο υπάλληλο που μακροημερεύει στο πόστο του υπό την ανοχή των εντίμων συναδέλφων του, έτσι και όταν κατεβαίνουμε σε διαδήλωση ξέρουμε ότι έχουμε κάποιους μόνιμους επιβάτες της ουράς της, με τους οποίους συνηθίσαμε να συνυπάρχουμε, που ήρθαν για να σπάσουν καταστήματα και κεφάλια. Η κατάληξη ήταν προαναγγελθείσα. Όπως οι διεφθαρμένοι υψηλόβαθμοι λειτουργοί οδήγησαν την χώρα εδώ που βρίσκεται –κάποτε θα συνέβαινε, τα λεφτά που έχουν χαθεί αυτά τα χρόνια ήταν πολλά– έτσι και οι υψηλόβαθμοι της επανάστασης οδήγησαν την χτεσινή διαδήλωση στον θάνατο – κάποτε θα συνέβαινε, οι μολότωφ που έχουν πέσει αυτά τα χρόνια ήταν αμέτρητες.
Δεν μας έχουν μείνει πολλά. Στην ουσία ένα. Η απόφαση να βάλουμε τέρμα στην ανομία. Είναι τόσο καταλυτικό όσο κοινότοπο ακούγεται. Η τελευταία γραμμή άμυνας της κοινωνίας μας είναι να παραμείνει σε αυτήν την κρίση συντεταγμένη. Να ανακαλύψει ξανά τους κανόνες της και να τους τηρήσει με νέα προσήλωση. Και αν χρειαστεί να αντικαταστήσει κάποιους από αυτούς, πάλι σε συνθήκες προβλεπόμενης νομιμότητας και όχι έκτακτης επικαιρότητας να το κάνει.

ΥΓ. Ανάμεσα στους κανόνες ασφαλώς περιλαμβάνω και τον κυριότερο, τον Καταστατικό Χάρτη. Όχι, φίλε μου Τάσο Τέλλογλου, καμμιά έκτακτη κατάσταση δεν δικαιολογεί οριακές ερμηνείες που στο τέλος τους έχουν την αυτοαναίρεση του Συντάγματος, ανεξαρτήτως αγαθών προθέσεων που, όπως γνωρίζεις, στρώνουν τον δρόμο για την κόλαση.

Πηγή: Protagon.gr, 6 Μαίου 2012
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=2154


***


Νόμος είναι το δίκιο το δικό μου!
Κώστας Ρεσβάνης


Δεν νομίζω να υπάρχει άλλη χώρα στον πολιτισμένο κόσμο σαν τη δική μας, όπου επί χρόνια έχει δεχθεί και έχει ανεχθεί τόση ανομία, τόση βία, τόσα εγκλήματα δίχως να κάνει μια προγραμματισμένη, ψύχραιμη και αποφασιστική πολιτική καταπολέμησης των αποτρόπαιων φαινομένων.
Η επιτομή αυτής της απραξίας είναι μια φράση του ανεκδιήγητου Παπουτσή: «Προτιμώ ένα σπασμένο μάρμαρο από ένα σπασμένο κεφάλι» Ωσάν ο μόνος τρόπος για να μην καταστραφεί μια πόλη είναι να ανοίγεις κεφάλια. Και ακολούθησε η επωδός-ανάσα: «Ευτυχώς δεν θρηνήσαμε νεκρούς» Σοβαρά, σπουδαίοι μου; Και οι νεκροί της Marfin τι ήταν; Αυτοκτόνοι;
Πιστεύω ότι σήμερα είμαστε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία και μια κοινωνία που έχει πλέον ενσωματώσει και δέχεται, με μισόλογα αποδοκιμασίας, την καθημερινή, ωμή βία σε όλους τους χώρους. Και φοβάμαι ότι έχει πάψει ουσιαστικά να είναι ευνομούμενη αυτή η χώρα, έχοντας δώσει την ευκαιρία σε έκνομους με γραβάτα ή με κουκούλα να την μετατρέψουν σε ένα τόπο όπου ο καθένας από αυτούς φωνάζει και εφαρμόζει ανεμπόδιστα το σύνθημά του: «Νόμος είναι το δίκιο το δικό μου»!
Το δικό τους δίκιο απόκτησαν οι χούλιγκανς, οι παλληκαράδες του συνδικαλισμού που διαλύουν όποια θεσμική έκφραση δεν τους γουστάρει, οι μπαχαλάκηδες της γνωστής προέλευσης, τα φίδια της Χρυσής Αυγής, οι ντεσπεράδος κάθε λογής που προπηλακίζουν και κακοποιούν απρόσκοπτα πολιτικούς, απλούς πολίτες, καλλιτέχνες, δρώντες θεσμικούς που είχαν την ατυχία να έχουν απλώς άλλη άποψη. Αυτοί οι πολέμιοι των δημοκρατικών κανόνων πήραν άλλωστε ένα καλό παράδειγμα από τους γνωστούς πρυτάνεις –επιστήμες άνθρωποι!– που δεν προστάτευσαν συναδέλφους τους πανεπιστημιακούς από τους εγκάθετους. Όλοι αυτοί, λοιπόν, έχουν το δικό τους, εφαρμοσμένο πλέον, δίκαιο.
Οι μόνοι που δεν έχουν κανένα δίκιο παρέμειναν οι εκατοντάδες χιλιάδες απλοί πολίτες που βλέπουν να καταρρέουν τα πάντα γύρω τους και να διαλύεται ένα πολεοδομικό συγκρότημα πέντε εκατομμυρίων ψυχών. Οι μόνοι που δεν βρίσκουν το δίκιο τους είναι αυτοί που θέλουν να πάνε ήσυχα στις δουλειές τους, αυτοί που θέλουν να διαδηλώσουν ή να μετάσχουν σε μια κοινωνική εκδήλωση δίχως να κινδυνεύουν, αυτοί που υποφέρουν και θέλουν να διαμαρτυρηθούν μαζικά αλλά κόσμια, αυτοί που είδαν τους κόπους μιας ζωής τυλιγμένους στις φλόγες. Αυτοί ωστόσο είναι η πλειοψηφία. Και τι κάνει η συντεταγμένη πολιτεία που στηρίζεται στη συνταγματική λαϊκή κυριαρχία, δηλαδή ακριβώς στη δύναμη της πλειοψηφίας; Επιτρέψτε μου να πω: Σχεδόν τίποτα!
Τα κόμματα που κυβέρνησαν –αφήστε τα άλλα– είτε από ανικανότητα είτε από μικροκομματικούς υπολογισμούς απέφυγαν κάθε τι που θα χτυπούσε τη ρίζα του κακού, δείχνοντας αυτοκτονικές τάσεις και δολοφονική αδιαφορία προς τη δημοκρατική τάξη. Ποιος πολίτης στ’ αλήθεια, οποιασδήποτε δημοκρατικής ιδεολογίας, δεν θα στήριζε μια προσπάθεια, που με απαράβατο όρο την προστασία των δημοκρατικών και προσωπικών δικαιωμάτων, θα προγραμμάτιζε κατά των εγκληματικών ενεργειών, μια οργανωμένη πρόληψη, μια συνετή και αποτελεσματική καταστολή και αυστηρές ποινές σε διαπιστωμένες παραβατικές συμπεριφορές;
Ακούω και διαβάζω συχνά ότι προϋπόθεση για την εξαφάνιση όλων των ανομιών είναι ένα δικαιότερο κράτος, η ουσιαστική βοήθεια στις ομάδες του πληθυσμού που υποφέρουν, η ακεραιότητα των πολιτικών, η αξιοκρατία, η διαφάνεια στη δημόσια σφαίρα κλπ.
Συμφωνώ απολύτως – πώς αλλιώς; Αλλά αναρωτιέμαι: Μήπως έως κατακτηθούν όλα αυτά, πρέπει να συμφωνήσουμε να γίνει κάτι τώρα; Τώρα που έφθασε και η προεκλογική περίοδος, ιδανικό προσάναμμα για κάθε είδους έκνομη ενέργεια; Διότι είναι αλήθεια ότι τη βία την νοιώθεις αληθινά μόνο όταν χτυπήσει τη δική σου πόρτα – και ακούω όλο και περισσότερα χτυπήματα σε πόρτες.

Υ.Γ.: Βούιζε μέρες το Διαδίκτυο για τις προθέσεις της αλητείας κατά του Νταλάρα. Οι μόνες που αγνόησαν την επερχόμενη βία ήταν οι δυνάμεις. «Προστασίας του πολίτη». Όσοι είναι αισιόδοξοι, να κάνουν ένα βήμα μπροστά.

Πηγή: Protagon.gr, 8 Μαρτίου 2012
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=13281

24.10.12

Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι!



READER’S DIGEST
ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ 
Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι!
Μάνος Χατζιδάκις

Ένα κείμενό του για το νεοναζισμό και τον εθνικισμό που έγραψε τον Φεβρουάριο του 1993, λίγους μήνες πριν τον θάνατό του


