24.12.11

Τι άλλο, άραγε, χάνουμε;



Τι άλλο, άραγε, χάνουμε;

Ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα της εφημερίδας «Ουάσιγκτον Πόστ»


«Τέτοιες μέρες (παραμονές Πρωτοχρονιάς) ήταν, θαρρώ, πριν 4 χρόνια, όταν κάποιο κρύο πρωινό στο σταθμό του μετρό της Ουάσιγκτον ένας φτωχοντυμένος μουσικός έπαιζε όρθιος επί μία ώρα βιολί, προσδοκώντας με αξιοπρέπεια τον οβολό των διερχομένων ανθρώπων σ’ ένα κουτί από κονσέρβα που βρισκόταν μπροστά στα πόδια του.
Κανείς δεν εγνώριζε ότι, μέσα στα πλαίσια ενός κοινωνιολογικού πειράματος που διενεργούσε η «Ουάσιγκντον Πόστ» (η μεγαλύτερη σε κυκλοφορία εφημερίδα της Αμερικής), κάποιες κρυφές κάμερες κατέγραφαν εικόνα και ήχο από το ανωτέρω σκηνικό.
Στα περίπου 60 λεπτά της ώρας, ο άγνωστος μουσικός έπαιξε συνολικά έξι κομμάτια του Μπάχ. Μέσα σ’ αυτό το διάστημα, σχεδόν δύο χιλιάδες άτομα διαφόρων ηλικιών πέρασαν από δίπλα του (όπως κατέγραψαν οι κάμερες), βαίνοντας βιαστικοί προς τις εργασίες τους. Όλοι τους έδειχναν αδιάφοροι προς το γεγονός. Κανένας δεν σταμάτησε, παρά μόνο ελάχιστοι και προς στιγμήν, για ν’ απολαύσει την μουσική.
Στα 4 λεπτά μετά την έναρξη του υπαίθριου «ρεσιτάλ», ο βιολιστής εισέπραξε το πρώτο του δολλάριο, από μια ηλικιωμένη γυναίκα που του έριξε στο κουτί τα χρήματα, χωρίς όμως να σταματήσει για ν’ ακούσει, και συνέχισε βιαστική το δρόμο της.
Στα 6 λεπτά, ένας διερχόμενος νεαρός κοντοστάθηκε για ν’ ακούσει, αλλά μετά από ένα λεπτό κοίταξε το ρολόϊ του και συνέχισε βιαστικά.
Στα 10, λεπτά ένα αγοράκι τριών ετών σταμάτησε με προφανές ενδιαφέρον για ν’ ακούσει, αλλά η μητέρα του το έσυρε βίαια από το χέρι να συνεχίσει να βαδίζει. Την ίδια αντίδραση είχαν και πολλά άλλα παιδάκια, που έδειχνα να έλκονται από τα μουσικά ερεθίσματα, αλλά όλα υφίσταντο την καταπιεστική «έλξη» των γονέων τους, που τα τραβούσαν βίαια να «πάψουν να χαζεύουν».
Στα 45 λεπτά, μόνον 6 άτομα είχαν σταματήσει για λίγο ν’ ακούσουν. Περίπου 20 άτομα άφησαν τον οβολό τους στο κονσερβοκούτι, χωρίς να διακόψουν παρά στιγμιαία τον βιαστικό τους ρυθμό βαδίσματος.
Στην μία ώρα, ο ατημέλητος βιολιστής σταμάτησε να παίζει κι άρχισε να μαζεύει τα «κουρέλια» του για να φύγει. Κανείς δεν το πρόσεξε. Κανείς δεν χειροκρότησε, ούτε έδειξε κάποιο άλλο σημείο αναγνώρισης της επί μία ολόκληρη ώρα μουσικής παράστασης. Το κονσερβοκούτι είχε συγκεντρώσει συνολικά 32 δολλάρια.
Το πείραμα της «Ουάσιγκντον Πόστ» (για την αντίληψη, το γούστο και τις προτεραιότητες των ανθρώπων) είχε μόλις ολοκληρωθεί. Κανείς δεν εγνώριζε ότι: 1) Ο βιολιστής ήταν ο Τζόσουα Μπέλλ, ένας από τους μεγαλύτερους βιρτουόζους του βιολιού όλου του κόσμου. 2) Εξετέλεσε με απαράμιλλη τέχνη και μαστοριά έξι κομμάτια του Μπάχ, από τα δυσκολότερα που έχουν γραφεί ποτέ. 3) Έπαιξε με ένα όργανο αξίας 3,5 εκατομμυρίων δολλαρίων. Δύο μέρες νωρίτερα, η ίδια μουσική ιδιοφυία (Τζόσουα Μπελλ) προσείλκυσε και γέμισε ασφυκτικά το τεράστιο μουσικό μέγαρο της Ουάσιγκτον, σε μία συναυλία που η μέση τιμή εισιτηρίου άγγιζε τα 100 δολλάρια!
Τα συμπεράσματα του ανωτέρω κοινωνιολογικού πειράματος είναι αυτονοήτως εκπληκτικά, αν και τα εκφέρω εδώ διερωτηματικά: Σε ένα «ουδέτερο» περιβάλλον και σε «ακατάλληλη» ώρα, μπορούμε να αντιληφθούμε την -τυχόν- περιρρέουσα ασύμβατη ομορφιά σε οιανδήποτε εκδοχή της;! Κι αν την αντιληφθούμε, φρενάρουμε την βιασύνη με την οποία έχουμε κακομάθει να ζούμε, για να την απολαύσουμε;! Είμαστε σε ψυχο-νοητική νηφαλιότητα τέτοια, ώστε να μπορούμε να αναγνωρίσουμε μία μεγαλειώδη «πρόκληση» του νου, της καρδιάς και των αισθήσεων, όταν αυτή εκδηλώνεται εμπρός μας σε ασυνήθιστα χωρο-χρονικά πλαίσια;! Αν δε διαθέτουμε ένα λεπτό για να σταματήσουμε και ν’ ακούσουμε έναν από τους καλύτερους μουσικούς του κόσμου να παίζει ένα από τα γλυκύτερα κομμάτια που γράφτηκαν ποτέ, με ένα από τα ωραιότερα μουσικά όργανα που έφτιαξε ποτέ ανθρώπου χέρι, πόσα άλλα, μείζονα ίσως και τιμαλφέστερα, χάνουμε άραγε μέσα στον ρου της βιαστικής και αγχωμένης ζωής μας;!

Προσωπικά, ΔΕΝ εκπλήσσομαι πλέον από την ανθρώπινη (πρωτίστως την ιδική μου) τυφλότητα - απροσεξία - επιπολαιότητα, μέσα στην ομίχλη της οποίας χάνουμε κάθε ώρα και στιγμή ανεπίγνωστα (ή εξαργυρώνουμε συνειδητά) «ποσοστά» από την ΟΥΣΙΑ της ζωής μας.
Τριαντατρία ολάκερα χρόνια, το ΠΛΗΡΩΜΑ της Ομορφιάς - το ΠΛΗΡΩΜΑ της Αλήθειας - το ΠΛΗΡΩΜΑ της Αγάπης - το ΠΛΗΡΩΜΑ της Αρμονίας - το ΠΛΗΡΩΜΑ της Ελευθερίας - το ΠΛΗΡΩΜΑ της Ειρήνης - το ΠΛΗΡΩΜΑ της Δικαιοσύνης - το ΠΛΗΡΩΜΑ της Χαράς και Ευτυχίας κυκλοφορούσε ανάμεσά μας, και ΔΕΝ το αντιληφθήκαμε, παρά μόνον όταν Εκείνο(ς) «ήρθη αφ ημών»: «Ην το Φως το αληθινόν, ό φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον. Εν τω κόσμω ην, και ο κόσμος δι’ Αυτού εγένετο, και ο κόσμος Αυτόν ουκ έγνω. Εις τα ίδια ήλθε, και οι ίδιοι Αυτόν ου παρέλαβον. Όσοι δε έλαβον Αυτόν, έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνα Θεού γενέσθαι.» (Ιωάν. Α, 9-12)».

π. Εφραίμ Αθωνίτης
Χριστούγεννα 2010

και για την αντιγραφή
Κωνσταντίνος Φ. Σισκάκης


Το ρεσιτάλ στο YouTube
http://www.youtube.com/watch?v=myq8upzJDJc
Επίσης, με τον τίτλο «Τι άλλο χάνουμε - Μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία» (What Else Are We Missing?- a most interesting story) στο YouTube
http://www.youtube.com/watch?v=TwD7xGDg7iQ
Φωτογραφία: (Ιράν) http://saadat.akkasee.com/archive

11.11.11

Κίνητρο για ζωή: η έγνοια για κάτι έξω από σένα



ΥΠΕΡΚΕΙΜΕΝΑ
H ευεργετική επίδραση των γάτων
Κίνητρο για ζωή: η έγνοια για κάτι έξω από σένα

Νίκος Δήμου

Αυτούς τους δύσκολους καιρούς κοιμάμαι δύσκολα, ελάχιστα ή καθόλου. Και το πιο οδυνηρό είναι πάντα η πρωινή έγερση απ’ το κρεβάτι. Η πραγματικότητα που μου αποκαλύπτεται με το ξύπνημα με διαλύει. Νιώθω τόσο τσακισμένος και ταλαιπωρημένος που, αν δεν υπήρχε λόγος, δεν θα σηκωνόμουνα.
Όμως υπάρχει λόγος ή μάλλον λόγοι. Τετράποδοι με όρθιες ουρές, οι γάτοι δεν παίρνουν από δικαιολογίες ή εξηγήσεις. Δεν μπορείς να τους πεις: «Παιδιά, λυπάμαι, είμαι χάλια, δεν μπορώ να σηκωθώ». Τη συμπαράστασή τους θα την εκδηλώσουν αλλιώς, με χάδια και τρυφερότητα (είναι απίθανο το πόσο ξέρουν τη διάθεσή μου: αν θέλω συντροφιά ή προτιμώ μόνος - το σέβονται πάντα). Αλλά με το φαΐ δεν κάνουν παραχωρήσεις.
Και μου θυμίζουν δυο στίχους απ’ το δικό μου Βιβλίο των Γάτων. Το ποίημα «Συνομιλία με τον γάτο Αλέκο» τελειώνει με το δίστιχο:

«Νιάου, είπε ο Αλέκος, που θα πει “πεινάω”.

Όποιος πεινάει, έχει δίκιο, είπα εγώ».

Το επιχείρημα της πείνας είναι απόλυτο – και φυσικά δεν ισχύει μόνο για γάτες. Έτσι, ταΐζω (από απόσταση) πεινασμένους σε άλλες χώρες, ενισχύω προσπάθειες στον τόπο μου – αλλά αυτά γίνονται και με μία πιστωτική κάρτα ή μία δοσοληψία στο Διαδίκτυο. Όμως οι γάτες και οι γάτοι, που έχω υιοθετήσει, θέλουν να σηκωθώ απ’ το κρεβάτι, ν’ ανοίξω κονσέρβες, να τις μοιράσω δίκαια, να τις γαρνίρω μ’ ένα χάδι. (Μερικοί, χωρίς χάδι, δεν τρώνε).
Να, λοιπόν, τι με σηκώνει απ’ το κρεβάτι κάθε πρωί – άσχετα αν έχω κοιμηθεί δύο ώρες με πόνους, ή καθόλου. Το να ζεις μ’ ένα πλάσμα εξαρτημένο από σένα είναι μπελάς, χαρά αλλά και φάρμακο. (Είναι και μέθοδος αγωγής παιδιών: να γίνουν υπεύθυνα).
Μια φίλη έπασχε από βαριά κατάθλιψη. Είχε περιέλθει σε κατατονική κατάσταση, αμίλητη, ακίνητη, απούσα. Οι γιατροί στην Αγγλία της πέταξαν ένα κουτάβι στο δωμάτιο. Στην αρχή ούτε το είδε. Τη δεύτερη μέρα άρχισε να το φροντίζει.
Κίνητρο για ζωή: η έγνοια για κάτι έξω από σένα.

Πηγή: περιοδιικό “Lifo” 8 Νοεμβρίου 2011
http://www.lifo.gr/mag/columns/4368#comments
Εικόνα: Χαρακτική: Jules-François-Félix Husson, “Les Chats, histoires, mœurs, observations, anecdotes”, 1869
http://www.flickr.com/photos/23416307@N04/4037761808/in/photostream/

7.11.11

Φόβος. Φόβος παντού…



Μπαμ ηκούσθη στον αέρα…
Έλενα Ακρίτα


Μπαμ ηκούσθη στον αέρα
Πλην τα βόλια πήγαν πέρα
Και το ζώον το καημένον
Ετινάχθη τρομαγμένον...


Η Πέμπτη 3 Νοεμβρίου 2011 ήταν μια ιστορική ημέρα για την πατρίδα μας. Ηταν η Μεγάλη εκείνη Ημέρα κατά την οποία ο ελληνικός λαός εναγωνίως περίμενε από το twitter της κυρίας Εύας Καϊλή να μάθει αν το βράδυ έχει κυβέρνηση ή αν θα τρέχουμε με τις πιτζάμες στον Κάρολο Παπούλια. Ζήσαμε μεγάλες στιγμές!
Την Πέμπτη 3 Νοεμβρίου 2011 μπαμ ηκούσθη στον αέρα. Κι όλοι εμείς που το μέλλον μας κρέμεται από τη μούρλα τού κάθε πολιτικού συμβουλάτορα, κάτσαμε μπροστά σε plasma και pc κυνηγώντας ειδήσεις, ψάχνοντας sites, σίγουροι ότι μέχρι το βράδυ θα είχε παραιτηθεί ο άλλος. Τόσο πολύ σίγουροι που ούτε τουαλέτα δεν πήγαμε, όλη μέρα. Φοβόμασταν ότι θα μας πιάσει η παραίτηση πάνω στο κατούρημα και μετά δεν έχει γούστο στο rewind.
«Μπαμ ηκούσθη στον αέρα, πλην τα βόλια πήγαν πέρα»… Μέχρι το βραδάκι ξαναγυρίσαμε στις κανονικές για την εποχή θερμοκρασίες. Ο Παπανδρέου άλλα να λέει στους υπουργούς, άλλα στους βουλευτές, ο Σαμαράς να μιλάει στο Kοινοβούλιο με το εγκεφαλικό στην κωλότσεπη, οι αόρατοι και σκοτεινοί συμβουλάτορες να τρίβουν τα χέρια τους κι εμείς; Εμείς να συνειδητοποιούμε ακόμα μια φορά ότι είμαστε «το ζώον το καημένον που ετινάχθη τρομαγμένον».
Κι έπειτα μας μίλησαν για άλλη μια φορά για τον Φόβο. Τον Φόβο που κυβερνά λαούς. Τον Φόβο που κρατάει τους πολίτες υπόδουλους. Τον Φόβο που σκύβει τα κεφάλια και καμπουριάζει τα κορμιά… Σωπάστε! Λουφάξτε! Αλλιώς θα μείνουμε χωρίς μία, αλλιώς θα γυρίσουμε στη δραχμή, αλλιώς θα γίνουμε Βουλγαρία, αλλιώς θα γυρίσουμε στη δεκαετία του ‘60. Σωπάστε, λουφάξτε, μούγκα, κιχ. Ο Φόβος! Το όπλο των ισχυρών. Που σαν «μπαμ ηκούσθη στον αέρα».
Είμαι σχεδόν βέβαιη ότι οι πολιτικοί μας άνδρες δεν έχουν διαβάσει ποτέ τον «Ρινόκερω» του Ευγένιου Ιονέσκο. Ενα έξοχα αλληγορικό θεατρικό έργο που εκτυλίσσεται σε μια μικρή επαρχιακή πόλη. Εκεί, σταδιακά, οι κάτοικοι ο ένας μετά τον άλλον από άνθρωποι μεταμορφώνονται σε ρινόκερους. Χάνουν την ανθρωπιά τους, αποκτηνώνονται, γίνονται μέλη και μέρη ενός κομφορμιστικού συστήματος, όλοι δούλοι, όλοι υποτελείς μιας κυρίαρχης τάξης πραγμάτων.
Σ’ αυτήν την κοινωνία μόνο ένας μένει όρθιος και μόνος μέχρι τέλους. Ο βασικός ήρωας του έργου, ο Μπερανζέ. Που όταν ακόμα και η σύντροφός του έχει μετατραπεί σε ρινόκερω, εκείνος επιμένει στην ανθρώπινη υπόστασή του:
«Θα πολεμήσω ενάντια σε όλον τον κόσμο! Η καραμπίνα μου, που είναι η καραμπίνα μου;».
(Γυρίζει προς τον τοίχο, όπου φαίνονται πάντα τα κεφάλια των ρινόκερων και ουρλιάζει με όλη του τη δύναμη):
«Ενάντια σ’ όλον τον κόσμο! Δεν θα κάτσω με σταυρωμένα τα χέρια! Θα πολεμήσω. Είμαι ο τελευταίος άνθρωπος… Και μέχρι νά΄ ρθει το τέλος θα παραμείνω άνθρωπος. Οχι, δεν θα συνθηκολογήσω! Οχι, δεν θα γίνω σαν και σας»!
Αυτό θέλουν για μας οι κυβερνήτες (που βλέπουμε) και οι συμβουλάτορες (που δεν βλέπουμε). Αυτό: τον Φόβο να κυριαρχεί, να αποφασίζει και –σαν άλλη χούντα– να διατάσσει. Γιατί η χειρότερη δικτατορία είναι ο Φόβος. Ο Φόβος που παραλύει τις μάζες… Ο Φόβος που τις κάνει υπάκουες, πειθήνιες, ανεκτικές.
Μπαμ ηκούσθη στον αέρα… Αλλά ο Ρινόκερως ζει! Για πόσο ακόμα; Για πόσο ακόμα, που να πάρει ο διάολος;

Σημείωση: Το κείμενο αυτό γράφεται Παρασκευή μεσημέρι, άρα πριν από την ψήφο εμπιστοσύνης.
TA NEA

Πηγή: www.Palmografos.com, 5 Νοεμβρίου 2011
http://www.palmografos.com/permalink/12192.html
Γκραβούρα: http://www.rverdaguer.com/blog/?attachment_id=2283

4.11.11

Οι χρήσιμοι ηλίθιοι και η προέλαση της ακροδεξιάς



Οι χρήσιμοι ηλίθιοι και η προέλαση της ακροδεξιάς

Την 28η Οκτωβρίου παρήλασαν σε δρόμο της Αθήνας μέλη της Χρυσής Αυγής. Κανείς δεν τους εμπόδισε, τουναντίον τους επευφήμησαν. Στο τέλος, είχαν το θράσος να καταθέσουν και στεφάνι σε μνημείο πεσόντων, παρουσία ιερέων. Οι ναζί, δηλαδή, “τίμησαν” τα θύματά τους. Κανείς δεν τους εμπόδισε.

Μπλογκ «Against antisemitism – Ενάντια στον αντισημιτισμό», 4 Νοεμβρίου 2011
http://enantiastonantisimitismo.wordpress.com/2011/11/04/bistis-xrisimoi-ilithioi/#comment-227

Χρήσιμοι ηλίθιοι



Θέματα
Χρήσιμοι ηλίθιοι
Νίκος Μπίστης


Θα πρέπει να έχετε παρατηρήσει ότι δεν χρησιμοποιώ βαριές εκφράσεις στα άρθρα μου. Σήμερα θα κάνω μια εξαίρεση. Πρώτον, γιατί η φράση «χρήσιμοι ηλίθιοι» έχει ενσωματωθεί στην πολιτική ορολογία από τότε που την χρησιμοποίησε ο Λένιν και δεύτερον γιατί μού είναι δύσκολο να περιγράψω με ελαφρύτερους όρους την συμπεριφορά και την ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ για τα θλιβερά γεγονότα της Θεσσαλονίκης. Το ΚΚΕ κάτι κατάλαβε, και έστω την τελευταία στιγμή, έκανε πέρα με πλάγια βηματάκια. Του ήταν κομμάτι δύσκολο να μείνει μαζί με την πολιτική και θρησκευτική ακροδεξιά και να αποθεώνει τους «φίλους εφέδρων καταδρομέων» που τόσο συγκίνησαν το συγκεντρωμένο πλήθος και τους παρουσιαστές των καναλιών. (Μόνο ο Αντώνης Αλαφογιώργος της ΝΕΤ υπαινίχθηκε αναλύοντας την ανθρωπογεωγραφία των συγκεντρωμένων –ιδεολογική συγγένεια παρελαυνόντων και χειροκροτούντων.)
Κατά τα άλλα, το ΚΚΕ δέσμιο των αντιφάσεών του, διέγνωσε οργή στρεφόμενη αποκλειστικά κατά των κομμάτων της πλουτοκρατίας και αρνήθηκε να καταδικάσει τα έκτροπα της Θεσσαλονίκης, θεωρώντας τα, όπως είπε, «δευτερεύοντα». Πότε θα αναβαθμιστούν σε πρωτεύοντα, όταν καταλάβουν το Κοινοβούλιο; Ο ΣΥΡΙΖΑ όμως πήρε όλη την υπόθεση επάνω του. Μέσα στην καλή χαρά, όπου γάμος, τζέρτζελο και μπάχαλο η Βασίλω πρώτη. Πρώτη; Αμ δε. Το χαρακτηριστικό των «χρήσιμων ηλιθίων» είναι ότι δουλεύουν σκληρά και στο τέλος άλλοι κάνουν την πολιτική είσπραξη. Είναι απαραίτητοι για μια φάση, για αυτό είναι και «χρήσιμοι ηλίθιοι», οι απλώς ηλίθιοι δεν παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Και όσο ανυποψίαστοι(;) δουλεύουν το καρκίνωμα της υπονόμευσης των δημοκρατικών θεσμών εξαπλώνεται και κάνει συνεχείς μεταστάσεις. Όποιος μέχρι χτες δεν καταλάβαινε ότι το χάϊδεμα της τυφλής αγανάκτησης οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ενίσχυση της ακροδεξιάς, ελπίζω επιτέλους να κατάλαβε. Η ακροδεξιά αντίληψη σηκώνει κεφάλι αξιοποιώντας την ανοησία του ΣΥΡΙΖΑ και την ανοχή και αγραμματοσύνη των ΜΜΕ που εξωραΐζουν τον πολιτικό χουλιγκανισμό αναφερόμενοι σε «αγανακτισμένους πολίτες». Η «ευπρεπής» εκδοχή της, ο Καρατζαφέρης πάει στο σπίτι τού Μεταξά και καταγγέλλει την νέα κατοχή. Η άγρια ματαιώνει (μαζί με τους χρήσιμους ηλίθιους) παρελάσεις, αποθεώνει απόστρατους, τον Θεσσαλονίκης Άνθιμο, στρέφεται με μένος κατά κάθε θεσμού και εκπροσώπου της Πολιτείας. Από όλες τις αντιδράσεις (που φρόντιζαν και όταν αποδοκίμαζαν τα γεγονότα να θωπεύουν την «αγανάκτηση») κράτησα αυτήν του Γιάννη Μπουτάρη. Και για αυτά που είπε και –κυρίως– για την γλώσσα του σώματος που απέπνεε περιφρόνηση και αποφασιστικότητα. Δεν άρχισε τα μισόλογα «έχετε και το δίκιο σας … αλλά όχι και έτσι» Είπε ορθά κοφτά ότι αυτές οι πρακτικές δεν πάνε άλλο και πρέπει να αντιμετωπιστούν. «Φτάνει πια» είπε αγριεμένος.
Επαναλαμβάνω, μπας και το ακούσει κάποιος από τους ελάχιστους εναπομείναντες σοβαρούς στον ΣΥΝ: ιστορικά από αυτές τις καταστάσεις ανομίας ουδέποτε μετά το 1917 ευνοήθηκε η Αριστερά. Πάντα στο τέλος έβγαινε ενισχυμένη η ακροδεξιά και η δεξιά. Και δεν είναι ανάγκη να πρόκειται για ανοιχτή εκτροπή –από τέτοια δεν κινδυνεύει η χώρα μας όσο είναι αγκυρωμένη στην ΕΕ– αρκεί η ιδεολογική, πολιτική και εκλογική της ενίσχυση. Η σοβαρή αντιμετώπιση της αδιέξοδης κυβερνητικής πολιτικής δεν θα γίνει μέσα από ανομολόγητα φαιοκόκκινα μέτωπα. Τέλος, όσοι καλή τη πίστει προπαγανδίζουν την κατεδάφιση, διάλυση, ανατίναξη του πολιτικού συστήματος ώστε να έρθει το πολυπόθητο αλλά αόριστο και αόρατο «καινούργιο», ας σκεφτούν προς στιγμήν ότι υπάρχουν και χειρότερα. Και εικόνες από ένα τέτοιο γκρίζο αύριο βλέπουμε κατά δόσεις τους τελευταίους μήνες. Ξέρω ότι δεν είναι δημοφιλείς αυτές οι απόψεις, ότι πολλοί θα διαγνώσουν υπεράσπιση του χτες. Κάνουν λάθος. Παρ’ ότι δεν είμαι από αυτούς που επιπόλαια ισοπέδωσαν και απαξίωσαν όλη την μεταπολιτευτική περίοδο, ξέρω καλά ότι αυτή η περίοδος τέλειωσε, και συντεταγμένα η χώρα πρέπει να γυρίσει σελίδα. Συντεταγμένα, όμως, με ένα συνδυασμό συνέχειας και τομών. Με μεταρρυθμίσεις, όχι με άλματα που μπορεί να οδηγήσουν στο κενό.