Ο νεοναζισμός, ο φασισμός, ο ρατσισμός και κάθε αντικοινωνικό και αντιανθρώπινο φαινόμενο συμπεριφοράς δεν προέρχεται από ιδεολογία, δεν περιέχει ιδεολογία, δεν συνθέτει ιδεολογία. Είναι η μεγεθυμένη έκφραση-εκδήλωση του κτήνους που περιέχουμε μέσα μας χωρίς εμπόδιο στην ανάπτυξή του, όταν κοινωνικές ή πολιτικές συγκυρίες συντελούν, βοηθούν, ενυσχύουν τη βάρβαρη και αντιανθρώπινη παρουσία του.
Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι η Παιδεία. Η αληθινή παιδεία και όχι η ανεύθυνη εκπαίδευση και η πληροφορία χωρίς κρίση και χωρίς ανήσυχη αμφισβητούμενη συμπερασματολογία. Αυτή η παιδεία που δεν εφησυχάζει ούτε δημιουργεί αυταρέσκεια στον σπουδάζοντα, αλλά πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα και την ανασφάλεια. Όμως μια τέτοια παιδεία δεν ευνοείται από τις πολιτικές παρατάξεις και από όλες τις κυβερνήσεις, διότι κατασκευάζει ελεύθερους και ανυπότακτους πολίτες μη χρήσιμους για το ευτελές παιχνίδι των κομμάτων και της πολιτικής. Κι αποτελεί πολιτική «παράδοση» η πεποίθηση πως τα κτήνη, με κατάλληλη τακτική και αντιμετώπιση, καθοδηγούνται, τιθασεύονται.
Ενώ τα πουλιά… Για τα πουλιά, μόνον οι δολοφόνοι, οι άθλιοι κυνηγοί αρμόζουν, με τις «ευγενικές παντός έθνους παραδόσεις». Κι είναι φορές που το κτήνος πολλαπλασιαζόμενο κάτω από συγκυρίες και με τη μορφή «λαϊκών αιτημάτων και διεκδικήσεων» σχηματίζει φαινόμενα λοιμώδους νόσου που προσβάλλει μεγάλες ανθρώπινες μάζες και επιβάλλει θανατηφόρες επιδημίες.
Πρόσφατη περίπτωση ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Μόνο που ο πόλεμος αυτός μας δημιούργησε για ένα διάστημα μιαν αρκετά μεγάλη πλάνη, μιαν ψευδαίσθηση. Πιστέψαμε όλοι μας πως σ’ αυτό τον πόλεμο η Δημοκρατία πολέμησε το φασισμό και τον νίκησε. Σκεφθείτε: η «Δημοκρατία», εμείς με τον Μεταξά κυβερνήτη και σύμμαχο τον Στάλιν, πολεμήσαμε το ναζισμό, σαν ιδεολογία άσχετη από μας τους ίδιους. Και τον… νικήσαμε. Τι ουτοπία και τι θράσος. Αγνοώντας πως απαλλασσόμενοι από την ευθύνη του κτηνώδους μέρους του εαυτού μας και τοποθετώντας το σε μια άλλη εθνότητα υποταγμένη ολοκληρωτικά σ’ αυτό, δεν νικούσαμε κανένα φασισμό αλλά απλώς μιαν άλλη εθνότητα επικίνδυνη που επιθυμούσε να μας υποτάξει.
Ένας πόλεμος σαν τόσους άλλους από επικίνδυνους ανόητους σε άλλους ανόητους, περιστασιακά ακίνδυνους. Και φυσικά όλα τα περί «Ελευθερίας», «Δημοκρατίας», και «λίκνων πνευματικών και μη», για τις απαίδευτες στήλες των εφημερίδων και τους αφελείς αναγνώστες. Ποτέ δεν θα νικήσει η Ελευθερία, αφού τη στηρίζουν και τη μεταφέρουν άνθρωποι, που εννοούν να μεταβιβάζουν τις δικές τους ευθύνες στους άλλους.
(Κάτι σαν την ηθική των γερόντων χριστιανών. Το καλό και το κακό έξω από μας. Στον Χριστό και τον διάβολο. Κι ένας Θεός που συγχωρεί τις αδυναμίες μας εφόσον κι όταν τον θυμηθούμε μες στην ανευθυνότητα του βίου μας. Επιδιώκοντας πάντα να εξασφαλίσουμε τη μετά θάνατον εξακολουθητική παρουσία μας. Αδυνατώντας να συλλάβουμε την έννοια της απουσίας μας. Το ότι μπορεί να υπάρχει ο κόσμος δίχως εμάς και δίχως τον Καντιώτη τον Φλωρίνης).
Δεν θέλω να επεκταθώ. Φοβάμαι πως δεν έχω τα εφόδια για μια θεωρητική ανάπτυξη, ούτε την κατάλληλη γλώσσα για τις απαιτήσεις του όλου θέματος. Όμως το θέμα με καίει. Και πριν πολλά χρόνια επιχείρησα να το αποσαφηνίσω μέσα μου. Σήμερα ξέρω πως διέβλεπα με την ευαισθησία μου τις εξελίξεις και την επανεμφάνιση του τέρατος. Και δεν εννοούσα να συνηθίσω την ολοένα αυξανόμενη παρουσία του. Πάντα εννοώ να τρομάζω.
Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι. Οι μισητοί δολοφόνοι, που βρίσκουν όμως κατανόηση από τις διωκτικές αρχές λόγω μιας περίεργης αλλά όχι και ανεξήγητης συγγενικής ομοιότητος. Που τους έχουν συνηθίσει οι αρχές και οι κυβερνήσεις σαν μια πολιτική προέκτασή τους ή σαν μια επιτρεπτή αντίθεση, δίχως ιδιαίτερη σημασία που να προκαλεί ανησυχία. (Τελευταία διάβασα πως στην Πάτρα, απέναντι στο αστυνομικό τμήμα άνοιξε τα γραφεία του ένα νεοναζιστικό κόμμα. Καμιά ανησυχία ούτε για τους φασίστες, ούτε για τους αστυνομικούς. Ούτε φυσικά για τους περιοίκους).
Ο εθνικισμός είναι κι αυτός νεοναζισμός. Τα κουρεμένα κεφάλια των στρατιωτών, έστω και παρά τη θέλησή τους, ευνοούν την έξοδο της σκέψης και της κρίσης, ώστε να υποτάσσονται και να γίνονται κατάλληλοι για την αποδοχή διαταγών και κατευθύνσεων προς κάποιο θάνατο. Δικόν τους ή των άλλων. Η εμπειρία μου διδάσκει πως η αληθινή σκέψη, ο προβληματισμός οφείλει κάπου να σταματά. Δεν συμφέρει. Γι’ αυτό και σταματώ. Ο ερασιτεχνισμός μου στην επικέντρωση κι ανάπτυξη του θέματος κινδυνεύει να γίνει ευάλωτος από τους εχθρούς. Όμως οφείλω να διακηρύξω το πάθος μου για μια πραγματική κι απρόσκοπτη ανθρώπινη ελευθερία.
Ο φασισμός στις μέρες μας φανερώνεται με δυο μορφές. Ή προκλητικός, με το πρόσχημα αντιδράσεως σε πολιτικά ή κοινωνικά γεγονότα που δεν ευνοούν την περίπτωσή τους ή παθητικός μες στον οποίο κυριαρχεί ο φόβος για ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Ανοχή και παθητικότητα λοιπόν. Κι έτσι εδραιώνεται η πρόκληση. Με την ανοχή των πολλών. Προτιμότερο αργός και σιωπηλός θάνατος από την αντίδραση του ζωντανού και ευαίσθητου οργανισμού που περιέχουμε.
Το φάντασμα του κτήνους παρουσιάζεται ιδιαιτέρως έντονα στους νέους. Εκεί επιδρά και το marketing. Η επιρροή από τα Μ.Μ.Ε. ενός τρόπου ζωής που ευνοεί το εμπόριο. Κι όπως η εμπορία ναρκωτικών ευνοεί τη διάδοσή τους στους νέους, έτσι και η μουσική, οι ιδέες, ο χορός και όσα σχετίζονται με τον τρόπο ζωής τους έχουν δημιουργήσει βιομηχανία και τεράστια κι αφάνταστα οικονομικά ενδιαφέρονται.
Και μη βρίσκοντας αντίσταση από μια στέρεη παιδεία όλα αυτά δημιουργούν ένα κατάλληλο έδαφος για να ανθίσει ο εγωκεντρισμός η εγωπάθεια, η κενότητα και φυσικά κάθε κτηνώδες ένστιχτο στο εσωτερικό τους. Προσέξτε το χορό τους με τις ομοιόμορφες στρατιωτικές κινήσεις, μακρά από κάθε διάθεση επαφής και επικοινωνίας. Το τραγούδι τους με τις συνθηματικές επαναλαμβανόμενες λέξεις, η απουσία του βιβλίου και της σκέψης από τη συμπεριφορά τους και ο στόχος για μια άνετη σταδιοδρομία κέρδους και εύκολης επιτυχίας.
Βιώνουμε μέρα με τη μέρα περισσότερο το τμήμα του εαυτού μας – που ή φοβάται ή δεν σκέφτεται, επιδιώκοντας όσο γίνεται περισσότερα οφέλη. Ώσπου να βρεθεί ο κατάλληλος «αρχηγός» που θα ηγηθεί αυτό το κατάπτυστο περιεχόμενό μας. Και τότε θα ‘ναι αργά για ν’ αντιδράσουμε. Ο νεοναζισμός είμαστε εσείς κι εμείς – όπως στη γνωστή παράσταση του Πιραντέλο. Είμαστε εσείς, εμείς και τα παιδιά μας. Δεχόμαστε να ‘μαστε απάνθρωποι μπρος στους φορείς του AIDS, από άγνοια αλλά και τόσο «ανθρώπινοι» και συγκαταβατικοί μπροστά στα ανθρωποειδή ερπετά του φασισμού, πάλι από άγνοια, αλλά κι από φόβο κι από συνήθεια.
Και το Κακό ελλοχεύει χωρίς προφύλαξη, χωρίς ντροπή. Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία. Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς. Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος.

Πηγή: Lifo.gr, 11 Μαρτίου 2012
http://www.lifo.gr/team/readersdigest/30496
Πηγή δημοσίευσης: MusicPaper.gr
http://www.musicpaper.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1800&catid=2&Itemid=36

20.10.12

Λυρική Ελλάδα!



Ημερολόγιο Ανάγνωσης

Ορθολογιστές δεν είμαστε, κριτική σκέψη δεν διαθέτουμε – όμως στον λυρισμό είμαστε πρώτοι
Νίκος Δήμου

Εντάξει, ορθολογιστές δεν είμαστε, κριτική σκέψη δεν διαθέτουμε – όμως στον λυρισμό είμαστε πρώτοι. Αυτή είναι η δύναμη και η αδυναμία μας. Το πάθος, το συναίσθημα, που μας θρέφει και μας βουλιάζει.
Παρακολουθώ ξένες λογοτεχνίες, ακούω ξένη μουσική. Ακόμα και σε χώρες μεγαλύτερες, πιο πλούσιες και με καλλιτεχνική παράδοση μακρύτερη, δεν βρίσκω λυρικούς δημιουργούς σαν τους δικούς μας.
Λυρικούς; Εννοώ ποιητές, συνθέτες αλλά και στιχουργούς. Σε όλα τα χρόνια μετά τον πόλεμο έγραφαν και γράφουν στην Ελλάδα εκατοντάδες καλών ποιητών. (Σίγουρα υπάρχουν και χιλιάδες κακών – αλλά αυτή είναι η προϋπόθεση για την ύπαρξη καλών). Παρόλη την κρίση, οι ποιητικές συλλογές έρχονται με ρυθμό αμείωτο. Εντυπωσιακό, γιατί είναι γνωστό πως οι ποιητές στην Ελλάδα (εκτός από 2-3) πληρώνουν για να εκδοθούν.
Έρχονται, λοιπόν, οι ποιητικές συλλογές κατά δεκάδες (και πολλές συγγνώμες γιατί πια αδυνατώ να απαντήσω στην καθεμιά). Οι περισσότερες είναι άνευ ενδιαφέροντος. Όμως, ανάμεσα στα (πολλά) σκουπίδια, υπάρχουν, ξαφνικά, διαμάντια. Ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος αποκάλυψε ένα στο περασμένο τεύχος. Παράλληλα, είχα βρει κι εγώ μια νέα, εκθαμβωτική, ποιήτρια. Τρία μικρά δείγματα:

Θυμός
Αν ήξερες πως ήμουν γυάλινη
δεν θα με πετούσες στον τοίχο
Θα περίμενες να μεγαλώσω
Κι αν ήξερα ότι θα πεθάνεις
Θα σου έπλενα τα πόδια κάθε μέρα
Μα αν σου έπλενα τα πόδια κάθε μέρα
Δεν θα πέθαινες. Θα ήσουν στο διπλανό δωμάτιο…
Έχουν αγριέψει οι άνθρωποι, τα πουλιά, οι σερβιτόροι…


Λαθρεπιβάτης ποδηλάτου
-κοίτα μπαμπά! χωρίς βοηθητικές,
χωρίς χέρια
χωρίς εσένα σπάω το φράγμα της ενηλικίωσης
γερνάω, μηδενίζω
γίνομαι ωάριο έφηβης γαλανομάτας
σπέρμα ανειδίκευτου αρσενικού
big bang
χτυπώ το κουδούνι… στην άκρη όλοι
βγάζω φρονιμίτες, έρχομαι να σ’ το πω
σε βλέπω από μακριά να τινάζεις τα
πέτα από το χώμα
χαμογελάς, σωπαίνω


Δυο ακρωτηριασμένα αποσπάσματα από τα δύο πρώτα ποιήματα της συλλογής Ανάσκελη με πυρετό (Νίκη Χαλκιαδάκη, εκδόσεις Μανδραγόρας). Κι ένα ολόκληρο τρίτο:

Απλοποίηση
Πρωτότοκα επισφαλής παρατηρούσα τη μαμά
να φουσκώνει επικίνδυνα
Στην κοιλιά της, είπαν, είχε μπει ένα
σποράκι.
Πέντε μήνες μετά πέθαναν οι
αγκαλιές
Τα παιχνίδια
Ο μπαμπάς
Από έξι χρονών έχω να φάω πασατέμπο.