Πηγή: Protagon.gr, 29 Οκτωβρίου 2011
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=9794
Φωτογραφία: Ted Schwartz

3.11.11

Είναι δύσκολες οι ενηλικιώσεις… (β)



Μεταξύ πανηγυρισμών και πένθους
Γκάζι Καπλάνι


Μετά από κάθε απόφαση των εταίρων στην Ε.Ε. για την Ελλάδα αιωρείται στον αέρα ένα λεξιλόγιο που θυμίζει ποδοσφαιρικούς αγώνες στην καλύτερη περίπτωση και πόλεμους στην χειρότερη. «Πανηγυρίζει η κυβέρνηση για τη νέα συμφωνία» διάβασα σε έναν τίτλο εφημερίδας. «Δεν πανηγυρίζει η κυβέρνηση» έγραφε ένας άλλος. «Δεν υπάρχει κανένας λόγος για πανηγυρισμούς» λένε τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ένα λεξιλόγιο που κινείται μεταξύ πανηγυρισμών και πένθους. Δεν αιωρείται απλά στον αέρα ως λεξιλόγιο αλλά το βλέπεις και ως κατάσταση που διαγράφεται στις πόζες των πολιτικών. Αναρωτιέμαι: η πολιτική και η δημόσια κουλτούρα σε αυτή την χώρα είναι καταδικασμένες να κινούνται διαρκώς μεταξύ πανηγυρισμού και πένθους; Αυτά αποτελούν τα δυο άκρα μιας συγκινησιακής κατάστασης που έχει παραμερίσει την ορθολογική σκέψη. Μεταξύ πανηγυρισμού και πένθους υπάρχουν και άλλες καταστάσεις, ουσιαστικά και ρήματα όπως: «σκέφτομαι», «περισυλλογή», «ορθολογική προσέγγιση», «υπολογισμός», «αντιρρήσεις», «κριτική», «αμφισβήτηση», «αναμονή» κλπ. κλπ. κλπ. Μεταξύ «πανηγυρισμού» και «πένθους» κινούνται διαρκώς μόνο τα κακομαθημένα παιδιά. Ή όσοι δεν κατάφεραν να μεγαλώνουν και να ωριμάζουν ποτέ…

Πηγή: μπλογκ «Υπάρχουμε… Συνυπάρχουμε;», 27 Οκτωβρίου 2011
http://gazikapllani.blogspot.com/2011/10/blog-post_27.html

1.11.11

Γιαλαντζί πατριώτες



ΓΝΩΜΕΣ
Γιαλαντζί πατριώτες
Μάκης Βοϊτσίδης


Τι ακριβώς σημαίνει η ευρωπαϊκή επιτήρηση για την Ελλάδα και αν αυτό συνιστά εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων θα το δούμε όταν έρθει η ώρα του. Θα έχουν οι επιτηρητές εξουσία αποφάσεων ή θα ελέγχουν πώς εφαρμόζονται οι αποφάσεις που λαμβάνουν τα νομιμοποιημένα όργανα; Ελληνικά ή ευρωπαϊκά - γιατί προφανώς μας διαφεύγει ότι, ακόμη και την περίοδο των αμέριμνων σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ενωση, το 65% των αποφάσεων που μας αφορούν λαμβάνονται από ευρωπαϊκά όργανα και μόνο το 35% από ελληνικά. Μέχρι, λοιπόν, να διευκρινιστεί πώς νοείται η επιτήρηση, τα μεγάλα λόγια είναι κάτι χειρότερο από φτώχεια. Είναι φτήνια.
Μπουχτίσαμε σ’ αυτήν τη χώρα από «πατριώτες» που βλέπουν παντού εχθρούς και εθνικούς κινδύνους. Πολιτικές, επιχειρηματικές, δημοσιογραφικές καριέρες στήθηκαν πάνω σε θυελλώδεις ρητορείες για την εθνική αξιοπρέπεια. Αλλά, τελικά, το μόνο που αναμφίβολα αποδεικνύεται είναι ότι περισσότερο από κάθε άλλον την εθνική κυριαρχία την υπονομεύσαμε εμείς οι ίδιοι. Ως κοινωνία και ως πολιτικό σύστημα. Εμείς ανεχθήκαμε φαινόμενα διαφθοράς, εμείς συμμετείχαμε στη φοροδιαφυγή, εμείς ξεχαρβαλώσαμε το ασφαλιστικό σύστημα, εμείς καταστρέψαμε το περιβάλλον, εμείς αξιώναμε από τους πολιτικούς να μας κάνουν τα χατίρια, εμείς επιμέναμε να ζούμε χρεωμένοι, εντέλει εμείς φέραμε την Ελλάδα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Σήμερα η χώρα είναι απελπιστικά αδύναμη. Και αν τυχόν δε μετείχε στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην ΟΝΕ, θα ήταν φτερό στον άνεμο.
Πατριωτισμός, λοιπόν, δεν είναι τα ωραία εθνικιστικά λόγια. Πατριωτισμός σημαίνει να εργάζεσαι ώστε η Ελλάδα να γίνει μια αυθεντική ευρωπαϊκή χώρα. Να μην περιμένει να της εγκρίνει δανεικά το Κοινοβούλιο της Σλοβακίας. Να μπορεί να πληρώνει μισθούς και συντάξεις χωρίς την υπογραφή της τρόικας. Να αναπτύξει θεσμούς διαφάνειας, να μην αποθεώνει την ανομία, να μην κινδυνεύουν οι πολίτες της να κυκλοφορήσουν στο δρόμο, να διαχειρίζεται τον πλούτο της με σύνεση, να μπορεί με αξιοπρέπεια να προσελκύσει επενδύσεις. Τίποτε μοναδικό. Απλώς, ό,τι κάνουν όλες οι σοβαρές χώρες στον κόσμο. Μόνο μια τέτοια Ελλάδα μπορεί να είναι διεθνώς σεβαστή.
Και στο κάτω κάτω, συμφωνούμε ότι το πολιτικό σύστημα είναι αναξιόπιστο; Συμφωνούμε ότι η δημόσια διοίκηση έχει διαλυθεί; Τότε γιατί είναι κακό να εγκατασταθεί ένας Γερμανός τεχνοκράτης στο υπουργείο Οικονομικών για να ελέγχει την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού; Και ένας Ολλανδός στο υπουργείο Παιδείας για να ρίχνει μια ματιά πώς γίνονται οι αποσπάσεις; Χειρότερα, αποκλείεται να γίνουν τα πράγματα.

Πηγή: εφημ. «Αγγελιοφόρος» 28 Οκτωβρίου 2011
http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=36&artid=116430

28.10.11

Καημένε Μακρυγιάννη νο2…



«Καημένε Μακρυγιάννη να ‘ξερες
γιατί το τζάκισες το χέρι σου
το τζάκισες για να χορεύουν σέικ τα κωλόπαιδα».


Κοντομαρί Χανίων, πρωινό της 2ας Ιουνίου 1941: Περήφανοι και Γενναίοι στο δρόμο για το εκτελεστικό απόσπασμα. Τέσσερα χρόνια μετά ο Ελύτης θα γράψει στο "Άσμα ηρωικό και πένθιμο"
Φωτογραφία: Γερμανικά αρχεία

Καημένε Μακρυγιάννη…



«Καημένε Μακρυγιάννη να ‘ξερες
γιατί το τζάκισες το χέρι σου
το τζάκισες για να χορεύουν σέικ τα κωλόπαιδα».


Ντίνος Χριστιανόπουλος
«Καημένε Μακρυγιάννη να ‘ξερες» από τη συλλογή «Το κορμί και το σαράκι»
Εκδόσεις Διαγώνιος, 1964

Φωτογραφία: www.tovima.gr

27.10.11

Εξαιρετικά επείγον! Διαβάστε το



ALL WRITE
Ο κανιβαλισμός τον καιρό της πλημμύρας
Κώστας Βαξεβάνης
«Μετά, στην πλημμύρα του άνοου, δεν υπάρχει αντίσταση και το μετά από την πλημμύρα αυτή δεν υπάρχει πια» Γ.-Αλ. Μαγκάκης (Ζήτησε να γραφτεί στον τάφο του)

Δεν μπορείς να πεις τον Ρομπέρτο Κανέσα σκληρό άνθρωπο. Κάθεται απέναντί μου, ένα έξυπνο πρόσωπο φωτισμένο από τ’ άσπρα του μαλλιά, και γελάει με την καρδιά του. Μόνο στα μάτια του, έτσι πιστεύω εγώ, γιατί ίσως πρέπει να πιστεύουμε όταν ο φόβος δεν μας επιτρέπει να κάνουμε κάτι άλλο, βλέπω μια σκιά. Τη σκιά του πρωτόγονου ζώου που επιβίωσε μέσα στην ανθρώπινη φύση.
Ο Ρομπέρτο σηκώνει τα τρία του δάχτυλα ενωμένα, τα κρατάει για ώρα μπροστά στο πρόσωπό του και ύστερα τα οδηγεί ως το στόμα σε μια ιεροτελεστική αναπαράσταση. Νιώθω το δέρμα μου να γίνεται κύτταρα, μόρια αδόμητης ύλης, σε μια ανατριχίλα που δεν είναι οργανική λειτουργία, αλλά άρνηση. Ο Ρομπέρτο συνοδεύει την κίνησή του με τη διήγηση: «Κόβαμε μικρά κομμάτια το παγωμένο σώμα των νεκρών φίλων μας και το καταπίναμε χωρίς να το μασάμε. Σε λίγες ώρες δεν ήταν οι φίλοι μας, αλλά η πρωτεΐνη που έπρεπε να καταναλώσουμε για να επιβιώσουμε πάνω στις χιονισμένες Άνδεις επί 90 μέρες, αφού έπεσε το αεροπλάνο μας».
Ο Ρομπέρτο ήταν ένας απ’ τους 27 που επέζησαν απ’ το τραγικό αεροπορικό δυστύχημα στις Άνδεις το 1973, κανιβαλίζοντας τα σώματα των νεκρών φίλων τους. Τον συνάντησα στην Ουρουγουάη, λίγο αφότου βγήκε η ταινία Επιζήσαντες που περιγράφει την π εριπέτειά τους. Ακόμη και τώρα, χρόνια μετά, παρότι έχω συνειδητοποιήσει πως όλο αυτό το οικοδόμημα του πολιτισμού μας ισχύει, αν και μόνο αν εξασφαλίζεται η επιβίωσή μας, η ανάμνηση του Ρομπέρτο Κανέσα με τα τρία δάχτυλα μπροστά στο στόμα να αναπαριστά τη φρίκη που κατέπεσε από την ανάγκη με κάνει ν’ ανατριχιάζω.
Όχι, ο κανιβαλισμός δεν μας είναι ξένος. Ο άνθρωπος είναι ένα ζώο που σταδιακά εξανθρωπίζεται και ξαναγυρνά στη ζωώδη φύση του, όταν απειληθεί η ύπαρξή του. Η χώρα όπου ζούμε νιώθει πως απειλείται. Έχει ήδη αρχίσει να καταναλώνει σάρκες, πιστεύοντας πως καταβροχθίζει τις πρωτεΐνες της επιβίωσης. Ούτε σώματα συνανθρώπων ούτε ηθικές οριοθετήσεις. Σηκώνει τα δάχτυλα και οδηγεί ως το στόμα την τροφή της, απενοχοποιημένη από τις υποτιθέμενες ανάγκες, εξουθενωμένη από την αβεβαιότητα.
Τι απειλεί την επιβίωση; Η κρίση είναι η απάντηση των περισσότερων. Η κρίση, όμως, δεν είναι τίποτα άλλο από ένα υποσύνολο στην «πλημμύρα του άνοου». Δεν είναι μόνο η λειτουργία των όρων της αγοράς, αλλά η υποταγή τους σε αυτούς. Οι περισσότεροι, όταν μιλούν για κρίση, περιγράφουν την οικονομική της διάσταση. Κάποιοι, δηλαδή, ενώ εμείς είμαστε απόντες, απεργάστηκαν το μέλλον μας, έκλεψαν τα λεφτά μας, μας οδήγησαν στην ανέχεια και τώρα στον κανιβαλισμό. Όλα αυτά στην Ελλάδα έγιναν με τη βοήθεια ενός «σάπιου πολιτικού συστήματος», το οποίο όλοι κατηγορούν, μια και φύτρωσε ως μανιτάρι στο δάσος μετά απ’ τη βροχή κάποιων πολιτικών εξελίξεων.
Η ευθύνη γι’ αυτά μοιάζει τόσο μακρινή, που δεν μας συμπεριλαμβάνει, δεν απαιτεί από εμάς κι έτσι μοιραία μάς δίνει το δικαίωμα της τιμωρίας, ίσως και του κανιβαλισμού. Είναι προφανές πως η αλήθεια δεν είναι αυτή. Και δεν συμβαδίζει με την προσπάθεια αντικειμενοποίησης των προβλημάτων που δημιούργησε η ίδια η πρακτική μας.
Ακόμη και αν κάψουμε στην πυρά όλα τα «χοντρά» παιδιά της Μεταπολίτευσης, δεν πρόκειται να φωτίσουμε κανέναν δρόμο προόδου. Γιατί το πολιτικό σύστημα είμαστε πια εμείς. Είναι αυτή η Βουλή με τους κρετίνους που επιλέξαμε, αυτούς που ανταποκρίνονταν στα γούστα και τις ευκολίες μας. Είναι η Βουλή με τους ανεπάγγελτους, με τους ποδοσφαιριστές, τους τραγουδιστές, τους τηλεοπτικούς αστυνόμους και τις κινηματογραφικές λολίτες. Αξίζουν ή όχι, δεν αναδείχτηκαν από καμιά πολιτική διαδικασία, αλλά απ’ τον πολιτικό στρουθοκαμηλισμό μας που κατανάλωνε ό,τι έλαμπε.
Τώρα κατηγορούμε αυτό το πολιτικό σύστημα γιατί δεν παρήγαγε πολιτική σκέψη με την ίδια ευκολία που σταύρωνε τα ποθητά του πόδια στα έδρανα της Βουλής; Γιατί δεν έπαιξε καλά τον πολιτικό του ρόλο, όπως έπαιζε αυτόν στο σίριαλ; Τώρα οι εφημερίδες θα γράψουν βαθυστόχαστα άρθρα για την αδυναμία του πολιτικού συστήματος; Αυτές που κυκλοφορούσαν με θέματα για τις «ωραίες της Βουλής», αποκρύπτοντας τα τέρατα της πραγματικότητας;
Το πολιτικό σύστημα δεν είναι μόνο οι νταβατζήδες, τα αλληλοδιαπλεκόμενα συμφέροντα και οι αργυρώνητοι δημοσιογράφοι. Είναι μια κοινωνία ανοησίας, ασφαλούς ουδετερότητας, εξυπηρετικής άγνοιας και συμφεροντολογικής υπομονής. Αυτή που έσπασε τ’ αξιακά φράγματα για να επέλθει η «πλημμύρα του άνοου». Η κοινωνία που εξομοίωσε το televoting με την ψήφο. Που μπέρδεψε την πραγματικότητα με την εικονικότητα που αντικατέστησε την αυτογνωσία.
Ο Μαρξ έλεγε πως η βία είναι μαμή της Ιστορίας. Οι μεγάλες αλλαγές έχουν βία, αλλά η βία δεν σημαίνει απαραίτητα και ιστορικές αλλαγές. Αν ήταν έτσι, όλοι οι ληστές θα έφερναν επαναστάσεις. Μπορεί η βία να είναι η εκδίκηση του ανόητου ή η ταραχή του μικροαστού. Αυτού που δεν θέλει την αλλαγή, αλλά φοβάται μην αλλάξει το σύστημα του μικρόκοσμού του που πιστεύει ως κόσμο.
Ο κανιβαλισμός δεν είναι η βία που θ’ αλλάξει τον κόσμο. Είναι η άρνηση του προσωπικού κόστους και της ευθύνης. Είναι η απώθηση, η άρνηση της πραγματικότητας που διαμόρφωσες μαζί μ’ ένα τσούρμο κομψευόμενους, λαμπερούς, αλλά άχρηστους βουλευτές.
Θεωρώ πως μοναδική λύση είναι να καταστραφεί αυτό το πολιτικό σύστημα. Μαζί με τις προσωπικές μας επιλογές που το ανέδειξαν. Αλλά αυτό δεν θέλει κανιβαλισμό. Θέλει ευθύνη. Δεν γίνεται άνθρωποι που δεν είπαν ποτέ στη ζωή τους ένα «όχι» αξιοπρέπειας να εκφέρουν ξαφνικά τα μεγάλα ιστορικά «όχι».

Πηγή: περιοδικό Lifo, τ. 267, 19 Οκτωβρίου 2011
http://www.lifo.gr/mag/columns/4307

Aπεργούμε, δηλαδή ηλίθια αυτοκτονούμε




Aπεργούμε, δηλαδή ηλίθια αυτοκτονούμε 
Χρήστος Γιανναράς

H Eλλάδα δεν λογαριάζεται πια κυρίαρχο κράτος, είναι περισσότερο από φανερό. H κυβέρνηση δεν κυβερνάει, εκτελεί αδέξια τις εντολές της «Tρόικας». H Bουλή δεν αυτενεργεί, ψηφίζει νόμους που υπαγορεύει με πνιγερούς εκβιασμούς η «Tρόικα». O,τι διαβάζαμε κάποτε στο βιβλίο της Nάομι Kλάιν και το θεωρούσαμε αμφίβολης εγκυρότητας υπερβολή, το ζούμε σήμερα στο πετσί μας, πανικόβλητοι.
Tο εφιαλτικότερο και από τον εφιάλτη είναι ο δικός μας πανικός που έχει τον χαρακτήρα συλλογικής παράνοιας: Zούμε την έξωθεν επιβαλλόμενη «θεραπεία - σοκ» μιας καταστροφής, και εμείς αντιδρούμε με τον φανατισμό της αλογίας ηλίθιου ανθρώπου – απεργούμε. Γκρεμίζουμε από μόνοι μας τους όρους της συλλογικής μας συνύπαρξης, καταστρέφουμε σαν μανιακοί την όποια κοινωνική περιουσία και το όποιο επιχειρηματικό δημιούργημα συμπολίτη. Kάθε συντεχνία θέλει να περισώσει προνόμια, να μείνει, μόνη αυτή, άθικτη από την καταστροφή. Kαι νομίζει ότι θα το πετύχει διαλύοντας τις προϋποθέσεις λειτουργίας κοινού βίου, καταστρέφοντας τους όρους της συνύπαρξης.
Mε τις απεργίες, κάθε μέρα, μήνες τώρα, αντιδρούμε στον πνιγμό σφίγγοντας ακόμα πιο βίαια τη θηλιά στον λαιμό μας. Aν κάποια διεθνή συμφέροντα εκμεταλλεύονται τα εγκλήματα φαύλων και ανίκανων κυβερνήσεων που εμείς ψηφίζουμε, αν μεθοδεύουν την «αναμόρφωση» της οικονομίας μας καταστρέφοντας τον παραγωγικό δυναμισμό της χώρας, εμείς σπεύδουμε να πλειοδοτήσουμε σε καταστροφή. Aν το ευρωπαϊκό «διευθυντήριο» και το δυσώνυμο ΔNT θέλουν την ανάταξη της ελλαδικής οικονομίας με όρους βίαιης απαξίωσης, εμείς τους προσφέρουμε, σαν ανεγκέφαλοι κρετίνοι, έτοιμη στο πιάτο την απαξίωση.
Eίναι κυριολεκτικά παρανοϊκό: Ποιον φαντάζονται ότι ζημιώνουν ή εκβιάζουν οι παντοδαποί κάθε μέρα απεργοί στο χρεοκοπημένο ελλαδικό κράτος; Aπό τους όγκους των σαπισμένων σκουπιδιών στους δρόμους, την καθημερινή παράλυση κάθε κοινωνικού μέσου μεταφοράς, τις δίχως έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας πτήσεις αεροπλάνων, τα κλειστά σχολειά και τα υπό «κατάληψιν» υπουργεία, θίγεται μήπως η «Tρόικα», δυσχεραίνεται στο παραμικρό η απάνθρωπη πανουργία του ΔNT; Mήπως ταλαιπωρούνται, έστω και ελάχιστα, οι αχρείοι εγκληματίες της επαγγελματικής πολιτικής στη χώρα μας; Oι απεργίες βασανίζουν μόνο το κοινωνικό σώμα και προπάντων τη φτωχολογιά, τον ανήμπορο, αδύναμο πολίτη. Eίναι μια στυγνή, σαδιστική ομηρεία ανθρώπων από αδίστακτους συνανθρώπους.
Bασανισμός άσκοπος, βία τυφλή, δίχως ίχνος λογικής επιδίωξης: Eνας κράτος που, από μέρα σε μέρα, απλώς αναβάλλει τη γενική «στάση πληρωμών», απαιτούν οι απεργοί να συντηρήσει κραυγαλέας αδικίας προνόμια. Δεν ζητούν ακατανομή δίκαιη των ψιχίων πια του κρατικού κορβανά, απαιτούν άθικτες τις δικές της κάθε συντεχνία προνομίες. Aκυρώνουν κάθε ενδεχόμενο κοινωνικής συνοχής, συντονισμένης αντίστασης στον κοινό εφιάλτη.
Πρέπει και μπορεί να οργανωθεί αντίσταση στον εφιάλτη που ζούμε. Aλλά ο τρόπος, η πρακτική της αντίστασης δεν μπορεί να είναι η απεργία. Eίναι άλλη η λογική της απεργίας, άλλες οι προϋποθέσεις για να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Tο δηλώνει η ίδια η σημασία της λέξης: Aπέχω από το έργο, διακόπτω την εργασία, σταματώ την παραγωγή, για να ζημιωθεί ο ιδιοκτήτης του παραγόμενου προϊόντος και να εξαναγκασθεί σε ικανοποίηση των αιτημάτων μου. Oμως, όταν εργοδότης είναι το σύνολο κοινωνικό σώμα και το παραγόμενο (προϊόντα ή υπηρεσίες) είναι κοινό, κοινωνούμενο αγαθό, όταν ο εργαζόμενος έχει δεχθεί (με την υπογραφή του ή και με όρκο) να βιοπορίζεται υπηρετώντας το κοινωνικό σύνολο, τότε ο απεργιακός εκβιασμός γίνεται λογικά αντιφατικός, ανατρεπτικός των όρων λειτουργίας της συλλογικότητας. Γι’ αυτό και υπάρχουν νόμοι που οριοθετούν την απεργία των δημόσιων λειτουργών, υπάρχουν δικαστήρια που κρίνουν πότε μια απεργία είναι «παράνομη και καταχρηστική».
Mε τους όρους της ρεαλιστικής, όχι ρητορικής δημοκρατίας, δεν χωράει επιείκεια, ούτε οίκτος για τη σαδιστική ιδιοτέλεια, τη μεθοδικά οργανωμένη αντικοινωνική συμπεριφορά: Oι δημόσιοι λειτουργοί που απεργούν παράνομα και καταχρηστικά, απολύονται. H αυτονόητη απόλυσή τους είναι κοινωνική κατάκτηση ασύγκριτα πρωταρχικότερη από το δικαίωμα της απεργίας. Aυτή τη στοιχειώδη λογική της δημοκρατίας παραβιάζει και ατιμάζει η φασιστική λογική της κομματοκρατίας, τριάντα χρόνια τώρα, στην Eλλάδα – δεν απολύει ποτέ κανέναν εκβιαστή.
Για να βρεθούν άλλοι τρόποι κοινωνικής αντίδρασης στον σημερινό εφιάλτη, τρόποι διαφορετικοί από την απεργιακή αυτοκαταστροφή, χρειάζεται πρωταρχικά να ξεκαθαριστούν οι στόχοι: Tι θέλουμε ως κοινωνία να απαιτήσουμε, τι ακριβώς ζητάμε. Kαι η λογική (μοναδική δυνατότητα συν-εννόησης) λέει: Nα αποσυρθούν πάραυτα από τη διαχείριση της καταστροφής οι κυρίως υπαίτιοι και φυσικοί αυτουργοί της καταστροφής, οι επαγγελματίες κομματάνθρωποι και κάθε παρακεντές των σιχαμερών τους μαγειρείων. Θέλουμε μια υπηρεσιακή κυβέρνηση σοφών της οικονομίας, της διοίκησης, της διπλωματίας, να διαχειριστούν αναδημιουργικά την καταστροφή και να οδηγήσουν τη χώρα σε Συντακτική Eθνοσυνέλευση για καινούργιο Σύνταγμα απελευθέρωσης από τον ζυγό της κομματοκρατίας.
Aυτοί είναι οι στόχοι που υπαγορεύει η λογική των κοινωνικών (όχι συντεχνιακών) προτεραιοτήτων. H ίδια λογική που αποκλείει ως μέσο επιδίωξης και των αγιότερων στόχων την αυτοκτονική απεργία, την οποιαδήποτε μίμηση μεθόδων, νοοτροπίας και ήθους των σημερινών συνδικαλιστών του δημοσίου, τυράννων του κοινωνικού σώματος. Aν είναι ξεκάθαροι οι στόχοι, ξεκάθαρο και το τι πρέπει οπωσδήποτε να αποφευχθεί, τότε μόνο η κοινωνική δυναμική θα γεννήσει τις συγκεκριμένες πρακτικές, τους τρόπους και τα μέσα για να επιτευχθούν οι στόχοι. Kάθε a priori υπόδειξη εύκολα γλυστράει στην ηθικολογία ή σε ουτοπικούς ψυχολογικούς συνεπαρμούς. Nα υποδείξεις λ.χ. φανατισμένο πείσμα για σοβαρή δουλειά με αυτο-οργάνωση των εργαζόμενων σε κάθε πτυχή της κρατικής μηχανής, ή μια απεργία πείνας δεκάδων χιλιάδων πολιτών, με θυσιαστική ετοιμότητα, στο Oλυμπιακό Στάδιο, είναι μόνο άγονα γεννήματα του μυαλού.
Mόνο ξεκάθαροι στόχοι επιδιώξεων και αποφυγών ενδέχεται να γεννήσουν τρόπους δράσης.

Πηγή: εφημερίδα «Η Καθημερινή», 23 Οκτωβρίου 2011
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_23/10/2011_460288

26.10.11

Μήπως να ξανασκεφτούμε;