Ναι, σε αυτήν τη χώρα που όλα μοιάζουν να πεθαίνουν, ο λυρισμός ζει. Έλαβα προχθές την τελευταία συλλογή, Άψινθος, ενός από τους μείζονες ποιητές μας, του Μιχάλη Γκανά. Που κατεβαίνει τώρα βαθύτερα στα μυστικά υπόγεια του νου. Πέντε επίκαιροι στίχοι:

…αυτοί παιδί μου δεν
δεν ξέρουν δεν αγαπούν
ξέρουνε μόνο ν’ απαιτούν
περισσότεραπερισσότεραπερισσότεραπερι-
που έτσι γράφεται το μέλλον μας.


Αλλά ο λυρισμός κερδίζει και η αγάπη θριαμβεύει. Τελικοί στίχοι από την Επίκληση:

…Αυτό δεν είναι αγάπη
είναι ένα ζώο που γυρεύει την αγάπη
δεν θα τη βρει θα την παρεξηγήσει
θ’ αφήσει το ’να πόδι του στο δόκανο
και θα χαθεί στο δάσος.


Πηγή: Lifo.gr, 17 Οκτωβρίου 2012
http://www.lifo.gr/mag/features/3459

18.10.12

Με αφορμή τα γεγονότα στο θέατρο «Χυτήριο»




Με αφορμή τα γεγονότα στο θέατρο «Χυτήριο», παραθέτω μερικές ψύχραιμες απόψεις –γιατί, αυτό είναι που χρειαζόμαστε κυρίως αυτόν τον καιρό– για ένα σοβαρό ζήτημα που δείχνει, όχι μόνο πού βαδίζουμε αλλά και πού έχουμε (παρα)μείνει σαν κοινωνία. Αυτόκλητοι υπερασπιστές της κάθε πίστεως, του κάθε νόμου, όπως ο ζοφερός εγκέφαλος του καθενός θα ορίσει…



Ποιμενάρχης της αγάπης ή κήρυκας του μίσους;
Nίκος Γ. Ξυδάκης

Στην Ιερά Οδό την περασμένη εβδομάδα προεικονίστηκε δραματικά ένα δυσοίωνο μέλλον. Οι θρησκόληπτοι αφού ματαίωσαν άπαξ την παράσταση του θεατρικού έργου Corpus Christi, βρήκαν πρόθυμους συμπαραστάτες στην υπεράσπιση του ζηλωτισμού τους, τους νεοναζί σατανιστές-αποκρυφιστές, και όλοι μαζί με ντουντούκες, χιτλερικούς χαιρετισμούς και σταυρούς πλάι πλάι, με τα ασύλληπτα υβρεολόγια, τις χειροδικίες και τις παρανομίες νεοναζί βουλευτών, καταδίκασαν τη βλασφημία.
Προφανώς, τα πρώτα απειλούμενα από τους φονταμενταλιστές και τους νεοναζί είναι η δημοκρατία και η ελευθερία της έκφρασης. Αυτά, στο κοσμικό πεδίο. Σε δεύτερη ανάγνωση όμως, στο Χυτήριο φαίνεται ότι απειλείται και η Εκκλησία. Πώς; Το αναφέραμε ήδη: ο σταυρός του μαρτυρίου και της αγάπης του Χριστού βρέθηκε πλάι πλάι με τη σβάστικα του μίσους και του ολοκαυτώματος.
Αυτό είδε ένας φωτισμένος ποιμενάρχης, ο μητροπολίτης Σιατίστης Παύλος, και έσπευσε να διευκρινίσει: «Η Χρυσή Αυγή στην πραγματικότητα είναι «μαύρη νύκτα». Είναι θλιβερό ότι κάποιοι «χριστιανοί αγωνιστές» ταυτίστηκαν με τη Χρυσή Αυγή για να υπερασπιστούν τον Χριστό. Τον Χριστό που η «χρυσή αυγή» τον διώκει, τον προσβάλλει και τον εξευτελίζει καθημερινά και το πράττει στα πρόσωπα των προσφύγων, των μεταναστών ακόμα και των παιδιών… Κάθε εναγκαλισμός και χάιδεμα χριστιανού, και πολύ περισσότερο ιερωμένου, προς τη Χρυσή Αυγή δείχνει μπέρδεμα φρικτό και ακύρωση της πίστης».
Ο μητροπολίτης Παύλος αποδοκιμάζει το έργο Corpus Christi και υποστηρίζει ότι η ρηματική καταδίκη του από την Ιερά Σύνοδο ήταν αρκετή. Δεν κινδυνεύει η πίστη από μια παράσταση, αλλά: «Κινδυνεύει από την εκκοσμίκευση της πνευματικής ζωής των χριστιανών, που αντικατέστησαν τον αγιασμό και το μαρτύριο για την πίστη με το λιντσάρισμα των απίστων. Δεν θυμίζει αυτό κάτι από Ιερά Εξέταση και μουσουλμανισμό ή κάνω λάθος; Η απάντηση στη βλασφημία και τον χλευασμό της πίστης είναι η αναπλήρωση της πτώσεως των ταλαίπωρων χλευαστών με το περίσσευμα της δικής μας αγάπης και του δικού μας αγιασμού».
Κάθε Ελληνας πολίτης στον λόγο του Σιατίστης Παύλου αναγνωρίζει έναν δικό του παπά, αναγνωρίζει την καταλλαγή ως δημοκρατία, ακούει το πνεύμα αγάπης και συνύπαρξης. Κι αν είναι χριστιανός και δημοκράτης, δεν ντρέπεται γι’ αυτό. Αντιθέτως, ντρέπεται για τα φονταμενταλιστικά καμώματα του μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ, ο οποίος, σύμφωνα με δημοσιογραφική πληροφορία, μετέβη την περασμένη Παρασκευή στο Α.Τ. Ομονοίας και κατέθεσε μήνυση κατά της θεατρικής παράστασης Corpus Christi για «κακόβουλη βλασφημία», συνοδευόμενος από πέντε βουλευτές της Χρυσής Αυγής. Υπενθυμίζουμε ότι κάποιοι είχαν ζητήσει απαγόρευση της παράστασης με ασφαλιστικά μέτρα, αλλά τα δικαστήρια είχαν απορρίψει το αίτημα. Υπενθυμίζουμε επίσης ότι για «κακόβουλη βλασφημία» συνελήφθη ο ιδιοκτήτης της ιστοσελίδας «Γέρων Παστίτσιος».
Τώρα, μετά τη σύμπραξη Σεραφείμ με τους νεοναζί, καλείται και η Ιεραρχία, η συνήθως ράθυμη και κατ’ οικονομίαν πράττουσα, να λάβει τον λόγο και να μιλήσει με παρρησία προς την εκκλησία, δηλαδή προς το σώμα των βαπτισθέντων, τον λαό, και όχι προς τη μειοψηφία των θρησκόληπτων του μίσους και της αδιαλλαξίας, όχι προς τους ευκαιριακούς συνοδοιπόρους των νεοναζί δημαγωγών. Ουκ άξια τα παθήματα του νυν καιρού, λέει ο απόστολος Παύλος.
Με ποιον συντάσσεται η Ιεραρχία; Με τον ποιμενάρχη της αγάπης ή με τον κήρυκα του μίσους;

Πηγή: εφημερίδα «Η Καθημερινή», 18 Οκτωβρίου 2012
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_16/10/2012_466215


***


Σάτιρα, ένα παιχνίδι χωρίς όρια;
Δύο σκηνοθέτες και δύο δημοσιογράφοι σχολιάζουν με αφορμή την υπόθεση του «Γέροντα Παστίτσιου»
Της Γιούλης Επτακοίλη


Βηθλεέμ, έτος Μηδέν. Η γέννηση του Χριστού είναι γεγονός. Ολοι σπεύδουν να προσκυνήσουν και να θαυμάσουν το Θείο Βρέφος. Ωστόσο, ο Αντώνης γεννημένος την ίδια μέρα με τον Χριστό σε «διπλανή φάτνη» είναι πεπεισμένος πως έχει γίνει λάθος και πως είναι ο ίδιος το Θείο Βρέφος. Μεγαλώνοντας παράλληλα με τον Χριστό, μιμείται κάθε ενέργειά του, προσπαθεί να βρει μαθητές και να κάνει θαύματα, ώστε να πείσει ότι αυτός είναι ο πραγματικός Χριστός.
Γι’ αυτήν την κωμωδία - φάρσα με τίτλο «Εγώ είμαι το θείο βρέφος» που ανέβηκε στο θέατρο του Νέου Κόσμου, το 2010, ο εμπνευστής της Γιάννης Καλαβριανός διαπομπεύθηκε, απειλήθηκε, δέχθηκε μηνύσεις, οδηγήθηκε στο δικαστήριο. Και οι θεατές της παράστασης αναγκάστηκαν να βγουν από το θέατρο με τη βοήθεια των ΜΑΤ και ανάμεσα από γηραιές κυρίες που με επικεφαλής έναν μοναχό από τα Μεσόγεια, φώναζαν «αίσχος, αίσχος» κραδαίνοντας εικόνες αγίων.
Από την αξεπέραστη κωμωδία «Life of Brian» των Μόντι Πάιθονς -που σημειωτέον δεν θα είχαν καταφέρει να γυρίσουν αν δεν έβρισκαν γενναίο χρηματοδότη στο πρόσωπο του Τζορτζ Χάρισον των Μπιτλς- και την Παναγιά την Κοτάρα του Τζίμη Πανούση, μέχρι τα σκίτσα του Μωάμεθ και την κακόγουστη αμερικανική ταινία, που πρόσφατα έγινε η αιτία να δολοφονηθεί ο Αμερικανός πρέσβης στην Λιβύη, η φράση «προσβολή στο θρησκευτικό συναίσθημα» έχει αποδειχθεί ιδιαιτέρως επικίνδυνη.
Στα καθ’ ημάς, πριν από μια εβδομάδα ένας 27χρονος χρήστης του Διαδικτύου συνελήφθη από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και παραπέμφθηκε σε δίκη. Κατηγορείται για «κακόβουλη βλασφημία και καθύβριση θρησκευμάτων, μέσω του Facebook» και της σελίδας του, όπου ως «Γέροντας Παστίτσιος» σατίριζε τον Γέροντα Παΐσιο και τη διδασκαλία του.
Εχει όρια η σάτιρα, και αν ναι, ποια είναι αυτά; Οι σκηνοθέτες Γιάννης Κακλέας και Γιάννης Καλαβριανός, ο δημοσιογράφος και μελετητής των κόμικς Αρης Μαλανδράκης και ο δημοσιογράφος - παρουσιαστής της σατιρικής εκμπομπής «Συντέλεια» στον ΣΚΑΪ, Μάνος Βουλαρίνος, απαντούν και σχολιάζουν.