Καλά μεσάνυχτα Έλληνες



ΠΡΟΣΩΠΑ
Καλά μεσάνυχτα Έλληνες
Αχιλλέας Βλάχος*


Ανήκω στη γενιά των 35ρηδων, είμαι ελεύθερος επαγγελματίας και προσπαθούσα μέχρι πρότινος να δημιουργήσω μια αξιόλογη οικογένεια, σύμφωνα με τα πρότυπα των γονιών μας σε μια πιο εξελιγμένη έκδοση.
Σπίτι επιπλωμένο, δουλειά υποσχόμενη, δυο αυτοκίνητα, μια μηχανή μεγάλου κυβισμού, οικιακές συσκευές τελευταίας τεχνολογίας, τηλεόραση 50’’, αποκωδικοποιητές με τεράστια πιάτα, σκύλο στο σπίτι -λυκόσκυλο βέβαια, φύλακας πιστός να τα προσέχει όλα αυτά και αρκετά πράγματα ακόμα που δηλώνουν τη βλακεία που με (μας) διακατέχει τα τελευταία 10-12 χρόνια.
Η Ελλάδα μας δεν βρίσκεται σε κρίση.
Η Ελλάδα μας έχει τον ομορφότερο ήλιο και θάλασσα στον πλανήτη όπως έλεγε και ο Ελύτης. Δάση και τοπία απαράμιλλης ομορφιάς και κάλλους. Το πιο σύνθετο και αρμονικό σύμπλεγμα νησιών στον κόσμο με απίστευτη βιοποικιλότητα. Ιδανικό κλίμα αγκαλιάζει την Ελλάδα μας εκατομμύρια χρόνια τώρα.
Συνθήκες διαβίωσης που δύσκολα μπορούν να περιγραφούν με λέξεις. Άνθρωπος-φύση σε απίστευτο συνεταιρισμό.
Πλούσια ιστορία που μουσεία και οικονομίες σε όλον τον κόσμο ζουν από τα εκθέματα του ελληνικού πολιτισμού.
Η Ελλάδα μας ΔΕΝ βρίσκεται σε κρίση.
Οι Έλληνες βρισκόμαστε σε κρίση. Όλοι μας προσπαθήσαμε να πάρουμε- άλλος λίγο, άλλος πολύ- από την ωραία πίτα των ωραίων χαρτονομισμάτων euro που μας προσφέρθηκε από τους ευρωπαίους φίλους μας ώστε να εκσυγχρονιστούμε και να προοδεύσουμε.
Να διοργανώσουμε Ολυμπιακούς Αγώνες, να φτιάξουμε αεροδρόμια, δρόμους, γέφυρες, ανώγεια και κατώγια.
Και τι φτιάξαμε; Τίποτα!
Οι ευρωπαίοι φίλοι μας τα φτιάξανε. Το ξέρανε ότι αυτοί θα τα φτιάξουνε και θα τα καρπώνονται. Και εμείς το ξέραμε. Εμείς οι Ελληνες φτιάξαμε τα σπίτια μας και μόνο αυτά χωρίς να μας ενδιαφέρει τίποτα άλλο.
Πήραμε τα δάνεια μας από τους φίλους μας τραπεζίτες, συμπληρώσαμε και από το αποθεματικό των γονιών μας που οι άνθρωποι τα φυλάγανε για μια δύσκολη στιγμή, κάτσαμε και σε έναν μισθό επάνω και είπαμε χαϊδεύοντας την κοιλίτσα μας: “Καλά είμαστε”.
Καίγονται τα δάση; Ρυπαίνεται η θάλασσα; Ξένοι φίλοι επενδυτές αγοράζουν τα νησιά της Ελλάδας; Γερμανοί, Αγγλοι, Γάλλοι, Πορτογάλοι εκμεταλλεύονται τον ήλιο μας με φωτοβολταϊκά και τα καρπώνονται;
Κινέζοι παίρνουν λιμάνια; Γερμανοί αεροδρόμια; Γάλλοι δρόμους;
Ξένοι δημοσιογράφοι χλευάζουν τον πολιτισμό μας;
Δεν μας ενδιαφέρει, είπαμε. Εγώ παίρνω τον μισθό μου, είμαι χλιδάτος, με λίγα λόγια απέξω από το σπίτι μου και ας είναι δέκα πόντους.
Μόνο που τώρα ήρθε και η σειρά μας. Ήρθαν να μας πάρουν και τα σπίτια μας και το μισθό μας. Αυτό ήταν. Αγανακτήσαμε, φωνάξαμε, αναστατωθήκαμε. Γιατί; Γιατί μπήκανε στο σπίτι μας. Δεν μας νοιάζει τίποτα άλλο.
Και ξαφνικά εμείς οι Ελληνες, όπως αυτοαποκαλούμαστε, με τις σημαίες στα χέρια, με την ορθοδοξία στα πλακάτ, με ωραία και πιασάρικα συνθήματα, χυθήκαμε στους δρόμους, συναντηθήκαμε με συμπατριώτες μας (τους γνωρίσαμε κιόλας γιατί μας ήταν άγνωστοι, μην πω αδιάφοροι), στις μεταξύ μας συζητήσεις (συνήθως στα καφέ με φρέντο 4 ευρώ) ανακαλύψαμε κοιτάσματα πετρελαίου, ουρανίου, θείου, θείας, μανιτάρια σε δύσβατες πλαγιές, εναλλακτικές μορφές ενέργειας, πράσινη ανάπτυξη μέχρι και φυσικό αέριο ακούστηκε.
Άλλοι, λέγανε να πάμε μετανάστες στο Βούπερταλ για μια καλύτερη ζωή.
Για να μην γίνομαι κουραστικός και στενοχωριέμαι γιατί η αλήθεια πονάει (πάντα πόναγε), μια λέξη θα πω: Περαστικά μας, ολόψυχα, κύριοι.
Τώρα αρχίζει σκληρό ροκ με μουσική που δεν επιλέγουμε εμείς, αλλά οι φίλοι μας ευρωπαίοι. Αυτό που χρόνια επιδιώκουν το πετύχανε χωρίς να πέσει ούτε ένας Ελληνας κάτω μαχόμενος.
Μας πήρανε την Ελλάδα μας. Αυτόν τον τόπο που μόνο οι προηγούμενοι από μας αγαπήσανε. Όχι εμείς.
Εμείς αγαπήσαμε τα σπίτια μας και τον σκύλο μας. Οι προηγούμενοι τους στέλνανε στην θάλασσα εάν θυμάται κανείς.
Γιατί πλέον τα βιβλία δεν γράφουν αυτές τις αηδίες. Οι τηλεοράσεις δεν τα παίζουν πια. Δεν είναι πιασάρικα.
Η Τζούλια, ναι, είναι θέμα. Η πατρίδα μας δεν είναι. Πάνε και οι παρελάσεις, σταματήσανε. Μην τυχόν και απροσανατολιστούμε.
Η κηδεία έγινε. Εμείς δεν το πήραμε χαμπάρι. Το μνημόσυνο κοντεύει. Και όπως κάνουν όλοι οι γνήσιοι λιποτάκτες, εμείς οι νεο-έλληνες την κάνουμε. Πάμε να φύγουμε να βρούμε άλλους τόπους. Καλύτερους. Θα προσαρμοστούμε. Εύκολα. Το έχουμε ξανακάνει.


Καλά μεσάνυχτα.


*Ο κ. Αχιλλέας Βλάχος είναι Μηχανικός Η/Υ
Πηγή: ειδησεογραφικό site nooz.gr, 12 Οκτωβρίου 2011 («Μένουμε ή όχι στην Ελλάδα της κρίσης;»)
http://www.nooz.gr/prosopa/feigo-i-menouuuuu

Ομορφιά!





http://www.flickr.com/photos/muraglia/6261516211/in/φωτοστρεαμ
Giulia Muraglia
http://muraglia.tumblr.com/ 

Σήμερα έκανα πως δεν είδα



Bits and Pieces
Άρης Δημοκίδης
Σήμερα έκανα πως δεν είδα.
Την τραγική μας πραγματικότητα

Σήμερα έκανα πως δεν είδα.
Ίσως η πιο δυνατή, συγκλονιστική εξομολόγηση από τότε που ξεκίνησε η στήλη του Lifo.gr Εξομολογήσεις. Απλή, σύντομη και περιεκτική.



Την έγραψε κάποιος χτες, στις 11 το βράδυ.

Πηγή: Lifo.gr, 14 Οκτωβρίου 2011
http://www.lifo.gr/team/bitsandpieces/26994

Αξίζει να προσπαθήσουμε για κάτι;



EDITORIAL
Στα κύματα.
Αξίζει να προσπαθήσουμε για κάτι, ή είναι η ώρα της βίας και της εκδίκησης;
Στάθης Τσαγκαρουσιάνος

Υπάρχει γύρω τόση ρευστότητα, που δεν έχει πια νόημα να γράφεις. Δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει. Σαν χώρα, σαν πόλη.
Τα λόγια έχουν νόημα όταν ακόμα μπορείς να επηρεάσεις την πορεία των πραγμάτων. Νομίζω όμως ότι το παίγνιο έχει κριθεί: είναι η εξαθλίωση μιας χώρας, η εκτέλεση των κατοίκων της. Μπορείς να θυμώσεις, να φωνάξεις, να τα κάψεις - δεν είναι μικρό πράγμα η εκτόνωση, πολλές φορές ισοδυναμεί με τη ζωή την ίδια. Κι ακόμα πιο πολύ, μπορείς να ικανοποιηθείς απ’ το αίσθημα της εκδίκησης: να δεις όσους πολιτικούς σ’ εξαθλίωσαν στη φυλακή, διαπομπευμένους.
Όλα αυτά είναι λογικά και σ’ έναν βαθμό αναμενόμενα. Αλλά δεν απαντούν σε αυτό: μπορεί να γεννηθεί ένα νέο πολιτικό σχήμα που να μην είναι διεφθαρμένο, υποκριτικό ή αναχρονιστικό - όπως τα υπάρχοντα; Και το κυριότερο: μπορεί να γίνει κάτι, έστω τώρα, έστω την ύστατη στιγμή, που να κάνει την επερχόμενη δυστυχία των ανθρώπων μικρότερη; Δεν έχω ακούσει κανέναν που ν’ απαντάει χειροπιαστά σε αυτά τα ερωτήματα. Όλοι μιλούν για εκδίκηση ή για ουτοπίες. Κατανοητό. Αλλά και λίγο.
Είμαστε τόσο κουρασμένοι με αυτό το μαρτύριο της σταγόνας, που ώρες ώρες λέμε: ας καούν όλα, ας χρεοκοπήσουμε μια ώρα αρχύτερα - μπας και γυρίσουμε σελίδα. Δεν είναι τόσο απλό! Αυτή η χειρονομία εξέγερσης προϋποθέτει πολλή πείνα, πολλές ακυρωμένες ζωές. Από την άλλη, αφού το τρένο της λογικής και της οικονομίας εκτροχιάστηκε, γιατί να μη δοκιμάσουμε τη φαντασία και τα όνειρα; Για να μη χάσουμε τις αλυσίδες μας;
Κάθε Τετάρτη ή Πέμπτη που το Σύνταγμα κλείνει, απλώνεται ένα ψίθυρος εκκωφαντικός: «Σήμερα θα καεί το σύμπαν!». Αλλά εγώ σκέφτομαι, είτε καεί είτε δεν καεί, η ζωή μας κάηκε ήδη. Θα ήθελα πολύ να δω τους υπουργούς του Μεγάλου Πλιάτσικου (που τώρα κρύβονται στις αηδιαστικές νεοπλουτικές κρύπτες τους, σιωπώντας) να τιμωρούνται παραδειγματικά. Αφού η δικαιοσύνη τούς σκέπει με το λερωμένο πέπλο της, ευχαρίστως θα τους έβλεπα να σέρνονται σε λαϊκά δικαστήρια, σε ηθικές λαιμητόμους. Αλλά, ποιος θα δώσει πίσω στους ανθρώπους τα χρόνια της σκληρής δουλειάς τους που εξατμίστηκαν; Το σπίτι που τους πήραν οι τράπεζες; Τον ύπνο που έχασαν;
Κανείς.
Εκτός κι αν στα χαλάσματα γεννηθεί κάποιο νέο είδος αλληλεγγύης.


Πηγή: περιοδικό LIFO, τ. 265, 18 Οκτωβρίου 2011
http://www.lifo.gr/mag/columns/4318

Όπου η παιδεία δεν είναι προτεραιότητα…



Editorial
Όπου η παιδεία δεν είναι προτεραιότητα…
Αγάπη Τσακπίνογκλου



Όπου η παιδεία δεν είναι προτεραιότητα, η υγιής ανάπτυξη και το μέλλον της χώρας τίθενται υπό έντονη αμφισβήτιση. Όπου η παιδεία δεν είναι φάρος ενός κοινού τόπου συνάντησης, το σκοτάδι καραδοκεί να σκεπάσει με φούμο κάθε αχτίδα αλήθειας. Όπου η παιδεία δεν θεωρείται αγαθό πρώτης ανάγκης, οι placebo ειδήμονες σκαρφαλώνουν στο θρόνο της παρακμής και κυβερνούν επικίνδυνα. Επιτρέψαμε στους λαοπλάνους δημαγωγούς να μεταλλάξουν την ελευθερία της σκέψης σε ξέφρενη ελευθεριότητα άνευ ορίων, επιτρέψαμε στην ασυδοσία, στη διαφθορά, στη λαμογιά, στη διαπλοκή, στην οκνηρία, στην αμάθεια, στην ποταπότητα, στη ματαιοδοξία να γίνουν βασικές αρχές μιας πετυχημένης ζωής, στεφανώνοντας με τσίγκινα στέμματα, πρότυπα ανάξια και τιποτένια· επιτρέψαμε η μάθηση να γίνει ειρωνικό σχόλιο στα χείλη ανεγκέφαλων καραγκιόζηδων, επιτρέψαμε η γνώση να χαμηλώνει κεφάλι μπρος στον χλευασμό των άξεστων καθοδηγητών, επιτρέψαμε η γλώσσα μας να καταστραφεί στα χέρια και στα γραπτά αδιανόητων κενόδοξων, τάχα μου εκσυγχρονιστών. Και τώρα, χωρίς πολεμοφόδια, χωρίς σθένος, χωρίς πίστη, καλούμαστε να συναντήσουμε την αλήθεια. Η αλήθεια είναι η μόνη μας ελπίδα, γιατί τότε μόνον η ζωή θα έχει βρει το νόημά της κι εμείς το δρόμο μας. Όσο λοιπόν γρηγορότερα απομακρυνθούμε από κάθε είδους απαξία και φαυλότηταα, τόσο γρηγορότερα θα τα καταφέρουμε.
Καλή δύναμη σε όλους εμάς τους Έλληνες!

Πηγή: περιοδικό “Maison & Decoration”, τ. 113, 23 Oκτωβρίου 2011
Η κα Αγάπη Τσακπίνογκλου είναι Διευθύντρια Έκδοσης του περιοδικού

12.10.11

Όλοι μαζί, όπως στα όργια;



ALL WRITE
Όλοι μαζί, όπως στα όργια;
Μια επικίνδυνη αυταπάτη
Κώστας Βαξεβάνης

Ανάμεσα στο πολλά που παράγουν οι πρωτόγνωρες κοινωνικές εξελίξεις είναι και κάποια πλαδαρά, άυλα σχήματα. Μια ανησυχούσα ελαφρότητα παίρνει τη θέση της ελαφρότητας χωρίς ευθύνη. Αφού όλοι ανησυχούμε, όλοι φοβόμαστε, ίσως το «όλοι» να είναι και η απάντηση. «Όλοι μαζί» για να σωθούμε. Για τραγική ειρωνεία, αυτό το σλόγκαν της σωτηρίας ήταν το διαφημιστικό μότο μιας από τις τράπεζες, την εποχή που μας καλούσε «μαζί» να χρεωθούμε, αλλά όχι και «μαζί» να κερδίσουμε. Μια άλλη εταιρεία είχε για σλόγκαν της το «θέλω». Κάπως έτσι, στην αρχή οι λέξεις και μετά η ζωή μας έπαψαν να είναι μια ουσία κι έγιναν κάτι από διαφήμιση. Τα νοήματα έγιναν σποτάκια. Όλες οι ισχυρές έννοιες έχασαν το βάρος τους για να γίνουν προθέματα μιας καμπάνιας. Μέχρι που πιστέψαμε πως ζούμε σε διαφημιστική καμπάνια. Με ευτυχισμένες νοικοκυρές να πετάνε στον αέρα κουβάδες απ’ τη χαρά τους, κομψευόμενους τριαντάρηδες να φοράνε κουστούμι για ν’ αλείψουν μια φέτα Βιτάμ κι ευτυχισμένους σύγχρονους Τζον Μπόι να τρέχουν προς το λιβάδι στο οποίο δεν υπήρχε πια μικρό σπίτι, αλλά πολυκατοικία.
Και τώρα το «όλοι μαζί» πασχίζει να ξαναγίνει κοινωνική συμφωνία. Στις ομιλίες του πρωθυπουργού μπορείς να το μετρήσεις πάνω από δέκα φορές, ενώ στα γραπτά του Μίμη Ανδρουλάκη είναι το απαραίτητο συνοδευτικό του «πατριωτισμού». Ακόμη και στα μεσημεριανά των καναλιών, το «μαζί» εχει γίνει σαν τη σιλικόνη, κρέμεται από τα χείλια των παρουσιαστριών.
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ιστορική απάτη από το «όλοι μαζί». Η ιστορία ποτέ δεν κινήθηκε με ατμομηχανή τους πάντες. Ναι, οι μάζες και το «μαζί» αποτέλεσαν την ιστορική οντότητα, το τρένο, αλλά ποτέ δεν κίνησαν την ιστορία, όπως μας αρέσει να πιστεύουμε. Αντιθέτως, η ιστορία κινήθηκε πάντα από τις αντιθέσεις και τις ανάγκες της. Όπως ακριβώς οι άνθρωποι.
Στην ιστορία του ελληνικού κράτους αυτό είναι ευδιάκριτο. Το 1821 δεν το έκαναν όλοι μαζί. Εκκλησία και κοτζαμπάσηδες ήταν απ’ έξω. Από το 1821 έως το 1824, στην Ελλάδα έγινε ένας αιματηρός εμφύλιος, τον οποίο κρύβουν τα σχολικά εγχειρίδια. Προκειμένου να χρηματοδοτηθεί, μάλιστα, αυτός ο εμφύλιος, πήραμε το πρώτο δάνειο ως ελληνικό κράτος, του οποίου τα αποτελέσματα βλέπουμε και σήμερα. Το 1940 την εποποιία του «έθνους» δεν την έγραψαν «όλοι». Όταν απελευθερώθηκε η Ελλάδα, πάλι δεν ήταν όλοι μαζί. Οι συνεργάτες των Γερμανών έγιναν επίσημες κυβερνήσεις και πολλοί απ’ αυτούς που τους πολέμησαν «ανθέλληνες». Τη χούντα, πάλι, δεν την πολέμησαν όλοι μαζί. Αν στην Ελλάδα υπήρχαν τόσοι αντιστασιακοί όσα τα μετάλλια που μοιράστηκαν, τότε θα ήμασταν σήμερα μια αξιοπρεπής χώρα. Και αν όλοι μαζί νοιαζόμασταν για το μέλλον μας, σήμερα θα είχαμε πραγματικά μέλλον. Άρα, μαζί δεν ήμασταν ποτέ.
Η απαίτηση για μια συσπείρωση που θα έχει όλα τα στοιχεία μιας συναισθηματικής ομογενοποίησης των πάντων, ενός πολιτικού αυγοτάραχου, που θα έλεγε και η Μαρίκα Μητσοτάκη, είναι μια οφθαλμαπάτη που θέλει να βλέπει για νερό την έρημο των ιδεών και των οραμάτων. Το «όλοι μαζί» έχει ειλικρίνεια κι ενιαίο σκοπό ίσως μόνο στα όργια. Στην κοινωνία και την πολιτική είναι γεμάτο σκοπιμότητες.
Όλοι μαζί για μια κυβέρνηση που θα κάνει ό,τι δεν έκανε ο καθένας χώρια; Όλοι μαζί, δηλαδή οι τραπεζίτες με τα θύματά τους; Αυτός που θέλει ν’ αλλάξει τα πάντα με αυτόν που δεν θέλει ν’ αλλάξει τίποτα; Τι είναι αυτό στο οποίο θα συμφωνήσουμε;
Πάρτε, για παράδειγμα, τον πατριωτισμό. Όλοι θεωρούν τον εαυτό τους αξιωματικά πατριώτη. Πόσο πατριώτης είναι αυτός που σηκώνει τη σημαία, αλλά δεν πληρώνει τον φόρο του, με το επιχείρημα έστω πως δεν πληρώνουν οι «μεγάλοι»; Πόσο πατριώτης είναι αυτός που διαμαρτύρεται πως ξεπουλιέται η ελληνική επικράτεια, όταν ο ίδιος έχει εγκαταλείψει την επικράτεια που του ανήκει: το χωράφι του;
Δεν μπορούμε να πάμε «όλοι μαζί». Μπορούμε και πρέπει ν’ ανακαλύψουμε ξανά τις συλλογικότητες. Να περάσουμε από τον ευδαιμονικό εγωκεντρισμό στην κοινωνική ευθύνη. Αλλά το ζητούμενο δεν είναι να πάμε όλοι μαζί. Ίσως είναι καιρός να πορευτούμε όλοι μόνοι μας και μέσα μας, ώσπου ν’ ανακαλύψουμε με ποιους πρέπει να πάμε. Και σίγουρα ποιους θ’ αφήσουμε.
Το «όλοι μαζί» είναι ένα συνθηματικό μόρφωμα που προσθέτει αυταπάτες, αφαιρεί ευθύνες, πολλαπλασιάζει τους κινδύνους και στο τέλος διαιρεί το πραγματικά «μαζί». Για να είμαστε μαζί πρέπει ο καθένας να είναι απέναντι στον εαυτό του και τις ευθύνες του. Να ξεκαθαρίσει τι είναι αυτό που θέλει και τι έχει πραγματικά αξία. Διαφορετικά, θα δημιουργήσει μια υποκριτική ομοψυχία παρελάσεων. Όπου όλοι θα είναι εθνικά υπερήφανοι με μία έννοια τσαρουχιού, οι παρελαύνουσες θα φοράνε μίνι και γόβες και τη σημαία, τελικώς, θα την κρατάει κάποιος Αλβανός που διαπρέπει.

Η εκπομπή του Κώστα Βαξεβάνη «Το κουτί της Πανδώρας» προβάλλεται από τη ΝΕΤ.

Πηγή: περιοδικό “Lifo”, τ. 266, 12 Οκτωβρίου 2011
http://www.lifo.gr/mag/columns/4290


6.10.11

Ω γενιά των απόλυτα ικανοποιημένων…



Χαιρετισμός

Έζρα Πάουντ

Ω γενιά των απόλυτα ικανοποιημένων απ΄τον εαυτό σας
και των απόλυτα αναστατωμένων
είδα ψαράδες να τρώνε στην εξοχή μες στη λιακάδα,
τους είδα μ΄ ανοικοκύρευτες οικογένειες,
είδα τα χαμόγελά τους γεμάτα δόντια
κι άκουσα το αυθόρμητο γέλιο τους.
Κι εγώ είμαι πιο ευτυχισμένος από εσάς,
κι αυτοί ήσαν πιο ευτυχισμένοι από μένα˙
και τα ψάρια κολυμπάνε στη λίμνη
και δεν έχουν ούτε ρούχο δικό τους.

Μετάφραση Ηλία Κυζηράκου
Εκδόσεις Δωδώνη

Φωτογραφία: Βούλα Παπαϊωάννου, Μουσείο Μπενάκη

Ο Νεοέλλην ξεσπαθώνει



ALL WRITE
Ο Νεοέλλην ξεσπαθώνει.

Σαν τα κακομαθημένα παιδιά κουβαλήσαμε ως σήμερα το καταστροφικό πείσμα και την άρνηση
Κώστας Βαξεβάνης

«Η μοναδική σημαντική Ελλάδα είναι αυτή που βρίσκεις στα μουσεία», λέει ένας φίλος. Στιβαρή, καλαίσθητη, νικήτρια απέναντι στον χρόνο, όμορφα νικημένη απ’ τις ανθρώπινες αδυναμίες που έφτασε να θεοποιήσει. Μερικές φορές σκέφτομαι πως το βάρος αυτής της κληρονομιάς ήταν πολύ δύσκολο να το σηκώσουμε. Πού να σηκώσεις όλο αυτό το πνεύμα που βάραινε όσο οι Κούροι; Πού ν’ αντέξεις όλη αυτή την αρχαία οξείδωση να σε λερώνει με την ευθύνη;
Το βάρος αυτής της Ελλάδας αντικατέστησε ο όγκος του εθνικού μύθου. Πολλοί βεβαίωναν πως η Ελλάδα δεν πεθαίνει ποτέ. Πως μπορεί ν’ αναγεννιέται από τις στάχτες της. Πως είναι η αγαπημένη του ενός και μοναδικού Θεού, το επίκεντρο της ιστορίας και, κατά προέκταση, του σύμπαντος. Όλα αυτά την ώρα που οι πάντες, για λόγους ανεξήγητους, αλλά σίγουρα υπαρκτούς, επιβουλεύονται αυτό το μοναδικό μυγόχεσμα στον χάρτη που λέγεται Ελλάδα. Αυτοί οι εθνικοί μύθοι δεν ήταν απλώς η συνήθης προσπάθεια όλων των λαών -κυρίως των Βαλκανίων- να τοποθετούν τον εαυτό τους ακριβώς στον ομφαλό της παγκόσμιας αναγκαιότητας αλλά κι ένα άλλοθι. Πίσω από την αναγεννημένη Ελλάδα των δικέφαλων αετών και των πολεμικών ιαχών, κρύφτηκαν οι Έλληνες των πραξικοπημάτων, του δωσιλογισμού και της προδοσίας. Οι συνεργάτες των Γερμανών έγιναν επίσημες κυβερνήσεις και μπόρεσαν με άνεση ν’ αναδιαμορφώσουν την εικόνα τους. Εθνικοφρονηματική, πατριωτική, υπερήφανη κι ετοιμοπόλεμη. Αδύναμη, όμως, πάντα απέναντι στην ιστορική έρευνα.
Ανάμεσα στην καταγωγή και τον εθνικό μύθο σφυρηλατήθηκε η «εθνική» συνείδηση. Αυτή η συνείδηση έγινε το υποκατάστατο της κοινωνικής συνείδησης. Δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου, όταν ο Γιέχαρτ, ένας Γερμανός φίλος που μ’ επισκέφθηκε στην Αθήνα, με ρώτησε γιατί οι Έλληνες περνάνε με κόκκινο και οδηγούν μεθυσμένοι, πώς του απάντησα, με την επιπολαιότητα της νεότητας και τη σιγουριά της καταγωγής: «Άσε, ρε φίλε, τι να μας πείτε κι εσείς, που όταν κατεβήκατε από τα δέντρα εμείς πάσχαμε ήδη από χοληστερίνη».
Σαν τα κακομαθημένα παιδιά των παλιών καλών οικογενειών, με καταγωγή αλλά και ξεπεσμό, κουβαλήσαμε ως σήμερα το καταστροφικό πείσμα και την άρνηση. Ξανανακαλύπτουμε έναν εθνικό μύθο, αλλά με το κεφάλι προς τα κάτω. Μπορεί να μη διαπρέψουμε νομοτελειακά, αλλά αυτό οφείλεται στο ότι οι άλλοι μας επιβουλεύονται. Έχουν φτιάξει με τα χειρότερα υλικά το μέλλον μας. Δεν μας αφήνουν να προκόψουμε.
Έχουμε φτιάξει έναν Νεοέλληνα που θέλει να φταίνε οι άλλοι. Που αντιμετωπίζει την κριτική ως επίθεση και τον προβληματισμό ως απειλή της ίδιας της ταυτότητάς του. Έχουμε φτιάξει έναν Νεοέλληνα που ζει την πιο αντιδιαλεκτική αντίφαση: από τη μια θεωρεί τον εαυτό του σημαντικό υποκείμενο της ιστορίας (αφού όλοι τον επιβουλεύονται και όλοι τον χτυπάνε), αλλά, από την άλλη, θεωρεί πως ο ίδιος, ως τέτοιο σημαντικό υποκείμενο, δεν έχει καμιά ευθύνη για την Ιστορία που γράφει. Ένας ξένος παρατηρητής θα μπορούσε πολύ πρόχειρα να του καταδείξει την ευθύνη για την ανάδειξη τριών οικογενειών που αποτελούν τους στυλοβάτες της ελληνικής σύγχρονης ολιγαρχίας. Όχι μόνο κυβερνούν, αλλά διαθέτουν και το ίδιο πολιτικό μοτίβο που αποδίδει ευθύνη στον προηγούμενο που κυβέρνησε για το χάλι της χώρας.
Η δημιουργία του Νεοέλληνα -γι’ αυτούς που θα βιαστούν να πουν πως το θέμα δεν είναι αυτό, αλλά οι πολιτικές- είναι ακριβώς ένα στοιχείο πολιτικής. Ξεκίνησε ως παράγωγο των πολιτικών που εφαρμόστηκαν και σήμερα είναι ο πυρήνας τους. Η πελατειακή πολιτική και το ρουσφέτι δεν θα υπήρχαν, αν δεν υπήρχαν σταθεροί πελάτες, αλλά σκεπτόμενοι πολίτες. Ο φαύλος κι ανέντιμος κύκλος του δικομματισμού δεν είναι ένα μπλεγμένο κουβάρι, αλλά μια απλή κλωστή, που στη μια άκρη υπάρχει ο βουλευτής και στην άλλη ο βολευόμενος.
Ο Νεοέλληνας, βέβαια, δεν φταίει σε τίποτα. Έχει τη μαχητικότητα να κάψει ένα πανεπιστήμιο επειδή δεν είναι καλό πανεπιστήμιο, αλλά όχι ν’ αρνηθεί την αδικία που βγάζει κακούς καθηγητές, υπουργούς και φοιτητές. Ο Νεοέλληνας βλέπει πάντα το τυρί που υπάρχει προκλητικό, αλλά ποτέ τη φάκα.
Κι έχει πρόχειρη τη σημαία που θα σηκώσει μπροστά στις μεγάλες εθνικές απειλές, δηλαδή τον υποβιβασμό της ομάδας, την αδικία στη Γιουροβίζιον ή την ώρα που δέρνει αυτόν με τον οποίο διαφωνεί. Ο Νεοέλληνας είναι το μεδούλι στη ραχοκοκαλιά του σύγχρονου κράτους που δηλώνει πως απεχθάνεται. Αν σπάσει αυτή η ραχοκοκαλιά, φοβάται πως θα τελειώσει και ο ίδιος.
Έχουμε φτιάξει έναν Νεοέλληνα και τον φυλάμε ως κόρη οφθαλμού γιατί είμαστε εμείς. Και κάπου κάπου ξεσπαθώνουμε, γιατί αυτό ακριβώς είναι ο Νεοέλληνας.
Πριν από μερικά χρόνια γνώρισα τον γνωστό ψυχίατρο, καθηγητή του Χάρβαρντ, Πέτρο Σιφναίο. Του είχα ζητήσει να μου κάνει το πορτρέτο του Νεοέλληνα. Ήταν τη χρονιά που είχε συλληφθει ο Οτσαλάν κι ήταν σ’ εξέλιξη ο πόλεμος στο Κόσοβο. Με κοίταξε με πραγματική απορία και μου είπε: «Τι να σου πω, παιδί μου. Όταν είχα έρθει τον Νοέμβριο στην Ελλάδα, συνέλαβαν τον Οτσαλάν, και όλοι φώναζαν “Οτσαλάν, Οτσαλάν”. Τον Μάιο όλοι φώναζαν “Μιλόσεβιτς, Μιλόσεβιτς”. Τώρα που είναι Ιούλιος όλοι φωνάζουν “διακοπές, διακοπές”». Κανένας σήμερα δεν αναρωτιέται τι έγινε ο Οτσαλάν. Κανένας δεν μιλάει πια για τον Μιλόσεβιτς.
Όταν τον Ιούλιο με ρώτησαν από ένα ραδιόφωνο τι θα γίνει με το κίνημα των «Αγανακτισμένων», τους είπα για την απάντηση του Σιφναίου. Προχθές, βρήκα έναν φίλο ο οποίος είναι αγανακτισμένος, όπως όλοι, με όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια που κάνουμε παρέα ψηφίζει σταθερά τον δικομματισμό. Τώρα τον βρίζει, όπως και την τρόικα. Είναι της άποψης πως πρέπει να τους διώξουμε όλους. Αφού μου εξέφρασε την αγανάκτησή του, με ρώτησε με αγωνία αν θα πάρουμε την 6η δόση. Της τρόικας. Σκοτωθήκαμε τα επόμενα λεπτά. Τόλμησα και τον είπα Νεοέλληνα...