Είναι μόνο η τραχιά αλήθεια
«Για μένα τα όρια της σάτιρας είναι η αισθητική και όχι η ηθική», υπογραμμίζει ο Γιάννης Κακλέας. «Σύμφωνα με τη δική μου εμπειρία από τον Αριστοφάνη αλλά και τα κόμικς, η σάτιρα πρέπει να παίζει με πράγματα τα οποία είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνα. Αλλιώς δεν κάνει τη δουλειά της. Ο Αριστοφάνης στους Ορνιθες σατιρίζει τους ίδιους τους θεούς. Την εποχή που έδρασε, και ήταν μια εποχή που είχε λόγο να τα κάνει αυτά, δεν επιτρεπόταν απλώς αλλά επιβαλλόταν η σάτιρα της πίστης για να μπορέσει είτε να ενδυναμωθεί είτε να αποκαλυφθεί. Δεν υπάρχουν, λοιπόν, όρια στη σάτιρα γιατί αν μπει από το παράθυρο η έννοια των ορίων, θα πρέπει να λέμε μην σατιρίζεις θρησκευτικά, πολιτικά, κοινωνικά πιστεύω, και από κει και πέρα θα πάψει να υπάρχει η αρετή του δυτικού κόσμου που τουλάχιστον εγώ πρεσβεύω: H ανοχή».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Μάνος Βουλαρίνος. «Τα μόνα όρια που μπορεί να έχει η σάτιρα είναι τα όρια αυτού που την κάνει και τα όρια του κοινού που επιλέγει ποια σάτιρα θα παρακολουθήσει. Αλλα όρια δεν μπορούν να μπουν και σίγουρα όχι από αυτούς που σατιρίζονται».
«Αν θελήσουμε να το δούμε από τη σατιρική του σκοπιά, θα έλεγα ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπίσει ένας θεοσεβούμενος μακαρονάς», λέει στην «Κ», σχολιάζοντας την υπόθεση του «Γέροντα Παστίτσιου», o Αρης Μαλανδράκης. «Αν, πάλι, το δούμε από τη σκοπιά που επιβάλλει η σοβαρότητα του γεγονότος, τότε νομίζω ότι θα πρέπει να σκεφθούμε όχι μόνο σε ποιο κράτος ζούμε, αλλά και σε ποια ακριβώς εποχή. Στην Ελλάδα που υπερήφανα διατυμπανίζει ότι ανήκει στην Ευρώπη (ασχέτως Βορρά ή Νότου) ή στην πατρίδα του ράσου και του εγχώριου φονταμενταλισμού;»

«Θα σε σκοτώσουμε»
«Αυτά τα πράγματα στην αρχή τα παίρνεις λίγο στην πλάκα», εξομολογείται ο παθών για την παράσταση «Εγώ είμαι το θείο βρέφος», Γιάννης Καλαβριανός. «Δεν πιστεύεις αυτό που γίνεται, μέχρι βέβαια τη στιγμή που αρχίζουν να έρχονται στο σπίτι σου απειλητικά γράμματα σαν κι αυτά που βλέπουμε στις ταινίες με κολάζ από περιοδικά και εφημερίδες και φράσεις όπως “θα σε σκοτώσουμε’’. Μπορεί η υπόθεση αυτή να είχε αίσιο τέλος και να αθωώθηκα αλλά πιστεύω πως όταν κάποιος μηνύει κάποιον άλλο για προσβολή των θείων, οι αρμόδιοι δεν πρέπει να προχωρούν σε τακτική δίκη, αλλά να βάζουν την υπόθεση στο αρχείο. Κάποια πράγματα έχουν κερδηθεί, δεν μπορούμε να ξαναρχίζουμε κάθε φορά από το μηδέν».
Ο Αρης Μαλανδράκης φωτίζει μια άλλη παράμετρο. «Για να είναι αποτελεσματική η σάτιρα πρέπει να είναι προσβλητική. Με μια προϋπόθεση όμως: να αποτελεί το όπλο των αδυνάτων ενάντια στους δυνατούς. Από την άλλη μεριά, για να βλαστήσει η προσβολή, πρέπει να βρει πρόσφορο έδαφος σε μάτια και αυτιά που δεν αντέχουν το χιούμορ και, κατ’ επέκταση, τον αυτοσαρκασμό. Τέτοιες περιπτώσεις ανθρώπων θάλλουν στα πόστα της εξουσίας - της όποιας εξουσίας».
Πότε η σάτιρα κινδυνεύει να ολισθήσει στον λαϊκισμό; «Τα όρια της σάτιρας και του λαϊκισμού είναι ρευστά», απαντάει ο Μάνος Βουλαρίνος. «Οταν ο πρωταρχικός σκοπός σου είναι να ικανοποιήσεις το κοινό, τότε μάλλον έχεις φτάσει στον λαϊκισμό».
Αναρωτιέται κανείς κατά πόσον τέτοια φαινόμενα μπορεί να σπείρουν τον σπόρο της αυτολογοκρισίας σε όσους ασχολούνται με τη σάτιρα. «Αντί αυτολογοκρισίας, θα επέλεγα τον όρο αυτοέλεγχος, που δεν κουβαλά απόηχους καταπιεστικών περιορισμών», απαντάει ο Αρης Μαλανδράκης. «Σίγουρα αποτελεί το πιο καίριο ζήτημα που αντιμετωπίζει όποιος ασχολείται με τη σάτιρα. Είτε γράφοντας κείμενα είτε σκιτσάροντας γελοιογραφίες. Είτε κάνοντας μια ταινία είτε ανεβάζοντας ένα θεατρικό έργο. Ο αυτοέλεγχος, όμως, πρέπει να εξαντλείται στα όρια που επιτρέπει η προσωπική παιδεία κάθε σατιρικού καλλιτέχνη. Οταν, το 2005, δημοσιεύθηκαν σε δανέζικη εφημερίδα τα διαβόητα σκίτσα του προφήτη Μωάμεθ, προκάλεσαν αιματηρές ταραχές “εφάμιλλες” των πρόσφατων, με αφορμή τη (βλακώδη, εντέλει) ταινία που κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο, αλλά και τα σκίτσα που δημοσιεύθηκαν στο γαλλικό σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo. “Διατηρούμε πάντα το δικαίωμα να γράφουμε και να σκιτσάρουμε”, απάντησαν οι υπεύθυνοι του περιοδικού. “Αυτό είναι η δημοκρατία. Δεν πετάς βόμβες, το συζητάς, αντιλέγεις. Αλλά δεν αντιδράς με βίαιο τρόπο”. Νομίζω ότι τα λόγια τους αποτελούν την πιο κατάλληλη απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτημα».
O Γιάννης Καλαβριανός δεν έχει νιώσει να αυτολογοκρίνεται μετά τη δυσάρεστη αυτή εμπειρία, τον προβληματίζει, όμως, η παράσταση που πρόκειται να ανεβάσει με την Λένα Κιτσοπούλου στις 7 Νοεμβρίου στη σκηνή Τσίλερ του Εθνικού Θεάτρου: «Στο έργο, τρεις Ελληνες καλούν με πολύ καλή διάθεση έναν ξένο στο σπίτι τους και καταλήγουν να τον σπάσουν στο ξύλο γιατί δεν μπορεί να χορέψει μαζί τους ελληνικά λαϊκά τραγούδια. Της Μπέλου, του Καζαντζίδη κ.ά. Σκέφτομαι ότι από το τίποτα μπορεί να δημιουργηθεί ζήτημα. Εχουμε γίνει ξαφνικά εύθικτοι με τις ιδέες. Χωριζόμαστε σε φασίστες και σε αριστερούς, σε εθνικόφρονες και σε εχθρούς της πατρίδας».

«Μισώ αυτή τη χώρα»
Ο Γιάννης Κακλέας συνδέει φαινόμενα όπως αυτό του «Γέροντα Παστίτσιου» με την κρίση αλλά και την ανησυχητική αύξηση του συντηρητισμού. «Δυστυχώς, βαδίζουμε σε άκρως συντηρητική κοινωνία και αυτό το έχω διαπιστώσει εδώ και καιρό από τον τρόπο που επικοινωνούμε οι καλλιτέχνες με το κοινό στο θέατρο. Μάλιστα είχα και άλλη μια εμπειρία αυτό το καλοκαίρι. Είχα βάλει στους Ορνιθες ένα κείμενο του Δημήτρη Δημητριάδη από το “Πεθαίνω σαν χώρα” που ξεκινούσε με τη φράση “Μισώ αυτή τη χώρα”. Υπήρχαν άνθρωποι που δεν άντεχαν να ακούν αυτή τη φράση. Η δημοκρατία τεστάρεται στον βαθμό ανοχής που έχει στη διαφορετικότητα των πραγμάτων. Οσο περισσότερο αντέχει ένας λαός, τόσο περισσότερο δημοκρατικός είναι».
«Οταν μιλάμε για λαό, το μυαλό μου τρέχει στον παππού Αριστοφάνη, στις καυστικές ατάκες του Καραγκιόζη, στους απολαυστικούς αφορισμούς των πρωταγωνιστών του παλιού ελληνικού κινηματογράφου κ.ο.κ», συμπληρώνει ο Αρης Μαλανδράκης. «Εκεί, τα πράγματα είναι δεδομένα, τα “στρατόπεδα” διακριτά και ο συντηρητισμός έχει πάει βόλτα. Σαφώς η κρίση και η ανασφάλεια ευνοούν την ανάπτυξη μιας τέτοιας αντιδραστικής στάσης. Η σάτιρα, όμως, δεν είναι τίποτα άλλο από μια τραχιά αλήθεια, όπως το έθεσε, δύο αιώνες πριν, ο Αγγλος συγγραφέας και ποιητής Τζορτζ Μέρεντιθ. Είναι “το πρόσωπο ενός αστείου στο σώμα μιας αλήθειας” για να μνημονεύσω και τα λόγια ενός άλλου συγγραφέα, του Τζόζεφ Κόνραντ. Την αλήθεια αυτή οφείλουμε να αφουγκραζόμαστε, προσπερνώντας την προσβολή για την οποία κατηγορείται στους καιρούς της κρίσης».