Πηγή: περιοδικό “Lifo”, τ. 265, 6 Οκτωβρίου 2011
http://www.lifo.gr/mag/columns/4267

29.9.11

Η χαμένη τιμή του χλιδόφτωχου



ALL WRITE
Η χαμένη τιμή του χλιδόφτωχου.
Η συντριβή του συστήματος και το τέλος του διεστραμμένου «εγώ»
Κώστας Βαξεβάνης

Χειρότερο απ’ το βλέμμα ενός δαρμένου σκύλου είναι το βλέμμα ενός ανθρώπου σαν δαρμένου σκύλου. Το βλέμμα του φόβου που δεν τον φιλτράρει η λογική, που δεν τον αναιρεί καμιά ελπίδα. Δεν υπάρχει χειρότερος φόβος απ’ τον αόριστο φόβο. Δεν ξέρεις τι πρέπει να φοβάσαι και καταλήγεις να φοβάσαι τα πάντα. Λίγο πριν απ’ το τέλος, φοβάσαι τον φόβο σου και καταλήγεις να φοβάσαι τον εαυτό σου.
Γέμισαν οι δρόμοι τέτοια βλέμματα. Άνθρωποι που δεν ξέρουν τι πρέπει να φοβούνται, σαν τα σκυλιά που περιμένουν το χτύπημα. Πού πάμε; Τι θα μας συμβεί; Κανένας δεν μπορεί ν’ απαντήσει αλλά και κανένας δεν θέλει. Τι κακό θα συμβεί; Θα χάσουμε τη δουλειά μας, το σπίτι; Θ’ αναγκαστούμε να ζήσουμε με λιγότερα; Η τηλεόραση 52 ιντσών δεν θα προσφέρει καμιά απόλαυση; Θ’ αναγκαστούμε να ψάχνουμε στα σκουπίδια; Θα είμαστε υποχρεωμένοι να πίνου- με ρετσίνα με τον γείτονα που δεν γνωρίζουμε καν, όπως σ’ εκείνες τις ταινίες με τον Ρίζο και τη Βλαχοπούλου; Υπάρχει περίπτωση να χτυπήσει η πόρτα και να είναι ο διπλανός που ζητάει ένα λεμόνι; Ποιο απ’ όλα είναι το δικό μας σενάριο;
Δεν είμαι σίγουρος πως η πτώχευση είναι η καταστροφή της Ελλάδας. Προσπαθώ να καταλάβω τι είναι αυτό που θα πτωχεύσει. Η Παιδεία των προσωπικών Πανεπιστημίων και της κομματικής συναλλαγής; Οι εφορίες της διαφθοράς; Τα νοσοκομεία με το φακελάκι; Μήπως θα συντριβεί το πολιτικό μας σύστημα, αυτή η μεγάλη αποθήκη με ψεύτες, φαφλατάδες και ανεπάγγελτους; Θ’ αναγκαστεί ο Δημήτρης Ρέππας να γίνει οδοντογιατρός, ο Καραμανλής δικηγόρος και ο Βενιζέλος αδύνατος; Ποια, αλήθεια, είναι η μεγάλη καταστροφή που φοβόμαστε;
Υπάρχουν πολλά που θα χάσουμε, αλλά δεν ξέρω αν είναι αυτά που δικαιούμαστε και πολύ περισσότερο αυτά που χρειαζόμαστε. Στη γειτονιά μου θα κλείσουν τα 7 καταστήματα μανικιούρ-πεντικιούρ και τα 6 κομμωτήρια και θα μείνει μόνο ο ένας φούρνος που θα πουλάει είδος ανάγκης: ψωμί. Οι κυρίες θα πάψουν να ισορροπούν επικίνδυνα πάνω σε αφόρετες γόβες και τεχνητές επιθυμίες. Οι τράπεζες δεν θα έχουν διακοποδάνεια. Ο Ρέμος δεν θα βρίσκει κανέναν να του ρίξει δυο γαρύφαλλα. Η Φιλιππινέζα δεν θ’ αναθρέφει πια τα παιδιά. Οι σύγχρονες μανάδες ίσως δεν θ’ αναφωνούν «δεν αντέχω», γιατί θ’ ανακαλύψουν τη σημασία και της λέξης και της αντοχής. Τα παιδιά μας, όταν βγάζουν με 10 το λύκειο, θα πηγαίνουν σε κάποια τεχνική σχολή και όχι στο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο του Λονδίνου που αναλαμβάνει να βαφτίσει τους κατιμάδες επιστήμονες με το αζημίωτο.
Ίσως χρησιμοποιούμε το κινητό τηλέφωνο όπως σε όλη την Ευρώπη, για να επικοινωνούμε και όχι για να εξευτελιζόμαστε. Το «ουάου» θα πάψει να είναι το υποκατάστατο του οργασμού στις κουβέντες που ψάχνουν την επιβεβαίωση της ανοησίας. Μπορεί να ψάξουμε περισσότερο τον πραγματικό οργασμό, μαζί με τους κανονικούς ανθρώπους που θα μας κάνουν να τους εκτιμάμε. Θ’ αρχίσουμε να αξιολογούμε ποιος είναι ικανός και χρήσιμος και όχι αναγνωρίσιμος.Οι μανάδες δεν θα ζητάνε αυτόγραφο από την Τζούλια για τις κόρες τους.
Πιο πολύ, νομίζω, θα καταστρέψουμε με τα χέρια μας εκείνο το διεστραμμένο «εγώ» που επιμένει να μας αξιολογεί και να μας συγκρίνει με βάση τις πισίνες, τη μάρκα του αυτοκινήτου και τις κακόγουστες καρό ταπετσαρίες που φοράμε επειδή γράφουν Burberry. Μπορεί να μη θέλουμε πια να γίνουμε πλούσιοι, αλλά ουσιαστικοί. Μπορεί ίσως και ν’ αγαπηθούμε περισσότερο, ανακαλύπτοντας τη συλλογικότητα και το ενδιαφέρον για μια ζωή που είναι κοινή. Οι επιπόλαιοι θα ξαναγίνουν επιπόλαιοι και δεν θα είναι πια τρέντι.
Οι αγρότες θα επιστρέψουν στα χωράφια. Και οι Ουκρανές, που έτρωγαν τις ψεύτικες επιδοτήσεις, στα σπίτια τους. Στα καφενεία των χωριών θα συζητάνε ξανά ποιο παιδί πρόκοψε και όχι ποιο πήγε σε ριάλιτι. Οι DJs, οι image makers, οι κουρείς σκύλων, ίσως χρειαστεί να βρουν μια άλλη δουλειά.
Το σύστημα της αξιολόγησής μας θ’ αλλάξει και ίσως απαιτήσουμε πραγματικά να τιμωρηθούν αυτοί που τα έφαγαν. Παρουσία μας, πάντα. Ίσως δεν ξαναψηφίσουμε εκείνους που μας έφεραν σε αυτήν τη θέση. Και ίσως καταλάβουμε πως τα κοράκια του εξτρεμιστικού καπιταλισμού, που φαίνονταν καναρίνια μέσα από τα κουστούμια και τις τηλεοράσεις, ήταν αυτοί που μας εξαπάτησαν την ώρα που ζαλιζόμασταν με Johnnie Black. Ίσως ψάξουμε για μια πιο δίκαια ζωή, χωρίς να μετράμε την απόδοση δίκιου με τη σύγκριση τραπεζικών λογαριασμών.
Μπορεί ξαφνικά οι καλλιτέχνες ν’ αρχίσουν να παράγουν κι αυτοί, πατώντας σε αυτό που είναι ζωή και όχι στις κρατικές επιδοτήσεις, σαν να πουλάνε βαμβάκι, και στις δημόσιες σχέσεις.
Δεν είμαι σίγουρος πως όλα αυτά είναι κακά. Ναι, θα υπάρξουν χιλιάδες άνεργοι. Θα χτυπηθεί το Δημόσιο. Αυτό που βρίζουμε όλοι πως είναι αντιπαραγωγικό, μας ταλαιπωρεί και δεν μας εξυπηρετεί. Θ’ απολυθούν κάποιοι απ’ αυτούς που μπήκαν με ρουσφέτι, γλείψιμο, αναξιοπρέπεια. Τα επαρχιακά μουσεία της χώρας δεν θα έχουν δέκα κηπουρούς, θα καταργηθούν οι «Οργανισμοί Αναξιοπαθούντων Κορασίδων» και οι «Πολιτιστικοί σύλλογοι για τη σουρεαλιστική προσέγγιση της ζωής του Λάμπρου Κατσώνη». Οι ανύπαντρες κόρες αξιωματικών δεν θα παίρνουν επίδομα. Και όσες απ’ αυτές είναι επώνυμες δεν θα είναι «κατά του γάμου από άποψη», για να παίρνουν το επίδομα.
Φοβάμαι, όπως όλοι. Αλλά θέλω και να συντριβεί ένα σύστημα που αναπαράγει τη σαπίλα. Που βαφτίζει Δημοκρατία τον διεφθαρμενο του εαυτό, Δικαιοσύνη την ατιμωρησία του κι ευτυχία την κενότητα και τον ευδαιμονισμό. Φοβάμαι. Γι’ αυτό θέλω να τελειώνουμε.

Η εκπομπή του Κώστα Βαξεβάνη «Το κουτί της Πανδώρας» προβάλλεται από τη ΝΕΤ.
Πηγή: περιοδικό “Lifo”, 28 Σεπτεμβρίου 2011
http://www.lifo.gr/mag/columns/4245#comments

21.9.11

Ο Προφήτης Ιωνάς

Ο Προφήτης Ιωνάς και η Φάλαινα


24 Σεπτεμβρίου. Μνήμη του Προφήτη Ιωνά

Ο Ιωνάς ήταν προφήτης ο οποίος αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη.
Έζησε τον 8ο αιώνα π.Χ., την εποχή του βασιλιά Ιεροβοάμ του Β’. Ο Θεός τον πρόσταξε να πάει στη Νινευή και να πείσει τους αμαρτωλούς κατοίκους της να μετανοήσουν. Ο Ιωνάς όμως δεν υπάκουσε. Μπήκε σ’ ένα καράβι κι αντί να πάει στη Νινευή, τράβηξε για την Θαρσείς. Τότε, από την οργή του Θεού, ξέσπασε τέτοια τρικυμία, που το πλοίο κινδύνευε να βουλιάξει. Ταραγμένοι, πλήρωμα κι επιβάτες, περίμεναν μοιρολατρικά το χαμό τους. Ο καπετάνιος, πάνω στην απελπισία του, πρότεινε να ρίξουν κλήρο για να δουν ποιος φταίει για το κακό που τους βρήκε. Κι ο κλήρος έπεσε στον Ιωνά, που έτσι ομολόγησε το βαρύ παράπτωμά του απέναντι στο Θεό. Τον έριξαν λοιπόν στη θάλασσα, που αμέσως ηρέμησε και τον κατάπιε ένα τεράστιο κήτος.
Τρεις μέρες έμεινε στην κοιλιά του κήτους και στο διάστημα αυτό προσευχόταν ακατάπαυστα στο Θεό, παρακαλώντας να τον συγχωρέσει. Την τρίτη μέρα το κήτος πλησίασε στη στεριά και τον έβγαλε από το στόμα του. Ο Ιωνάς ευχαρίστησε το Θεό που τον συγχώρεσε και πήγε κατόπι στη Νινευή, όπου κήρυξε στους κατοίκους τη μετάνοια και τους έσωσε. Στον Χριστιανισμό, το συμβάν αυτό αποτελεί προεικόνιση της Σταύρωσης και της τριήμερης Ανάστασης του Χριστού.