Πηγή: εφημερίδα «Η Καθημερινή», 7 Οκτωβρίου 2012
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_07/10/2012_497715


***


Τι θα λέγατε αν είχατε μπροστά σας όσους έκαναν τα έκτροπα στο «Χυτήριο»;
 
Από τον Μάνο Ελευθερίου και τον Φοίβο Δεληβοριά, μέχρι τον Λευτέρη Βογιατζή και την Άντζελα Δημητρακάκη: 11 Αθηναίοι κάνουν τη δική τους κατήχηση στην «απέναντι όχθη».
Ρωτήσαμε ορισμένα πρόσωπα που εκτιμάμε τι θα έλεγαν αν έβλεπαν από κοντά όσους έκαναν τα έκτροπα στο «Χυτήριο», γιατί είναι τόσο σοβαρό το να επιτίθεσαι σε ένα θεατρικό έργο που θίγει την πιο παλιά και σταθερή σου παρηγοριά – τα σύμβολα της πίστης σου.


Φοίβος Δεληβοριάς
τραγουδοποιός


Η ιστορία του Χριστού με συγκλόνιζε από παιδάκι. Έτρεμα κάθε Πάσχα που με τη γιαγιά μου βλέπαμε τον «Ιησού από τη Ναζαρέτ». Δεν μπορούσα να καταλάβω πώς αυτός, ο αθωότερος όλων, ήθελε ο ίδιος να οδηγηθεί στον σταυρό και να πεθάνει σαν εγκληματίας. Περισσότερο με συγκινούσε η ιστορία με τον λιθοβολισμό της Μαγδαληνής. Ο τρόπος με τον οποίο σταμάτησε τους «θεοσεβούμενους» που θέλανε να τη σκοτώσουν και που την έκανε να τον αγαπήσει για πάντα.
Μεγαλώνοντας είδα πολλούς «άθεους», στην περίπτωση που κάποιος αδύναμος κινδύνευε, να τρέχουν να τον σώσουν, αλλά και πολλούς «χριστιανούς» να φέρονται με αληθινό μίσος, όταν συναντούσαν μια Μαγδαληνή της ζωής.
Όσο υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι, τόσο θα υπάρχουν και έργα που τους επιτίθενται, έργα «βλάσφημα». Φυσικά, αν τα έργα αυτά είναι τυφλωμένα απ’ το μίσος, θα οδηγηθούν στα σκουπίδια της λήθης, όπως όλα τα ψεύτικα πράγματα. Αν, π.χ., το έργο που παίζεται στο «Χυτήριο» είναι απατεωνίστικο και καλλιεργεί το μίσος, θα έχει την τύχη του σκουπιδιού. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως πρέπει να σκοτώσουμε ή να δείρουμε τους συντελεστές του ή να το απαγορεύσουμε. Τότε γινόμαστε αυτομάτως Φαρισαίοι και όχι Χριστός. Άσε που αν το κάνουμε, τότε θα πρέπει να σκοτώσουμε ή να δείρουμε και αυτούς που πηγαίνουν στα σκυλάδικα, επειδή πίνουν και δεν είναι πιστοί στις γυναίκες τους, και όλα τα σέξι κορίτσια με μαγιό που χορεύουν προκλητικά στις παλιές ελληνικές ταινίες και όλους όσοι τραγουδάνε ρεμπέτικα, γιατί μιλάνε για ναρκωτικά και καψούρα, και όλους τους μεταλλάδες, ως «σατανιστές». Σχεδόν καθετί, αν το δεις από μια οπτική γωνία, είναι βλάσφημο και «απαγορεύσιμο». Και οι Έλληνες, από την οπτική γωνία των «χριστιανών» ψηφοφόρων της Μέρκελ είναι άθεα, τεμπέλικα σκουλήκια που τους τρώνε τα λεφτά για να διασκεδάζουν. Δεν υπάρχει, δυστυχώς, τέλος στην υποκρισία του ανθρώπου. Εκτός κι αν αυτό το τέλος το βάλουμε εμείς, παύοντας οι ίδιοι να είμαστε υποκριτές.
Τώρα, όσον αφορά τη Χρυσή Αυγή. Τι σας θυμίζει ένας βουλευτής της; Τον Θανάση Βέγγο ή τον Ανέστη Βλάχο σε σκηνή βιασμού; Εμένα σίγουρα όχι τον «καλό μας άνθρωπο» και το παράδειγμά του.
Δεν είναι υποκρισία να χρησιμοποιούμε ανθρώπους που δηλωμένα πιστεύουν στον Χίτλερ, στη βία και στον πόλεμο για να κάνουν τη δουλειά του Θεού;
Να χρησιμοποιούμε έναν δολοφόνο για να διώξει τους κλέφτες; Απλώς θα ξανανοίξουμε τον κύκλο της βίας, και αν αυτό γίνει, η σειρά μας θα έρθει σύντομα από ένα ακραίο, εκδικητικό χέρι, «αριστερό» ή «δεξιό», «χριστιανικό» ή «άθεο». Το θύμα, πάντως, θα είναι ένα: η Ελλάδα και οι καλοί της άνθρωποι.


Δημήτρης Δημητριάδης
συγγραφέας


Γράφει ο Σιοράν (Τετράδια, 1957-1962): «Στην εκκλησία Σαιν Σεβερέν μια ιταλική χορωδία τραγουδάει τη “Missa Brevis” του Παλεστρίνα και τους υπέροχους “Θρήνους του Ιερεμία” του Καβαλιέρι. Πόσο με αγγίζει αυτή η μουσική τού 16ου αιώνα. Κι ωστόσο, η προσοχή μου χαλάρωσε για μια στιγμή, όσο ακριβώς χρειαζόταν για να σκεφτώ πως έπρεπε να χαστουκίσω τον Χ... Παρατήρησα πως όσο πιο καθαρές είναι οι συγκινήσεις μου, τόσο εγείρουν μέσα μου, από αντίδραση, ανάγκες γελοίες, φρικτές, ακατονόμαστες. Πάντα και παντού, συναπάντημα με το Αίσχος».


Άντζελα Δημητρακάκη
συγγραφέας


Πώς προεξοφλούμε ότι «θίγονται» θρησκευτικά σύμβολα μέσα από την τέχνη; Η τέχνη είναι ένας χώρος αναπαραστατικός, με δυνατότητα να πειραματίζεται πάνω σε έννοιες, αλλά χωρίς τη δυνατότητα να θίγει, γιατί (δυστυχώς) δεν έχει πραγματική πολιτική δύναμη. Αυτό ακριβώς καθιστά γελοία την αντίδραση των μουσουλμάνων εναντίον κόμικ με τον Προφήτη και χριστιανών με το θέατρο, ότι διαλέγουν εύκολους στόχους, ενώ όλο το παιχνίδι παίζεται αλλού.
Από την άλλη πλευρά (η οποία με εκπροσωπεί), το «παλιό και σταθερό» δεν είναι κατ’ ανάγκη ηθικά επιβραβεύσιμο. Και η ανδροκρατία είναι παλιά και σταθερή, αλλά καλό θα ήταν, όπως και η θρησκεία, να εκλείψει, καθώς είναι πηγή καταπίεσης και κοινωνικής αδικίας. Η μόνη «σταθερή παρηγοριά» που θα έπρεπε να ενδιαφέρει την ανθρωπότητα είναι ο συνάνθρωπος και η συνύπαρξη με αυτόν. Η συνύπαρξη με έναν θεό ανήκει στην ίδια χαριτωμένη φαντασία που ανήκουν και η Χιονάτη με τους εφτά νάνους.
Αν δεν ξεχάσουμε τώρα τα παραμύθια, πότε θα τα ξεχάσουμε; Αλλά, ακόμη και αν ήμουν θρήσκα, θα θεωρούσα βλάσφημη την πεποίθηση ότι ο Θεός έχει ανάγκη την προστασία μου! Δηλαδή, ο Θεός με χρειάζεται για να προστατεύσει τη συμβολική του παρουσία; Πρόκειται για ακραίο ναρκισσισμό. Είμαι απολύτως βέβαιη ότι όσοι υπέπεσαν σε τέτοια βλασφημία θα σταλούν πρώτοι απ’ όλους για τιμωρία στην κόλαση.
Λέμε τώρα. Αν δηλαδή υπάρχει ένα πνεύμα κάπου που σε βάζει τιμωρία ή σε επιβραβεύει μετά θάνατον. Που ακούγεται τόσο μα τόσο λογικό. Η καλλιτεχνική έκφραση είναι ένας χώρος εντατικής και ριζοσπαστικής σκέψης. Είναι ακριβώς για όσους δεν έχουν λύσει τα προβλήματά τους. Αλλά η πλουτοκρατία προσπαθεί ακατάπαυστα και λυσσαλέα να μην αφήσει χώρους σκέψης στους φτωχούς – μη και κάνουνε καμιά σοβαρή σκέψη πράγματι και τους μπούνε τίποτα ιδέες στο μυαλό.


Ηλίας Μαγκλίνης
Δημοσιογράφος «Καθημερινής», συγγραφέας


Ένας ιερωμένος. Ο Μητροπολίτης Σιατίστης. Άκουσέ τον: «Είναι θλιβερό ότι κάποιοι “χριστιανοί αγωνιστές” ταυτίστηκαν με τη Χρυσή Αυγή για να υπερασπιστούν τον Χριστό. Τον Χριστό που η Χρυσή Αυγή τον διώκει, τον προσβάλλει και τον εξευτελίζει καθημερινά και το πράττει στα πρόσωπα των προσφύγων, των μεταναστών, ακόμα και των παιδιών…
Δεν είναι ο άνθρωπος εικόνα του Χριστού, όποιος και αν είναι; Δεν είναι ένας μετανάστης, ένας πρόσφυγας, ελάχιστος αδελφός του Χριστού;». Διάβασε ολόκληρη τη δήλωση του μητροπολίτη. Διότι αυτά δεν τα λέει ένας αγνωστικιστής, όπως εγώ, αλλά ένας ιερωμένος. Αλίμονο, πάντως, αν η θρησκεία σου έχει ανάγκη από τραμπούκους και ρόπαλα, από αποκρυφιστές και πιθηκίζουσες μούρες για να επιζήσει. Τότε είναι μια θρησκεία που αργοπεθαίνει. Οι άνθρωποι όμως θα έχουν πάντα την ανάγκη να λένε και να ακούνε ιστορίες, όσο βλάσφημες κι αν σου φαίνονται μερικές φορές. Δεν θα σταματήσει αυτό, ό,τι κι αν κάνεις, πίστεψέ με. Περιφρόνησε ό,τι νιώθεις ότι σε προσβάλλει με τη σιωπή σου, με την απαξίωσή σου, γράψε γι’ αυτό δημοσίως αν θέλεις – εγώ θα σου δώσω βήμα να εκφράσεις την άποψή σου. Μονάχα εναντίον σου θα γυρίσουν κάποτε οι απαγορεύσεις, και ιδίως η βία. Θα την πληρώσεις κι εσύ χωρίς να έχεις κάνει τίποτα, απλώς και μόνον επειδή είσαι κάτι, επειδή είσαι πιστός και η σχέση σου με το ιερό είναι διαφορετική από τη δική μου. Μην πέσεις στην παγίδα που σε έχουν παρασύρει να στήσεις εσύ ο ίδιος.


Άννα Φραγκουδάκη
καθηγήτρια Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Αθηνών


Το μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα με όσα διαδραματίστηκαν στο θέατρο «Χυτήριο» δεν είναι η ελευθερία της έκφρασης ούτε τα άτομα παραεκκλησιαστικών, κατά την ειδησεογραφία, οργανώσεων που συγκεντρώθηκαν να διαμαρτυρηθούν, επειδή όσα είχαν ακούσει για το έργο προσέβαλαν το θρησκευτικό τους συναίσθημα.
Όσο δικαίωμα έχουν οι καλλιτέχνες στην ελευθερία της έκφρασης, άλλο τόσο έχουν και όσοι πολίτες αισθάνονται ότι θίγονται σύμβολα ιερά. Το κοινωνικό πρόβλημα δεν είναι οι πολίτες που διαμαρτύρονται για οτιδήποτε αλλά η κατάλυση της δημοκρατικής νομιμότητας και του κράτους δικαίου.
Καμιά θεσμική αρχή δεν απαγόρευσε την εν λόγω παράσταση, ενώ η Ιερά Σύνοδος δεν ασχολήθηκε με το θέμα.
Η Χρυσή Αυγή είναι το γιγάντιο κοινωνικό πρόβλημα και η ανοχή που συναντάει. Με αφορμή το θρησκευτικό συναίσθημα κάποιων, οι χρυσαυγίτες έπραξαν, στο όνομα της χριστιανοσύνης αυτήν τη φορά, σειρά από αδικήματα, από εξύβριση έως άσκηση σωματικής βίας και αντιποίηση αρχής. Στο όνομα της χριστιανοσύνης ποιοι; Εκείνοι που ονομάζουν (μέσα στη Βουλή) άλλους ανθρώπους «σκουπίδια», που προπαγανδίζουν την αιμοδοσία ως πράξη για τους «δικούς μας» και όχι τον όποιο συνάνθρωπο σε κίνδυνο θανάτου, που χτυπάνε πολλοί μαζί έναν άνθρωπο αιμόφυρτο και πεσμένο χάμω… Άρθρο του Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης για τα εν λόγω γεγονότα περιέχει την εξής, μεγάλης σημασίας φράση: «Η Χρυσή Αυγή διώκει τον Χριστό, τον προσβάλλει και τον εξευτελίζει καθημερινά και το πράττει στα πρόσωπα των προσφύγων, των μεταναστών, ακόμα και των παιδιών». Το πρόβλημα δεν είναι η ελευθερία έκφρασης αλλά οι οργανωμένες ομάδες Χρυσαυγιτών με επικεφαλής βουλευτές τους που καθυβρίζουν χυδαία το κράτος και τους θεσμούς, παραβιάζουν τους νόμους κραυγάζοντας ότι καλά κάνουν, προπηλακίζουν, προσβάλλουν, χτυπάνε, στέλνουν στο νοσοκομείο όποιον δεν τους αρέσει, είτε ο ίδιος είτε η γνώμη του.
Αυτό που θα έπρεπε να καταλάβει ο καθένας που έστω ανέχεται τις πράξεις αυτής της οργάνωσης δεν είναι η ελευθερία της τέχνης. Είναι ένας πολύ μεγάλος κίνδυνος που έρχεται όλο και πιο κοντά. Μέλη του Κοινοβουλίου ονομάζουν την κοινοβουλευτική δημοκρατία πολίτευμα «σάπιο» κι έχουν στόχο να το «συντρίψουν», για να μην κυβερνάνε πια οι εκλεγόμενοι από την «παραπλανημένη μάζα», αλλά «οι άξιοι», δηλαδή οι Χρυσαυγίτες. Ονομάζουν τους μετανάστες «σκουπίδια», όλους ανεξαιρέτως τους Έλληνες, πλην των οπαδών τους, «προδότες» και μέχρι σήμερα βγαίνουν ομαδικά και στέλνουν στο νοσοκομείο μετανάστες και δημοσιογράφους.
Αύριο θα έχουν στόχο τον καθένα ομοεθνή και ομόθρησκο «προδότη» που διαφωνεί μαζί τους. Αύριο θα επιτεθούν στην κόρη του καθενός που περπατάει στον δρόμο με έναν Άραβα, θα στείλουν στο νοσοκομείο τον γιο του που φοράει σκουλαρίκι, θα κινδυνεύει το εγγόνι του στον παιδικό σταθμό γιατί ο πατέρας του διαφωνεί με τη Χρυσή Αυγή… Αν δεν καταλάβει εγκαίρως και ο τελευταίος πολίτης τι τον περιμένει τον ίδιο από τις ομάδες νταήδων που επιδιώκουν να επιβάλλουν τον νόμο της ζούγκλας (τον ονομάζουν «φυσικό νόμο» επιβολής του «ισχυρότερου»), τότε αύριο θα είναι πολύ αργά.


Μιχάλης Μητσός
Δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Τα Νέα»


Αγαπητέ φίλε, δεν ξέρω αν γνωρίζετε ότι έχει ξεκινήσει εδώ και λίγο καιρό μια συζήτηση για τα αίτια της βίας, για την αριστερή και δεξιά βία και για τη σχέση τους με το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής.
Για μένα, είναι μια συζήτηση υγιής, ενδιαφέρουσα, απαραίτητη και λυτρωτική. Αφορά τις ευθύνες του κράτους, των κομμάτων και του καθένα μας χωριστά, αφορά το παρελθόν μας και το μέλλον μας. Εσείς, όμως, μπορεί να μου πείτε ότι προσωπικά δεν σας αφορά καθόλου. Τις εφημερίδες τις έχετε κόψει, με το ζόρι τα βγάζετε πέρα, την πολιτική την έχετε σιχαθεί και μερικά πράγματα στα οποία εξακολουθείτε να πιστεύετε, όπως ο Χριστός και ο Ολυμπιακός, δεν γουστάρετε να τα πειράζει κανείς. Όσο για τη Χρυσή Αυγή, δεν συμφωνείτε με τους τσαμπουκάδες, αλλά τα παιδιά κάνουν και σωστά πράγματα.
Θα σας πω το εξής. Εγώ τυχαίνει να είμαι άθεος και Παναθηναϊκός. Ο άλλος είναι μουσουλμάνος κι έχει πάθος με τη φωτογραφία. Όλοι, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, είμαστε θύματα της κρίσης. Ζούμε, όμως, σε μια σύγχρονη δυτική κοινωνία που χαρακτηρίζεται από ορισμένες αξίες: ελευθερία της έκφρασης, σεβασμός της διαφορετικότητας, τήρηση των δημοκρατικών κανόνων, πλουραλισμός. Και εφαρμογή των νόμων. Σε αυτήν τη χώρα, όποιος θέλει κλείνει τον δρόμο, καταλαμβάνει ένα κτίριο, κατεβαίνει ξαφνικά σε απεργία, αποκλείει έναν χώρο δουλειάς. Ή εμποδίζει μια παράσταση. Όλα αυτά δεν είναι μεμονωμένα συμπτώματα, συνδέονται μεταξύ τους. Και δεν αφορούν τις απόψεις ενός συνδικαλιστή ή ενός καλλιτέχνη, αλλά τη λειτουργία της δημοκρατίας. Κανείς δεν σας υποχρεώνει να δείτε μια παράσταση με την οποία δεν συμφωνείτε. Έχω, όμως, κι εγώ την απαίτηση, ως πολίτης μιας δημοκρατικής χώρας, να μπορώ να παρακολουθήσω ένα συνέδριο, μια ταινία ή μια έκθεση χωρίς να με ενοχλεί κανείς φανατικός, είτε της πολιτικής είτε της θρησκείας.
Έχω επίσης την απαίτηση, όποιος παραβιάζει τους νόμους, να υφίσταται τις συνέπειες, είτε είναι συνδικαλιστής είτε πολιτικός, δημοσιογράφος, επιχειρηματίας, αστυνομικός ή εισαγγελέας. Διότι η περιφρόνηση των νόμων ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την κατάσταση στην οποία έχουμε φτάσει. Και το βαρέλι, να ξέρετε, δεν έχει πάτο. Αναρωτιέμαι γιατί ξαφνικά η Χρυσή Αυγή ανακάλυψε τη θρησκεία. Εσάς δεν σας κάνει εντύπωση; Αναρωτιέμαι, επίσης, πώς είναι δυνατόν να απειλούνται, να εξυβρίζονται και να κακοποιούνται πολίτες και η αστυνομία όχι μόνο να μην επεμβαίνει αλλά να ειρωνεύεται και να επιδοκιμάζει. Εσάς δεν σας ανησυχεί; Δεν σας φοβίζει πού θα οδηγηθούμε όταν παίρνει ο καθένας τον νόμο στα χέρια του; Δεν σας αφορά το να αποφασίζουν άλλοι για λογαριασμό σας τι θα δείτε, πού θα πάτε, τι θα διαβάσετε;
Και εφημερίδα πότε-πότε να παίρνετε, αγαπητέ. Δεν είναι τόσο πουλημένες όσο νομίζετε.


Νίκος Μαστοράκης

σκηνοθέτης


Είναι πολύ δύσκολο να προσπαθήσει κάνεις να μιλήσει με λογικά επιχειρήματα, τη στιγμή που παλεύει σώμα με σώμα με το παράλογο,το παράνομο,το παραβατικό, το παραδηλωτικό, το παραεδράζον,το παραζωοτικό,το παραηθικό, το παραμυθικό, το παραπεριθωριακό,το παραρητορικό, το παρασιτικό, το παρατελεολογικό, το παραφαινομενολογικό, το παραχειραγωγικό... κι εν τέλει το παραγαμημένο!
Δεν έχω να πω τίποτα σε κάποιον που με χτυπά και με βρίζει και με εξευτελίζει και με φιμώνει και μου απαγορεύει όλα αυτά που δικαιούμαι ως πολίτης μιας δημοκρατικής χώρας, γιατί όταν έχουν συμβεί όλα η κάποια από τα παραπάνω, τότε η δημοκρατία νοσεί ή είναι υπό κατάλυση, άρα δεν έχει πλέον νόημα ο διάλογος, αλλά η διαδρομή από τη σκέψη στη δράση!
Αυτήν τη στιγμή το διακύβευμα δεν είναι μόνο η ελευθερία του λόγου αλλά η ίδια η έννοια της δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα. Εφ’ όπλου λόγχη, λοιπόν.