Πηγή: Βικιπαίδεια, η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%89%CE%BD%CE%AC%CF%82
Ζωγραφική: St-Takla.org Image: Coptic Art: Jonah and the Whale
http://st-takla.org/Full-Free-Coptic-Books/His-Holiness-Pope-Shenouda-III-Books-Online/06-The-Spirituality-of-Fasting/Rohaneyat-Al-Soum__01-CH1-06-Sawm-Al-Omameyeen.html

18.9.11

Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να μείνουμε άνθρωποι



EDITORIAL
Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να μείνουμε άνθρωποι.

Το καλό παράδειγμα του Λάνθιμου και του Ευθύμη Φιλίππου
Στάθης Τσαγκαρουσιάνος*

Tην περασμένη εβδομάδα ο Λάνθιμος και ο Ευθύμης Φιλίππου πήραν το Βραβείο Σεναρίου στη Βενετία. Κατάφεραν, δηλαδή, μέσα στο γενικό κλίμα παρακμής να προσηλωθούν στην τέχνη τους, να δουλέψουν και να κατορθώσουν κάτι εξαιρετικό.
Τυχαίνει να ξέρω ότι ήταν πολύ δύσκολες οι συνθήκες. Απ’ τον Κυνόδοντα σχεδόν δεν πήραν φράγκο – κακές συμφωνίες πρωτάρηδων. Και οι Άλπεις γυρίστηκαν σε κλίμα άρνησης. Όμως δεν διάλεξαν τη μίρλα, τις καταγγελίες – δεν έχασαν τον χρόνο τους. Αυτή είναι η εποχή μας, σε αυτή την εποχή έπρεπε να δουλέψουν. Αποτέλεσμα: ένας σπάνιος θρίαμβος, την ώρα που η Ελλάδα αυτοκτονεί.
Στις εποχές της μεγάλης κρίσης, οι άνθρωποι στρέφονται (ανάλογα με τον ψυχισμό και την κουλτούρα τους) στην καταστροφή ή στην Τέχνη. Στο μπάχαλο ή στη δημιουργία. Στην εχθροπάθεια ή στον ανθρωπισμό. Το πρώτο είναι εύκολο – η ενστικτώδης κίνηση της μάζας. Το δεύτερο χρειάζεται μεγαλύτερο κόπο, ευθύνη και σχετική μοναξιά.
Δεν κρίνω. Υπάρχουν λόγοι να είναι κάποιος σήμερα μπαχαλάκιας, μνησίκακος, γκρινιάρης. Η κοινωνική ζωή απαξιώθηκε. Όμως θαυμάζω περισσότερο εκείνον που, παρ’ όλα αυτά, ανεβαίνει πίστα. Εκείνον που δεν κολλάει στο καθημερινό τράφικο και κάνει κάτι δημιουργικό και χρήσιμο – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ιδιωτεύει ή αγνοεί τα θέματα της κοινωνίας. Διότι, όπως χόρτασα παρακμή, χόρτασα και αγανάκτηση. Και χρειάζομαι να δω πράγματα να γίνονται (όχι να λέγονται) απ’ όσους έχουν ακόμα μυαλό και χέρι. Πράγματα – όχι ερείπια.
Στην ομίχλη του τώρα, όπου όλοι βρίζουν (πιο δυνατά απ’ όλους: οι on-off προνομιούχοι) και σαν σε όνειρο όλοι τρέχουν μένοντας ακίνητοι, οι ήρωές μου είναι οι σοβαροί, νέοι άνθρωποι, σαν τον Ευθύμη και τον Λάνθιμο. Που λένε λίγα και κάνουν πολλά. Ως εάν δεν αυτοκτονούσε η Ελλάδα. Ως εάν, μετά την τεράστια επιτυχία του Κυνόδοντα, δεν ήταν ακόμα φτωχοί.
Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια στηρίζεται ολόκληρη σε αυτό το Ως Εάν, το Παρ’ Όλα Αυτά. Και στις τυφλές εποχές, αυτό ξεχωρίζει το φοβισμένο ζώο (δηλαδή το αγριεμένο πλήθος) απ’ τον ελεύθερο άνθρωπο.


*Ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος είναι εκδότης του περιοδικού Lifo


Πηγή: περιοδικό “Lifo”, τ. 262, 14 Σεπτεμβρίου 2011
http://www.lifo.gr/mag/columns/4199

10.9.11

Το χάρισμα του αναστοχασμού



Στη μνήμη του Λεωνίδα Κύρκου, που πέθανε στις 28 Αυγούστου 2011. Για να θυμόμαστε τι πραγματικά έχουμε ανάγκη, σήμερα, αύριο, για πάντα…


Το χάρισμα του αναστοχασμού
Στάθης N. Kαλύβας*


Αντίθετα από αρκετούς πολιτικούς, ο Λεωνίδας Κύρκος αξίζει τις νεκρολογίες που γράφτηκαν για να τον τιμήσουν. Ορθά τονίζονται η αίσθηση της ευθύνης που τον διέκρινε, η διαλλακτικότητα και η μετριοπάθεια με την οποία πολιτεύτηκε και η δηλωμένη αντίθεσή του στην καταστροφική λογική της μετωπικής αντιπαράθεσης, όχι μόνο γιατί παραμένουν αγαθά εν ανεπαρκεία, αλλά και γιατί απετέλεσαν για τον ίδιο μια δύσκολη κατάκτηση, καρπό επίπονης και μακρόχρονης πορείας. Αντίθετα από πολλούς, που προσκολλώνται σε έναν ψευδεπίγραφα νεανικό ρομαντισμό, ο Κύρκος απέδειξε πως είχε ένα σπάνιο χάρισμα: την ικανότητα να αντικρίζει το παρελθόν του κριτικά και να εξελίσσεται, κάτι άλλωστε που δεν του συγχώρησαν ποτέ πολλοί σύντροφοί του, για τους οποίους η λέξη «αναθεώρηση» αποτελεί ύβρη.
Οπως ίσως και άλλοι, η πρώτη έντονη ανάμνησή μου του Κύρκου είναι η προεκλογική του ομιλία το 1981. Ηταν μια απολαυστική επίδειξη ρητορικής, παράδειγμα αυτού που ο ίδιος ονόμαζε «ακτινοβολία». Αναπόφευκτα, είχε το στοιχείο της υπερβολής, πράγμα που επέτρεψε στον Χάρρυ Κλυνν να τον διακωμωδήσει έξυπνα. Είχε όμως μια βαθύτερη ουσία, γιατί ξέφευγε από την ξύλινη γλώσσα των πολιτικών και δεν απευθυνόταν μόνο στον παραταγμένο στρατό των κομματικών οπαδών της πλατείας, όπως έκαναν οι υπόλοιποι πολιτικοί, αλλά επιχειρούσε να επικοινωνήσει με την κοινωνία.
Δεκαπέντε περίπου χρόνια αργότερα, ανακάλυψα έναν διαφορετικό Λεωνίδα Κύρκο. Στο πλαίσιο της ερευνητικής μου ενασχόλησης με την ιστορία του Εμφυλίου, διάβασα την έξοχη «Προσωπική Μαρτυρία» του Αναστάση Πεπονή (την οποία και συνιστώ ανεπιφύλακτα). Ο μετέπειτα υπουργός του ΠΑΣΟΚ υπήρξε στα νιάτα του μέλος του ΕΣΑΣ (Εθνικός Σύνδεσμος Ανώτατων Σχολών), μιας μικρής αντιστασιακής οργάνωσης του λεγόμενου αστικού χώρου που συγκέντρωσε στις γραμμές του πολλά νεαρά «φωτισμένα» μυαλά της Αθήνας και που γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο βρέθηκε στο στόχαστρο του ΕΑΜ (στον ΕΣΑΣ ήταν και ο Κίτσος Μαλτέζος που δολοφονήθηκε από το ΕΑΜ). Δεν κατέληγαν, βλέπετε, όλα τα «φωτισμένα» μυαλά στο ΚΚΕ, όπως ισχυρίζονται διάφοροι ανιστόρητοι σήμερα… Ο Πεπονής περιγράφει γλαφυρά τις ζοφερές εκείνες μέρες του ’44 όταν η Αντίσταση μετουσιώθηκε σε έναν αδίστακτο εμφύλιο σπαραγμό, προσφέροντας ένα σύντομο, αλλά περιεκτικό πορτρέτο του Κύρκου που γνώρισε ως εκπρόσωπο της ΕΠΟΝ τις παραμονές της απελευθέρωσης. Από τις αναμνήσεις του Πεπονή ξεπροβάλλει ένας σκληρός και αλαζόνας νεαρός επαναστάτης που επεδίωκε την πολιτική επιβολή και περιφρονούσε όσους παρέμεναν εκτός ΕΑΜ. Κλείνοντας το βιβλίο αναρωτιόμουν αν ο νεαρός Κύρκος ήταν πράγματι το ίδιο πρόσωπο με τον ώριμο, μειλίχιο Κύρκο.
Την απάντηση στο ερώτημά μου αυτό, την έδωσε ο ίδιος στις 3 Δεκεμβρίου του 2006, σε μια συνέντευξη που παραχώρησε στην «Καθημερινή», αρθρώνοντας έναν γενναίο και καθαρό λόγο για τη δεκαετία του ’40, εντελώς απαλλαγμένο από τη μυωπία και τους άθλιους συμψηφισμούς των περισσότερων διανοούμενων της Αριστεράς. Τι είπε ο Κύρκος; Πώς όταν ήταν νέος και εντάχθηκε στις γραμμές του Κομμουνιστικού Κόμματος δεν διέθετε την κριτική διάθεση που απέκτησε εκ των υστέρων (καθώς οι νέοι, λόγω ιδιοσυγκρασίας, εύκολα παραδίδονται στους εντυπωσιασμούς). Πώς για τον λόγο αυτό, και ενώ κάποια στιγμή κατάλαβε τι σήμαινε πραγματικά η συμπεριφορά του Ζαχαριάδη, έκλεισε τα μάτια, πράγμα για το οποίο εξακολουθούσε να αισθάνεται υπεύθυνος, παρά το γεγονός πως τότε δεν είχε καμιά σημαντική επιρροή. Πώς δεν είχε το κουράγιο να δει κατάματα ανθρώπους που στα μάτια του παρουσιάζονταν γιγάντιοι, ενώ δεν ήταν τίποτα άλλο παρά «περιτρίμματα». Πώς τον έπιανε τρόμος όταν σκεφτόταν πως αν νικούσε τότε η επανάσταση του ΚΚΕ, θα είχαμε πρωθυπουργό τον Μάρκο, «έναν γελοίο άνθρωπο» («τον είδα από κοντά και κατάλαβα τι γελοίος άνθρωπος ήταν»), υπουργό Οικονομικών τον Μπαρτζώτα, υπουργό της Παιδείας τον Στρίγγο και υπουργό Εσωτερικών «τον άλλον, τον ανεκδιήγητο άνθρωπο που ήρθε από την Κρήτη, τον Βλαντά, ο οποίος ήταν για την εποχή εκείνη ένας ήρωας για τη νεολαία». Πως όλοι αυτοί ήταν άνθρωποι γελοίοι, χωρίς καμιά παιδεία για να παίξουν έναν ουσιαστικό ρόλο, σαν αυτόν που φιλοδοξούσαν να παίξουν. Με λίγα λόγια, ο Κύρκος, ένας θανατοποινίτης του Εμφυλίου, δεν δίστασε να δει την αλήθεια κατάματα και να πει τα πράγματα με το όνομά τους.
Τα ίδια, πάνω κάτω, μου είπε και προσωπικά στην εκδήλωση για τη μνήμη του Γρηγόρη Φαράκου όπου έδωσε το «παρών» παρά την κακή κατάσταση της υγείας του. Με ενθάρρυνε μάλιστα να συνεχίσω την έρευνά μου για τον Εμφύλιο, γνωρίζοντας πολύ καλά πως είχα βρεθεί στο στόχαστρο των «προοδευτικών» ιστοριογραφούντων, με μια κατηγορία που ο ίδιος είχε βιώσει στο πετσί του: της «αναθεώρησης». Αυτή, λοιπόν, θεωρώ ως τη σημαντικότερη παρακαταθήκη του Λεωνίδα Κύρκου: την ικανότητα να αναστοχαζόμαστε κριτικά το παρελθόν μας, αποφεύγοντας τη ναρκισσιστική ροπή που μας σπρώχνει προς την αντίθετη κατεύθυνση. Και αυτό είναι ένα χάρισμα που έχουμε ανάγκη ως κοινωνία σήμερα περισσότερο από ποτέ.

* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Yale.

Πηγή: εφημερίδα «Η Καθημερινή», 4 Σεπτεμβρίου 2011