Βένα Γεωργακοπούλου
δημοσιογράφος


Δεν μας φτάνει το χάλι μας, άνεργοι ή με μισθούς Λευκορωσίας, πήραμε τους δρόμους για να υπερασπιστούμε την ελευθερία της έκφρασης. Πότε με το Χυτήριο, πότε με το «Downton Abbey», δεν απειλείται απλώς. Καταλύεται από την τρομοκρατία του όχλου ή από επίσημες πράξεις υπεύθυνων κρατικών λειτουργών.
Κι έχουμε κι εσένα απέναντί μας, αγαπητέ μας συμπολίτη, που μας κουνάς το κεφάλι υποτιμητικά. Χρυσαυγίτης δεν είσαι κι αν δεν υπήρχε και το «Χριστός Ανέστη» θα είχες ξεχάσει κατά πού πέφτει το ιερό στην εκκλησία, παρόλο που το ψέλνεις με πάθος και συγκίνηση. Έχεις, όμως, άλλα, σοβαρότερα προβλήματα. Δεν χάνεις τον ύπνο σου για ένα κομμένο ομοφυλοφιλικό φιλί σε σίριαλ ή για τις θεούσες και τους χρυσαυγίτες που κάνουν ντου σε θέατρα με τον σταυρό στο χέρι.
Θα παρέμενες, άραγε, το ίδιο αδιάφορος και αφ’ υψηλού και αν άρχιζαν να πυροβολούν ατίθασα και φιλοπρόοδα κοριτσάκια στο κεφάλι, όπως στο Πακιστάν; Το παρατραβάω; Ένα βήμα χωρίζει την κοινωνία που λογοκρίνει σίριαλ και πολιορκεί θέατρα από εκείνη που φυλακίζει και δολοφονεί ανθρώπους για τις ιδέες τους. Κι αν δεν είχαμε την ευτυχία να ανήκουμε στη Δύση, εμείς οι θερμόαιμοι Έλληνες, που τραγουδάμε «χαίρε, ω χαίρε ελευθεριά» μόνο όταν κάνουμε σεκόντο στον Σαμαρά (αυτόν με τα κοντά παντελονάκια), με τη φόρα που έχουμε πάρει, τους ιεράρχες που έχουμε και τους βουλευτές που εκλέγουμε, λίγο θα θέλαμε για να μετατραπούμε σε ταλιμπανικοχριστιανικό έθνος ανάδελφο. Ακόμα και η Σερβία σαν να έβαλε μυαλό.
Κοίτα πού κατάντησα. Θα επικαλεστώ όλα τα Θρησκευτικά που διδάχτηκα επί χούντας. Μαζί τα διδαχτήκαμε. Κάποτε οι Ρωμαίοι έριχναν τους χριστιανούς στα λιοντάρια. Κάποτε ο Χριστός έκανε παρέες με πόρνες και τοκογλύφους και δεν θυμάμαι να μοίρασε ποτέ στειλιάρια στους μαθητές του, ούτε να εξαπέλυσε πογκρόμ στους ειδωλολάτρες. Τι νέα παγκόσμια μόδα κι αυτή οι θρησκείες, όλες οι θρησκείες, να τρέφουν συμμορίες τραμπούκων; Τι παράλογο να μας ενοχλεί η σεξουαλική ζωή του διπλανού μας, όταν οι μισές, μην πω και παραπάνω, καθωσπρέπει Ελληνίδες γίνονται ξεφτέρια στον σαδομαζοχισμό, διαβάζοντας αγγλικά μπεστ-σέλερ;
Η γενναιοδωρία, η ανεκτικότητα, ο σεβασμός στον άλλο είναι ψυχοθεραπευτικά. Χαρίζουν γαλήνη. Χριστιανική αρετή, αυτή. Σ’ το υπογράφω. Ξεμπερδέψαμε περίπου με τον κομμουνιστικό ολοκληρωτισμό (κάτι ψιλά σε Κούβες, Κίνες και Κορέες περισσεύουν), ας μη βοηθήσουμε στην κατάρρευση του ελεύθερου, ανεξίθρησκου κόσμου μας. Άλλωστε, δικό μας δημιούργημα είναι. Όταν οι άλλοι έτρωγαν βελανίδια, εμείς γελάγαμε με τον Αριστοφάνη, που δεν είχε ούτε ιερό ούτε όσιο.


Μάνος Ελευθερίου
συγγραφέας


Δεν πιστεύω ότι κανένας από αυτούς που διαδήλωναν έξω από το θέατρο είδε το έργο ή, έστω, ότι το διάβασε προσεκτικά. Κανείς τους δεν διαμαρτυρήθηκε μέσα ή κατά τη διάρκεια της παράστασης. Εγώ που το είδα έχω να πω ότι είναι ένα μάλλον ανάλαφρο εργάκι, πολύ καλά σκηνοθετημένο και παιγμένο, και ότι τα παιδιά το υπερασπίστηκαν καλά. Δεν με ενόχλησε. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι αν δεν υπήρχε ελευθερία του λόγου δεν θα είχε γίνει τίποτα το σπουδαίο στην ανθρωπότητα. Από τους αρχαίους λαούς μέχρι τους σύγχρονούς μας. Δεν κέρδισε τίποτα η Ιερά Εξέταση με το να φοβερίζει ή να τιμωρεί χιλιάδες ανθρώπους στην πυρά. Δεν έμεινε τίποτε από αυτά τα καθάρματα. Αντιθέτως, οι καλλιτέχνες, είτε κρυφά είτε φανερά, δούλευαν όλα αυτά τα σκοτεινά χρόνια κι έχουμε τα σπουδαία τους έργα σε καλλιτεχνικές περιοχές, όπως η αρχιτεκτονική, η γλυπτική.
Ανάλογα συμβαίνουν σε κάθε σκοτεινή περίοδο. Τα ίδια συνέβησαν και στην Ελλάδα τα χρόνια της δικτατορίας. Ενώ ήταν απαγορευμένο να μιλάς για οτιδήποτε αφορούσε την κυβέρνηση και ό,τι είχε να κάνει με τα ιερά και όσια, δηλαδή να καταφέρεσαι εναντίον του τρίπτυχου πατρίς - οικογένεια - θρησκεία, οι συγγραφείς εξακολούθησαν κρυφά ή φανερά να γράφουν και μερικοί έγραψαν αριστουργήματα.


Τάκης Θεοδωρόπουλος
συγγραφέας


Δυστυχώς, μου είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιχειρηματολογήσω για πράγματα που τα θεωρώ αυτονόητα. Όταν έχεις ένα μικρό παιδί και σε ρωτάει «γιατί δεν πρέπει να πηδήξω από το παράθυρο;» δεν κάθεσαι να επιχειρηματολογήσεις. Του λες απλώς «δεν πρέπει» και κόβεις κάθε συζήτηση. Με την ίδια λογική θα έπρεπε ν’ αρχίσουμε να συζητάμε γιατί, σε μια περίοδο σαν τη σημερινή, που όλοι παλεύουν για την επιβίωσή τους, δεν πρέπει να σκοτωνόμαστε, γιατί δεν πρέπει να πλακωνόμαστε στο ξύλο και γιατί πρέπει τα παιδιά στο σχολείο να χάνουν τον χρόνο τους μαθαίνοντας ελληνικά. Τι να τα κάνεις τα ελληνικά, όταν δεν έχεις φράγκο; Και πιστεύω ότι εκεί είναι το πρόβλημα. Για να φτάσω να θεωρώ την αξία της τέχνης και την ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης αυτονόητες αξίες, αυτό σημαίνει πως κάποιος μου το έμαθε. Κι όταν λέω ότι μου το έμαθε, δεν σημαίνει ότι το διδάχτηκα στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο. Το έμαθα από τον τρόπο που αντιμετώπιζαν οι γονείς μου αυτά τα πράγματα, όπως και από τον τρόπο που το αντιμετώπιζαν οι δάσκαλοί μου.
Όταν ένα παιδί έχει μεγαλώσει σε ένα σπίτι όπου, όπως στα περισσότερα ελληνικά σπίτια, ασχέτως κοινωνικής τάξης, δεν υπάρχουν βιβλία, είναι φυσικό αυτό το ίδιο παιδί, που σκίζει το σχολικό του εγχειρίδιο στο τέλος του χρόνου, να μην εκτιμά το βιβλίο. Το ζήτημα δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Είναι ζήτημα παιδείας, αυτής της παιδείας που δεν μπορείς να αποκτήσεις, δυστυχώς, ούτε στα τριάντα σου ούτε στα σαράντα σου. Πιστεύω ότι αυτό είναι το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία σήμερα.
Το γεγονός, δηλαδή, ότι δεν έμαθε ποτέ ότι στις δύσκολες στιγμές η καλλιτεχνική δημιουργία είναι είδος πρώτης ανάγκης γιατί σε βοηθάει να συνειδητοποιήσεις την κατάστασή σου. Είναι ένα από τα θεμελιώδη κεκτημένα του πολιτισμού μας, του και «Δυτικού» καλουμένου. Και για την ιστορία, να υπενθυμίσω ότι η Αθήνα, από το 431 π.Χ. ως το 404 π.Χ., ήταν σε εμπόλεμη κατάσταση. Ούτε μια χρονιά, όμως, δεν σκέφτηκαν να καταργήσουν τα Διονύσια, τις μεγάλες θεατρικές γιορτές.


Λευτέρης Βογιατζής
σκηνοθέτης


Τι να κάνουν πια τα λόγια και οι εξηγήσεις; «Ο μισείς, μηδενί ποιήσεις» γράφει το βιβλίο του Τωβίτ στην Παλαιά Διαθήκη (δηλαδή: μην κάνεις ποτέ αυτό που δεν θέλεις να σου κάνουν).

Πηγή: Lifo.gr, 17 Οκτωβρίου 2012
http://www.lifo.gr/mag/features/3457
Πίνακας: Wikipedia, El Greco: Portrait of a Cardinal

16.10.12

Συνέβη στο τρόλεϊ με αριθμό 15




Συνέβη στο τρόλεϊ με αριθμό 15

Τι είναι άνθρωπος;
Τι είναι πολιτισμός;
Τι είναι παιδεία και τι αγωγή;


Εγώ θα σας πω...

Βρίσκομαι στο τρόλεϊ με αριθμό 15 και στρίβουμε από την Πατησίων στη Λ. Αλεξάνδρας. Στη επόμενη στάση διακρίνω πάρα πολλούς ανθρώπους, κυρίως γυναίκες, από την Αφρική με ενδυμασία ανάλογη της καταγωγής τους (μαντίλια κ.α.)
Το τρόλεϊ σταματά και γεμίζει με αυτές τις γυναίκες. Περίπου 20 πανέμορφες, χαμογελαστές, μαύρες γυναίκες γεμίζουν το τρόλεϊ.
Το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να δω τις αντιδράσεις των υπόλοιπων επιβατών.
Τρομαγμένοι... Οι μητέρες κράτησαν γερά τα παιδιά τους από το χέρι και οι ηλικιωμένοι έσφιξαν τις τσάντες τους και τα σακάκια τους.
Μία κοπέλα η οποία κάθεται μπροστά μου έχει καρφώσει το βλέμμα της πάνω σε μία κοπέλα από την Αφρική.
Ξαφνικά την πλησιάζει ένας Αφρικανός και τη ρωτάει...”Τι είναι περίεργο; Τι κοιτάς;”
Η κοπέλα σαστίζει και λέει... “Τίποτα απλά είναι κάτι που δεν έχω ξαναδεί και μου έκανε εντύπωση”
Τότε λοιπόν πλησιάζει και η κοπέλα με την ενδυμασία και ξεκινούν με τον άντρα να εξηγούν στην κοπέλα τους λόγους για τους οποίους φορούσαν αυτά τα ρούχα.
Κάποια γιορτή είχαν σε ένα ξενοδοχείο εκεί κοντά στην Αλεξάνδρας και γι’ αυτό είχαν μαζευτεί πολλοί μαζί.
Εκείνη τη στιγμή πλησιάζει μια κυρία από τα δίπλα καθίσματα και αρχίζει να κάνει τις δικές της ερωτήσεις στις κοπέλες και στον άντρα από την Αφρική.
Αυτοί με τεράστια περηφάνια αρχίζουν να εξιστορούν ιστορικά και θρησκευτικά τους λόγους της ενδυμασίας τους.
Τότε ξανακοιτώ τους υπόλοιπους επιβάτες. Ήταν η πρώτη φορά που δεν ήθελα το τρόλεϊ να φτάσει στη στάση μου.
Όλες οι κοπέλες με την συγκεκριμένη ενδυμασία από την Αφρική χαμογελούν γιατί κάποια κοπέλα θέλησε να μάθει 5 πράγματα γι’ αυτούς, για τον τόπο τους, για την ιστορία τους, για τον τρόπο ζωής τους.
Ήξεραν ότι σε 2 στάσεις έπρεπε να κατέβουν, οπότε πλησίασαν κι άλλες κοπέλες και όλες μαζί έλυναν μία μία τις απορίες των δύο γυναικών. Ήθελαν να τις λύσουν όλες!
Οι υπόλοιποι επιβάτες μπορεί να μην εξέφρασαν τις δικές τους απορίες αλλά δεν ήταν πια τρομαγμένοι.
Τα δάχτυλα ηρέμησαν και σταμάτησαν να σφίγγουν τις τσάντες. Και τα μάτια σταμάτησαν να κάνουν βόλτες ώστε να πιάσουν κάποιον στα πράσα την ώρα που βουτάει ένα πορτοφόλι.
Οι επιβάτες πλέον δεν φοβούνταν...
Δυστυχώς, όμως το τρόλεϊ έφτασε στον τερματισμό του... Δεν μπορούσε να συνεχίσει για μια ζωή...;
Ίσως κάποια στιγμή στη διαδρομή να καταφέρναμε να γίνουμε και φίλοι, να ανταλλάξουμε τηλέφωνα, να μάθουμε περισσότερα για την Αφρική, για τον πολιτισμό, για την ιστορία και τη θρησκεία τους.
Να μάθουμε γενικώς...
Ήξερα πως τα ΜΜΕ κάνουν ότι μπορούν για να προωθήσουν το ρατσισμό και την τρομοκρατία απέναντι σε κάθε τι διαφορετικό.
Δεν φανταζόμουν όμως ότι 5 λεπτά τέτοιων στιγμών αρκούν για να γκρεμίσουν τους ψεύτικους φόβους μας.

ΤΕΛΙΚΑ...

Τι είναι πολιτισμός;
-Πολιτισμός είναι να θες να γνωρίσεις και άλλους πολιτισμούς.

Τι είναι παιδεία και τι αγωγή;
-Παιδεία και αγωγή είναι να δίνεις χώρο στο διαφορετικό.

Τι είναι άνθρωπος;
-Δεν ξέρω ακόμα... Πάντως εγώ αισθάνθηκα άνθρωπος ανάμεσα σε ανθρώπους μέσα στο τρόλεϊ!

Πηγή: Lifo.gr, 11 Οκτωβρίου 2012
http://www.nooz.gr/prosopa/sunevi-sto-trolei-me-ari8mo-15

Δηλαδή αν ήταν Χριστιανοί όλα θα ήταν εντάξει;



Δηλαδή αν ήταν Χριστιανοί όλα θα ήταν εντάξει;
Ανοιχτή επιστολή στον Πρόεδρο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. κ. Βενιζέλο
Ζαν Κοέν

Από τη στιγμή που ξεκίνησε η κρίση στην Ελλάδα αναρωτιόμουνα ποιος ηλίθιος θα είναι ο πρώτος που θα ρίξει το φταίξιμο σε εμάς τους Εβραίους.
Και ξαφνικά στα καλά καθούμενα ακούσαμε τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ κ. Βενιζέλο να λέει στην Επιτροπή Διαφάνειας της Βουλής πως του έκανε εντύπωση ότι στην λίστα Λαγκάρντ «τα τρία πρώτα ονόματα ήταν εβραϊκής καταγωγής» και επειδή δεν είμαι ξανθός κάθισα και σκέφτηκα τα εξής:
Δηλαδή για να καταλάβω αν τα ονόματα ήταν Χριστιανικά δεν θα Σας έκανε εντύπωση;
Προς τι αυτή η διάκριση σε τέτοιο κρίσιμο σημείο για τη χώρα μας;
Πως ξέρετε ότι τα ονόματα αυτά, τα οποία μπορεί να ξενοφέρνουν, είναι εβραϊκά; Τα ελέγξατε; Εσείς είπατε στην επιτροπή ότι δεν ανοίξατε ποτέ τη λίστα.
Ποιος με διαβεβαιώνει ότι η λίστα, αφού «διανυκτέρευσε» σε διάφορα σπίτια, παρέμεινε ακέραια, ενδεχόμενο που και εσείς παραδεχθήκατε ως πιθανό στην επιτροπή; Αν δεν απατώμαι, ο οικονομικός εισαγγελέας ζήτησε να πάρει κατευθείαν από την κα Λαγκάρντ ξανά την λίστα.
Η δίδα Κωνσταντοπούλου του ΣΥΡΙΖΑ είπε στο ραδιόφωνο του Σκάϊ την Παρασκευή το μεσημέρι (12.10) ότι καταθέσατε πως ο κ. Διώτης χώρισε τις λίστες με βάση το θρήσκευμα. Ακόμα και αν αυτό είναι αληθές, γιατί ξεχωρίσατε εμάς τους Εβραίους, και δεν είπατε τίποτα για τους άλλους;
Στο σημείο αυτό, διερωτώμαι (εάν αληθεύουν τα όσα δήλωσε η κ. Κωσταντοπούλου στο Σκάϊ) με ποιο δικαίωμα ο κ. Διώτης χώρισε τις λίστες βάσει θρησκεύματος; Ευελπιστώ ότι, εάν αυτό συνέβη, θα διαμαρτυρηθήκατε ως έγκριτος νομικός και πανεπιστημιακός δάσκαλος. Άλλωστε ζούμε στην Ευρωπαϊκή Ελλάδα του 2012 και όχι στη Ναζιστική Γερμανία του 1933.
Δεν λέω πως δεν υπάρχουν και Εβραίοι στη λίστα αλλά γιατί εμάς ξεχωρίσατε;
Επιπλέον, όλοι δηλώνουν ότι το γεγονός πως υπάρχουν ονόματα στην λίστα δεν τους καθιστά αυτομάτως παραβάτες διότι μπορεί να τα έβγαλαν και νόμιμα. Πως ξέρετε Εσείς πως δεν είναι νόμιμοι; Εν ολίγοις αφήνετε να εννοηθεί ότι αφού είναι Εβραίοι είναι ένοχοι.
Οφείλω δε να Σας ενημερώσω ότι δεν υπάρχουν Έλληνες εβραϊκής καταγωγής όπως δεν υπάρχουν Έλληνες χριστιανικής καταγωγής ή Έλληνες μουσουλμανικής καταγωγής. Υπάρχουν Έλληνες πολίτες εβραϊκής θρησκείας, χριστιανικής θρησκείας ή μουσουλμανικής θρησκείας.
Ως Έλληνας πολίτης και ψηφοφόρος θα Σας ζητούσα να μη μεταφέρετε τα προσωπικά πολιτικά Σας προβλήματα επάνω μας. Κατ’ εμέ, είναι σαφές αυτό που πάτε να κάνετε. Προσπαθείτε να αποπροσανατολίσετε την κοινή γνώμη από τα πολιτικά Σας προβλήματα ρίχνοντας το φταίξιμο σε εμάς τους Εβραίους.
Όχι κ. Βενιζέλο για την κρίση δεν φταίμε εμείς. Ο περισσότερος κόσμος (βάσει των τελευταίων εκλογών) πιστεύει ότι για την κρίση φταίει το κόμμα Σας που μας έφερε το χρέος επί Ανδρέα Παπανδρέου και το χάος επί Γιωργάκη Παπανδρέου (βλέπε δηλώσεις Ρουμελιώτη).
Για την κρίση δεν φταίμε εμείς οι Εβραίοι, φταίτε Εσείς οι πολιτικοί οι οποίοι δεν μιμηθήκατε τους συναδέλφους Σας της Γαλλίας και της Γερμανίας σε ότι αφορά τη λίστα Λαγκάρντ, τουλάχιστον. Πιθανότατα αν κάνατε ότι αυτοί δεν θα χρειαζόταν να κόψετε συντάξεις και μισθούς.
Κατ’εμέ οφείλατε να είχατε παραιτηθεί μετά από την εξέλιξη της υποθέσεως με τη «λίστα Λαγκάρντ» και όχι να προσπαθείτε να βρείτε τον «αποδιοπομπαίο τράγο» σε εμάς τους Εβραίους.

Υ.Γ. Οι απόψεις που διατυπώνονται παραπάνω είναι προσωπικές μου και όχι του επίσημου Εβραϊσμού της Ελλάδας τον οποίο δεν εκπροσωπώ. Οπότε αν δεν Σας αρέσουν θα Σας παρακαλούσα να στραφείτε εναντίον μου και μόνον.

Ζαν Κοέν
Έλληνας Εβραϊκού θρησκεύματος

Πηγή: μπλογκ Against Antisimitism - Ενάντια στον Αντισημιτισμό, 13 Οκτωβρίου 2012
http://enantiastonantisimitismo.wordpress.com/2012/10/14/jean-cohen-anoixti-epistoli-venizelos/

Το πρωτότυπο στην προσωπική ιστοσελίδα του κ. Ζαν Κοέν
http://cohen.gr/newsite/index.php?option=com_content&view=article&id=2457:2012-10-13-07-35-13&catid=69:2011-03-21-15-02-30&Itemid=78